Dutch subtitles for clip: File:Class 01 Reading Marx's Capital Vol I with David Harvey.webm

1
00:00:00,000 --> 00:00:01,569
» De citaten komen uit de vertaling van I. Lipschits, De Boer,
Hilversum, 1967. (ondertiteling: A. Verlee. Controle C. Bal.) «

2
00:00:01,569 --> 00:00:02,840
» NEIL SMITH: Wel, we gaan vandaag

3
00:00:02,084 --> 00:00:06,503
praten met
David Harvey over

4
00:00:07,259 --> 00:00:08,314
zijn lezingen die hij geeft,

5
00:00:08,809 --> 00:00:11,300
voor bijna, denk ik, 40 jaar

6
00:00:11,003 --> 00:00:13,622
over "Het Kapitaal". Mijn naam is Neil Smith.

7
00:00:13,919 --> 00:00:18,920
Ik doceer antropologie en geografie in de
City University of New York

8
00:00:19,019 --> 00:00:21,640
en David is mijn collega
sinds zijn komst hier

9
00:00:21,064 --> 00:00:24,623
maar daarvoor, lang daarvoor,
meer dan 30 jaar

10
00:00:25,199 --> 00:00:29,280
was ik student van David te Johns
Hopkins in Baltimore, en daar

11
00:00:30,009 --> 00:00:33,180
nam ik

12
00:00:33,018 --> 00:00:37,022
niet enkel kennis van "Het Kapitaal" als boek, maar
ik las het daar voor het eerst geheel, en

13
00:00:37,058 --> 00:00:41,062
deed dit met David.
David wat inspireerde je

14
00:00:41,062 --> 00:00:43,157
om te starten met het lezen van "Het Kapitaal",

15
00:00:44,057 --> 00:00:46,083
in het begin van de jaren 1970

16
00:00:46,083 --> 00:00:47,179
» DAVID HARVEY: Het was een van die

17
00:00:48,079 --> 00:00:49,148
historische momenten dat het

18
00:00:50,048 --> 00:00:52,136
juist leek om dit te doen.

19
00:00:53,036 --> 00:00:55,132
Ik kwam toe uit Engeland,

20
00:00:56,032 --> 00:00:59,077
pas van de boot, in de zomer van 1969.

21
00:00:59,077 --> 00:01:00,086
Ik kwam toe in Baltimore,

22
00:01:01,067 --> 00:01:06,125
in 1968 waar er een geweld
uitbarsting was geweest

23
00:01:07,025 --> 00:01:10,124
als gevolg van de moord op
Martin Luther King,

24
00:01:11,024 --> 00:01:14,066
problemen met burgerrechten in de stad waren

25
00:01:14,066 --> 00:01:17,075
duidelijk, het racisme was duidelijk,

26
00:01:17,075 --> 00:01:19,153
er was de Vietnam oorlog,

27
00:01:20,053 --> 00:01:21,097
en alle protesten tegen de oorlog

28
00:01:21,097 --> 00:01:23,103
werden heviger,

29
00:01:24,003 --> 00:01:27,062
het was een erg verwarde tijd…

30
00:01:27,062 --> 00:01:28,156
En ik herinner mij,

31
00:01:29,056 --> 00:01:31,133
ik denk in december 1969,

32
00:01:32,033 --> 00:01:36,035
dat Fred Hampton werd vermoord in Chicago,

33
00:01:36,053 --> 00:01:37,092
een Black Panther leider,

34
00:01:37,092 --> 00:01:38,661
en kort daarna,

35
00:01:39,489 --> 00:01:41,700
mei 1970, waren er de

36
00:01:41,007 --> 00:01:44,011
doden te Kent State.

37
00:01:44,074 --> 00:01:47,102
Kolossale studentenstakingen, miljoenen
studenten over geheel het land

38
00:01:48,002 --> 00:01:52,010
gingen in staking. Daarna waren
er de doden op Jackson State.

39
00:01:52,001 --> 00:01:57,088
Dit was dus een erg, erg,
erg verwarrende tijd.

40
00:01:57,097 --> 00:01:58,136
En ik denk,

41
00:01:59,009 --> 00:02:03,020
voor mij toch, dat er ook een gevoel was
niet goed te weten, hoe te handelen,

42
00:02:03,119 --> 00:02:07,290
of dit te verklaren.

43
00:02:07,029 --> 00:02:11,080
En opgeleid zijnde als een sociaal wetenschapper,
denkend over dingen, kon ik geen raamwerk
vinden dat

44
00:02:11,008 --> 00:02:12,707
werkelijk alles omvatte wat er gebeurde.

45
00:02:13,499 --> 00:02:17,503
En zo zei ik tot enkele studenten:
'Waarom niet "Het Kapitaal" lezen?

46
00:02:17,539 --> 00:02:18,770
Daar het een nog ongelezen boek is,

47
00:02:18,077 --> 00:02:19,976
kan er misschien iets in staan

48
00:02:20,669 --> 00:02:21,980
dat een antwoord geeft.'

49
00:02:21,098 --> 00:02:24,947
En zo gingen enkelen van ons samen
zitten en vormde we een leesgroep.

50
00:02:25,829 --> 00:02:29,924
Zo begon het. We lazen
het en begrepen het

51
00:02:30,779 --> 00:02:31,861
volledig fout, het boek,

52
00:02:32,599 --> 00:02:34,645
compleet fout begrepen.
Terug kijkend nu,

53
00:02:35,059 --> 00:02:38,103
ben ik verlegen te horen wat we
zeiden over dit boek in het eerste jaar.

54
00:02:38,499 --> 00:02:42,517
Weet je, het was de blinde die de blinde leidde
door deze enorme tekst.

55
00:02:42,679 --> 00:02:44,762
En we wisten niet wat we deden,
We dachten: 'We deden het,

56
00:02:45,509 --> 00:02:48,577
en we doen het beter nog een keer, omdat
we het duidelijk niet goed hadden.'

57
00:02:49,189 --> 00:02:51,250
Maar wat ik leerde, was,

58
00:02:51,799 --> 00:02:55,855
je begint werkelijk enkel slechts
"Het Kapitaal" te begrijpen als je aan het eind bent.

59
00:02:56,359 --> 00:02:58,950
Het is erg moeilijk te beginnen met …

60
00:02:58,095 --> 00:02:59,124
» NEIL SMITH: Ja.

61
00:02:59,979 --> 00:03:01,986
» DAVID HARVEY: …een soort van helder begrip.

62
00:03:02,049 --> 00:03:04,053
Dus beslisten we het
nog eens te doen,

63
00:03:04,449 --> 00:03:05,800
wat we deden.

64
00:03:05,008 --> 00:03:07,217
En ik dacht: wel,

65
00:03:08,009 --> 00:03:10,700
dit is interessant, nu begin ik het
raamwerk te zien

66
00:03:10,007 --> 00:03:15,046
dat helpt om uit te leggen wat er gaande is.
En dacht: ik blijf dit doen.

67
00:03:15,739 --> 00:03:18,010
Er waren andere mensen,

68
00:03:18,001 --> 00:03:21,070
als ik, die ook deze nood aan een
raamwerk voelden, en zo,

69
00:03:21,079 --> 00:03:22,154
stap na stap

70
00:03:22,829 --> 00:03:25,851
begon ik te zeggen:
ik ga dit elk jaar doen.

71
00:03:26,049 --> 00:03:29,105
Natuurlijk, wat dan gebeurt,
als je dit doet, is

72
00:03:29,609 --> 00:03:32,677
dat je plots een
marxist genoemd wordt.

73
00:03:33,289 --> 00:03:36,366
Ik had geen idee wat een marxist was,
en ik gaf

74
00:03:37,059 --> 00:03:40,067
er ook niet om, maar plots,
enkel omdat je het boek leest

75
00:03:40,139 --> 00:03:42,154
en het ernstig neemt,

76
00:03:42,289 --> 00:03:45,331
en je meer wil weten, hoe de wereld
te begrijpen langs deze

77
00:03:45,709 --> 00:03:48,773
zienswijze, vind je jezelf in een
politieke hoek. En na een tijd zeg je:

78
00:03:49,349 --> 00:03:54,352
Als het is wat ik ben, dan
ben ik wie ik ben, dus…

79
00:03:54,649 --> 00:03:56,682
» NEIL SMITH: Wel, ik denk dat het
nuttig is, omdat de

80
00:03:56,979 --> 00:03:59,067
lezingen er aan komen,

81
00:03:59,859 --> 00:04:02,680
dat je ons een overzicht geeft,

82
00:04:02,068 --> 00:04:03,637
een stukje discussie,

83
00:04:04,249 --> 00:04:11,290
wat je denkt de hoofdpunten te zijn
in boek 1 van "Het Kapitaal".

84
00:04:11,029 --> 00:04:14,968
» DAVID HARVEY: Een van de dingen
om te doen,

85
00:04:15,229 --> 00:04:16,242
en een van de redenen

86
00:04:16,359 --> 00:04:20,750
waaruit ik veel genoegen haal, is
het geven van deze cursus op deze wijze,

87
00:04:20,075 --> 00:04:23,964
is dat veel mensen cursussen
volgden waar een beetje Marx,

88
00:04:24,639 --> 00:04:28,870
een beetje Weber, Durkheim, in zat,
zij lazen uittreksels van Marx of iets dergelijks,

89
00:04:28,087 --> 00:04:30,162
maar lazen het nooit als een boek,

90
00:04:31,062 --> 00:04:35,143
en het is een fantastische literaire constructie.
Daarom, een van de dingen die ik echt

91
00:04:36,043 --> 00:04:37,752
wil belichten is,

92
00:04:38,139 --> 00:04:40,160
dat het goed te lezen is!

93
00:04:40,349 --> 00:04:44,406
Eens je voorbij de moeilijkheden bent
qua taal en begrip van al deze

94
00:04:44,919 --> 00:04:50,120
concepten, is het werkelijk een
dynamisch stuk, dat vlot leest.

95
00:04:50,012 --> 00:04:54,084
En het is welbespraakt van in het begin,
met slechts het simpele idee van een waar.

96
00:04:54,084 --> 00:04:58,119
Ga je naar een supermarkt, je vindt een waar,
je neemt het naar huis, je eet het,

97
00:04:59,019 --> 00:05:03,458
of draagt het, wat ook, en,

98
00:05:03,629 --> 00:05:08,710
beginnend met dat ding, dat
we allen kennen, neemt het je stap voor stap

99
00:05:08,071 --> 00:05:10,010
op de weg naar het

100
00:05:10,649 --> 00:05:13,734
uitpluizen hoe de kapitalistische economie werkt.

101
00:05:14,499 --> 00:05:20,500
Dan zet het rond dat inzicht
verbazende inzichten, hoe het komt dat er

102
00:05:20,509 --> 00:05:24,150
werkloosheid is, of een strijd om de

103
00:05:24,015 --> 00:05:26,029
werktijd, waarom het is dat

104
00:05:26,029 --> 00:05:28,048
kapitalisten altijd proberen

105
00:05:28,309 --> 00:05:30,331
tijd van je af te pakken,

106
00:05:30,529 --> 00:05:33,270
waarom we een leven hebben

107
00:05:33,027 --> 00:05:34,105
waar onze wereld

108
00:05:35,005 --> 00:05:39,009
georkestreerd is rond
concepten van tijdelijkheid,

109
00:05:39,009 --> 00:05:43,015
en wat de onderdrukking is dat
met dit alles bestaat. Daarom denk ik dat

110
00:05:43,015 --> 00:05:46,844
het erg onthullend is in wat het doet.

111
00:06:05,036 --> 00:06:08,775
Zo, het doel van deze cursus is

112
00:06:09,099 --> 00:06:14,108
je aan het lezen te zetten,

113
00:06:14,189 --> 00:06:18,189
en het te doen, zoveel als kan
in Marx' eigen termen,

114
00:06:18,189 --> 00:06:20,257
wat raar kan klinken, omdat

115
00:06:20,869 --> 00:06:21,961
je het boek niet gelezen hebt,

116
00:06:22,789 --> 00:06:23,888
je ook niet weet wat

117
00:06:24,779 --> 00:06:25,876
de termen zijn.

118
00:06:26,749 --> 00:06:31,630
Maar één van zijn bewoordingen is, dat je leest,

119
00:06:31,063 --> 00:06:34,912
en daarom je meer
uit de lezing haalt

120
00:06:35,479 --> 00:06:37,566
wanneer je de aangegeven leesstof leest

121
00:06:38,349 --> 00:06:41,417
voor je naar de lezing komt,
in plaats van passief te luisteren.

122
00:06:42,029 --> 00:06:46,080
Hiervoor is er nog een rede,
dat is, dat je

123
00:06:46,008 --> 00:06:49,657
altijd moeite moet doen

124
00:06:49,729 --> 00:06:52,990
om iets te begrijpen.

125
00:06:52,099 --> 00:06:55,101
En in de strijd met jezelf

126
00:06:56,019 --> 00:06:58,208
kan je komen tot je eigen

127
00:06:58,379 --> 00:06:59,880
verstaan voor wat Marx staat

128
00:06:59,088 --> 00:07:03,152
en wat het voor jou betekent. Dus is het
een engagement tussen jou en dit boek,

129
00:07:04,052 --> 00:07:06,501
jou en deze tekst,

130
00:07:06,969 --> 00:07:07,860
dat ik wil

131
00:07:07,086 --> 00:07:10,925
aanmoedigen.

132
00:07:11,699 --> 00:07:13,704
Dat doende echter,

133
00:07:13,749 --> 00:07:17,784
is er een complicatie
komende uit het feit dat

134
00:07:18,099 --> 00:07:22,155
het heel lastig is dit aan te pakken zonder
vooraf gegeven ideeën. Iedereen heeft

135
00:07:22,659 --> 00:07:25,050
gehoord van Karl Marx

136
00:07:25,005 --> 00:07:30,164
en iedereen kent de
termen marxisme en marxist,

137
00:07:30,209 --> 00:07:33,226
en er zijn verschillende connotaties

138
00:07:33,379 --> 00:07:35,392
verbonden aan deze woorden.

139
00:07:35,509 --> 00:07:41,370
Daarom wil ik vragen in het
begin deze opzij te zetten, deze

140
00:07:41,037 --> 00:07:43,356
vooropgezette meningen

141
00:07:43,689 --> 00:07:46,695
betreffende Marx, die je denkt
te weten, en de tekst te lezen

142
00:07:47,289 --> 00:07:51,378
om vast te stellen wat het werkelijk
is, wat hij probeert te zeggen.

143
00:07:52,179 --> 00:07:55,184
En dat, natuurlijk,

144
00:07:55,229 --> 00:07:59,270
is niet eenvoudig omwille van
vele andere redenen, waarover

145
00:07:59,027 --> 00:08:03,436
ik wil spreken bij wijze van introductie.

146
00:08:03,679 --> 00:08:06,870
Een van de andere vooropgezette
meningen, waarmee we neigen een

147
00:08:06,087 --> 00:08:08,168
tekst als deze te benaderen

148
00:08:09,068 --> 00:08:12,161
komt uit onze bijzondere intellectuele
geschiedenis en onze eigen bijzondere

149
00:08:13,061 --> 00:08:16,900
intellectuele vorming,

150
00:08:17,449 --> 00:08:20,505
en voor studenten,
bijvoorbeeld,

151
00:08:21,009 --> 00:08:26,033
is deze intellectuele vorming dikwijls
beheerst door disciplinerende apparaten,

152
00:08:26,249 --> 00:08:27,530
disciplinerende overwegingen,

153
00:08:27,053 --> 00:08:29,692
disciplinerende belangen.

154
00:08:30,169 --> 00:08:32,580
Daarom is er de tendens

155
00:08:32,058 --> 00:08:36,105
het in te delen en te lezen
vanuit je disciplinair standpunt.

156
00:08:37,005 --> 00:08:42,072
Wel, een van de goede dingen met Marx is,
dat hij nooit vast zat in een discipline,

157
00:08:42,072 --> 00:08:45,109
en als je hem juist wil lezen, moet je
de vastheid vergeten

158
00:08:46,009 --> 00:08:48,013
van je discipline;

159
00:08:48,013 --> 00:08:51,060
niet op lange termijn natuurlijk maar
toch voor deze cursus.

160
00:08:51,006 --> 00:08:52,081
Je moet denken aangaande

161
00:08:53,035 --> 00:08:54,043
wat het is

162
00:08:54,043 --> 00:08:57,140
dat hij zegt, onafhankelijk van

163
00:08:58,004 --> 00:09:02,091
het disciplinerende apparaat
waarmee je denkt over de dingen.

164
00:09:03,027 --> 00:09:07,080
Nu, de andere reden om te zeggen dat
dit een verbazend rijk

165
00:09:07,008 --> 00:09:09,094
boek is, zijn de verwijzingen.

166
00:09:10,066 --> 00:09:13,155
Verwijzingen naar Shakespeare,
de Grieken, Balzac,

167
00:09:14,055 --> 00:09:17,074
referenties naar
politieke economen, naar filosofen,

168
00:09:17,074 --> 00:09:20,110
antropologen en alle
anderen. Met andere woorden,

169
00:09:21,001 --> 00:09:22,083
Marx baseert zich op

170
00:09:22,092 --> 00:09:25,095
immense bronnen,

171
00:09:25,095 --> 00:09:29,098
en zoals hij het doet, mag het een
uitdaging zijn uit te vinden

172
00:09:29,098 --> 00:09:31,114
welke deze bronnen zijn,

173
00:09:32,014 --> 00:09:36,070
en eigenlijk zijn enkele lastig te volgen,
en ik ben er lang mee bezig geweest.

174
00:09:36,007 --> 00:09:40,062
Maar het is echt opwindend
in het begin te zien

175
00:09:41,025 --> 00:09:42,364
enige van de

176
00:09:42,589 --> 00:09:44,656
connecties. Bv. wanneer ik begon
dit te lezen, had ik niet veel gelezen

177
00:09:45,259 --> 00:09:48,850
van Balzac, en toen ik het las
zei ik tot mijzelf:

178
00:09:48,085 --> 00:09:50,169
'Oh daar heeft Marx het gehaald!'

179
00:09:51,069 --> 00:09:54,155
Plots zie je dan de wijze waarop hij de
ervaren wereld

180
00:09:55,055 --> 00:09:56,140
baseert,

181
00:09:57,004 --> 00:10:00,021
met Goethe, met
Shakespeare, je weet wel, al de anderen.

182
00:10:00,057 --> 00:10:00,151
Dus het is een erg

183
00:10:01,051 --> 00:10:04,053
rijke tekst, in die zin en je
gaat het waarderen,

184
00:10:04,071 --> 00:10:05,720
ik denk, nog meer

185
00:10:06,359 --> 00:10:08,860
als je stopt met zeggen: 'Wel,

186
00:10:08,086 --> 00:10:10,094
naar wie verwijst hij in de geschiedenis?', of 'Over

187
00:10:11,066 --> 00:10:13,138
welke econoom spreekt hij?' enz.

188
00:10:14,038 --> 00:10:16,126
Een ander ding dat we gaan tegenkomen,
als je het zo zal lezen, is dat je

189
00:10:17,026 --> 00:10:19,093
het een erg interessant boek zal vinden.

190
00:10:19,093 --> 00:10:21,146
Het is een fascinerend boek,

191
00:10:22,046 --> 00:10:25,098
en hier natuurlijk, komen we
een ander stel vooroordelen tegen, omdat

192
00:10:25,098 --> 00:10:27,166
velen van jullie al wat

193
00:10:28,066 --> 00:10:30,102
Marx gelezen hebben.

194
00:10:31,002 --> 00:10:34,008
Misschien las je "Het Communistisch
Manifest" in het hoger onderwijs.

195
00:10:34,062 --> 00:10:37,071
Misschien had je een van die
mooie cursussen die heten:

196
00:10:37,071 --> 00:10:40,088
'Introductie tot de sociale theorie',
waar je twee weken spendeerde aan Marx,

197
00:10:40,088 --> 00:10:45,146
je weet wel, twee weken Weber, enkele
weken Durkheim en al de anderen.

198
00:10:46,046 --> 00:10:48,091
En misschien las je
uittreksels van "Het Kapitaal".

199
00:10:48,091 --> 00:10:53,100
Maar uittreksels lezen is heel
verschillend van het lezen als een boek,

200
00:10:54,000 --> 00:10:58,269
omdat je die stukjes begint te zien én,
op een of andere wijze, een rol

201
00:10:58,269 --> 00:11:02,270
spelend in een veel groter
en breder verhaal, en wat ik denk

202
00:11:02,027 --> 00:11:05,043
dat goed is,

203
00:11:05,043 --> 00:11:10,117
wat dit groter verhaal is, wat het
groter concept is, omdat dat is,

204
00:11:11,017 --> 00:11:13,104
hoe Marx, denk ik, wou gelezen
worden. Hij zou het gehaat hebben

205
00:11:14,004 --> 00:11:15,023
indien iemand zou zeggen:

206
00:11:15,023 --> 00:11:18,100
'He, je moet dit hoofdstuk aanhalen',
of 'je moet dit hoofdstuk doen', en hierin is

207
00:11:19,000 --> 00:11:20,008
Marx te volgen.

208
00:11:20,008 --> 00:11:23,014
Hij zou het zeker gehaat hebben als hij
wist dat hij gegeven werd als introductie

209
00:11:23,068 --> 00:11:24,129
tot een cursus sociale theorie.

210
00:11:25,029 --> 00:11:27,044
En ik denk dat dit ook gehaat moet worden,

211
00:11:27,044 --> 00:11:29,128
omdat je daardoor een bepaalde
opvatting van Marx hebt

212
00:11:30,028 --> 00:11:31,107
die radicaal verschillend is

213
00:11:32,007 --> 00:11:35,029
aan de conceptie die je
krijgt met het lezen van

214
00:11:35,029 --> 00:11:38,060
een boek als Marx's Kapitaal.

215
00:11:38,006 --> 00:11:42,058
Het andere ding dat gebeurt,
natuurlijk, vanuit de discipline

216
00:11:43,012 --> 00:11:49,014
is dat vaak mensen
beginnen hun begrip te herorganiseren

217
00:11:49,032 --> 00:11:52,093
rond die discipline.
Het is te zeggen:

218
00:11:52,093 --> 00:11:55,138
'Wel, ik ben geen goed econoom, ik krijg
hier geen economie, dus ik ga

219
00:11:56,038 --> 00:11:58,119
mij niet vermoeien in het
volgen van de economische argumentatie,

220
00:11:59,019 --> 00:12:00,020
ik ga slechts de filosofische

221
00:12:00,002 --> 00:12:01,621
argumentatie volgen'.

222
00:12:01,819 --> 00:12:02,819
En eigenlijk,

223
00:12:02,819 --> 00:12:04,830
het is zeer interessant

224
00:12:04,083 --> 00:12:06,146
Marx te lezen in dat perspectief.

225
00:12:07,046 --> 00:12:10,129
Nu, ik heb deze cursus gegeven
elk jaar sinds 1971,

226
00:12:11,029 --> 00:12:12,078
behalve één keer.

227
00:12:12,078 --> 00:12:16,124
Sommige jaren heb ik het tweemaal
gedaan, soms drie keer.

228
00:12:17,024 --> 00:12:20,088
En elk jaar gaf ik het
aan

229
00:12:20,088 --> 00:12:21,131
verschillende groepen.

230
00:12:22,031 --> 00:12:23,067
De ene keer was het

231
00:12:23,067 --> 00:12:26,143
een volledig filosofie department
van wat toen het Morgan State

232
00:12:27,043 --> 00:12:29,562
College was, Morgan
State University. Een andere keer

233
00:12:29,949 --> 00:12:33,690
de studenten in het
programma Engels te Johns Hopkins.

234
00:12:33,069 --> 00:12:33,958
Nog een ander jaar

235
00:12:34,579 --> 00:12:38,960
waren het economisten en dergelijken.
Wat mij echt fascineerde, was dat

236
00:12:38,096 --> 00:12:42,117
elke keer je het las met een andere
groep, zij er verschillende dingen in zagen.

237
00:12:43,017 --> 00:12:46,054
En werkelijk, ik leerde veel met
door deze tekst te gaan met die

238
00:12:46,054 --> 00:12:49,067
erg verschillende groepen.

239
00:12:49,067 --> 00:12:52,068
Soms maakte het mij wel
gek, maar ik leerde veel.

240
00:12:52,068 --> 00:12:54,110
Op een jaar, bijvoorbeeld, deed

241
00:12:55,001 --> 00:13:00,084
ik het met mensen van het comparatieve
literatuur programma te Johns Hopkins,

242
00:13:00,093 --> 00:13:02,100
ongeveer zeven van ze.

243
00:13:03,063 --> 00:13:06,129
En we zijn bij hoofdstuk één,

244
00:13:07,029 --> 00:13:10,104
en we spenderen het hele semester aan
dat hoofdstuk.

245
00:13:11,004 --> 00:13:14,071
Het maakte mij gek. Ik zei: 'Kijk, we moeten
vandaag uitkomen op de werkdag', en dingen als

246
00:13:14,071 --> 00:13:16,390
dit, erg belangrijke zaken
als dit, en zij zeiden:

247
00:13:17,029 --> 00:13:20,690
'Nee, nee, we moeten dit goed hebben',
weet je. 'Wat bedoelt hij

248
00:13:20,069 --> 00:13:23,087
werkelijk met waarde? Wat is
werkelijk deze geld waar? Waarover

249
00:13:23,087 --> 00:13:25,089
gaat de fetisj? Waar gaat dit werkelijk over?'

250
00:13:26,007 --> 00:13:27,009
En het bleek …

251
00:13:27,027 --> 00:13:30,083
Ik zei: 'Waarom doen jullie dit?'
Zij zeiden: 'Wel, wij werken veel in de

252
00:13:30,083 --> 00:13:32,932
traditie van…' iemand van wie ik nooit
gehoord had op dat moment, en ik dacht

253
00:13:33,679 --> 00:13:37,430
dat het duidelijk een idioot was, omdat
hij deze dingen produceerde,

254
00:13:37,043 --> 00:13:39,098
een man die Jacques Derrida heette,

255
00:13:39,098 --> 00:13:43,124
die veel tijd spendeerde te
Hopkins in de late jaren 1960 en

256
00:13:44,024 --> 00:13:47,046
begin 1970. En zo echt

257
00:13:47,046 --> 00:13:50,089
invloedrijk was in het
comparatieve literatuur programma.

258
00:13:50,089 --> 00:13:52,110
Nu, een van de dingen dat ik later

259
00:13:53,001 --> 00:13:55,006
over dit dacht was…

260
00:13:55,015 --> 00:13:59,108
Wat zij mij leerden, was veel en erg
zorgvuldig aandacht te geven aan Marx' taal;

261
00:14:00,008 --> 00:14:04,104
wat hij zegt, hoe hij het zegt, en wat
hij bedoelt, en misschien wat hij fout doet,

262
00:14:05,004 --> 00:14:08,016
en dat is zo verschrikkelijk belangrijk.

263
00:14:08,016 --> 00:14:12,080
Dus echt, ik leerde…
en ben zeer dankbaar nu voor deze groep,

264
00:14:12,008 --> 00:14:15,081
naast het feit dat ik niet langer mijzelf
als een idioot hoorde zeggen 'ik weet niet…

265
00:14:16,053 --> 00:14:18,127
ik heb nooit gehoord van Jacques Derrida',
weet je wel.

266
00:14:19,027 --> 00:14:23,038
Het was dus erg invloedrijk

267
00:14:23,038 --> 00:14:27,117
om een groep als deze te hebben
die me door het eerste hoofdstuk nam

268
00:14:28,017 --> 00:14:29,110
met de fijne kam,

269
00:14:30,001 --> 00:14:33,027
bijna elk woord, elke zin,
elke connectie met de

270
00:14:33,036 --> 00:14:34,091
zinnen, enz.

271
00:14:34,091 --> 00:14:37,186
Inderdaad, ik wil naar de
werkdag. Ja, inderdaad, ik wil door

272
00:14:38,086 --> 00:14:40,855
het boekdeel, zodat we
niet al de tijd geven

273
00:14:41,629 --> 00:14:43,090
aan hoofdstuk één, maar het

274
00:14:43,009 --> 00:14:46,058
is dit soort van aanpak dat verschillen
in de disciplinaire perspectieven opent.

275
00:14:46,058 --> 00:14:50,130
Omdat Marx deze tekst schreef

276
00:14:51,003 --> 00:14:55,062
vanuit deze verschillende
standpunten, die ik aangaf.

277
00:14:55,089 --> 00:14:55,161
En ik denk dat

278
00:14:56,061 --> 00:14:57,128
we moeten herkennen

279
00:14:58,028 --> 00:15:03,033
hoe deze differente standpunten
kruisen binnen de tekst.

280
00:15:03,033 --> 00:15:05,041
In feite zijn er drie belangrijke

281
00:15:06,013 --> 00:15:08,016
gebieden van inspiratie

282
00:15:08,043 --> 00:15:10,055
voor dit werk,

283
00:15:10,055 --> 00:15:13,079
en zij worden alle gestuwd

284
00:15:13,079 --> 00:15:18,094
uit een diepe toezegging, in Marx' geval,

285
00:15:18,094 --> 00:15:21,100
tot de kritische theorie, de kritische analyse.

286
00:15:22,054 --> 00:15:27,089
Toen hij jong was schreef hij een klein
stukje tot een van zijn redactionele collega's

287
00:15:27,089 --> 00:15:29,107
op de Duitse krant.

288
00:15:30,007 --> 00:15:35,036
De titel van het stuk is: 'Voor een
meedogenloze kritiek van al het bestaande'.

289
00:15:35,036 --> 00:15:40,044
Een zeer bescheiden stuk en ik
suggereer dat men het leest,

290
00:15:40,044 --> 00:15:42,078
omdat het fascineert.

291
00:15:42,078 --> 00:15:44,164
Wat hij doet in dat stuk is,
hij zegt niet

292
00:15:45,064 --> 00:15:46,068
iedereen

293
00:15:46,068 --> 00:15:50,080
is dom, ik verwerp iedereen,
ik ga iedereen kritiseren uit zijn

294
00:15:50,008 --> 00:15:50,107
bestaan. Nee.

295
00:15:51,079 --> 00:15:52,176
Wat hij zegt is,

296
00:15:53,076 --> 00:15:56,105
er veel serieuze mensen die echt
hebben nagedacht over de wereld,

297
00:15:57,005 --> 00:15:58,076
heel hard.

298
00:15:58,076 --> 00:16:04,083
En zij hebben bepaalde dingen gezien
van de wereld die nu onze bronnen zijn.

299
00:16:04,083 --> 00:16:08,154
Wat de kritische methode doet
is dat wat zij zagen te nemen,

300
00:16:09,054 --> 00:16:14,108
er aan te werken en te transformeren
in iets anders.

301
00:16:15,008 --> 00:16:18,020
En een van de dingen die hij later zei,
wat denkelijk zijn methode laat zien,

302
00:16:18,002 --> 00:16:19,057
is wonderwel:

303
00:16:19,075 --> 00:16:23,122
dat hij zegt, de wijze waarop je
de transformatie doet, is het nemen

304
00:16:24,022 --> 00:16:26,501
van radicaal differente conceptuele delen

305
00:16:26,699 --> 00:16:32,370
en met ze tegen elkaar te wrijven,
maak je een revolutionair vuur.

306
00:16:32,037 --> 00:16:36,079
Dat is wat hij in feite doet.
Hij neemt zeer, zeer differente tradities,

307
00:16:36,079 --> 00:16:37,134
duwt ze samen,

308
00:16:38,034 --> 00:16:39,080
schuurt ze tegen elkaar,

309
00:16:39,008 --> 00:16:43,024
en creëert een compleet
nieuw kenniskader.

310
00:16:43,096 --> 00:16:46,179
Zoals hij zei in een van zijn

311
00:16:49,067 --> 00:16:51,135
voorwoorden: als je probeert een nieuw
kennissysteem te creëren dan moet je

312
00:16:52,035 --> 00:16:55,079
het hele conceptuele apparaat herscheppen.

313
00:16:55,079 --> 00:16:59,087
De hele onderzoeksmethode herscheppen.

314
00:17:00,059 --> 00:17:04,408
Nu, de drie conceptuele blokken
in "Het Kapitaal"

315
00:17:04,939 --> 00:17:07,110
zijn deze:

316
00:17:07,011 --> 00:17:09,480
Eerst is er het conceptuele blok

317
00:17:09,579 --> 00:17:12,180
van de politieke economie.

318
00:17:12,018 --> 00:17:17,064
Achttiende eeuw, vroeg
negentiende eeuwse politieke economie.

319
00:17:17,064 --> 00:17:19,101
Dit is hoofdzakelijk Engels.

320
00:17:20,001 --> 00:17:22,060
Niet geheel Engels, maar het is

321
00:17:22,006 --> 00:17:27,053
van Locke en Hobbes en Hume tot na-
tuurlijk Adam Smith, Ricardo en Malthus.

322
00:17:28,007 --> 00:17:32,018
En een menigte andere figuren,
als Steuart, en onbelangrijkere figuren.

323
00:17:32,018 --> 00:17:35,025
Hij onderwerpt al deze mensen

324
00:17:35,088 --> 00:17:38,173
aan een grondige kritiek, in

325
00:17:39,073 --> 00:17:44,104
3 delen, de "Theorieën over de meerwaarde".

326
00:17:45,004 --> 00:17:48,006
Hij had geen fotokopie machine
of het web en al deze

327
00:17:48,024 --> 00:17:51,024
dingen, zo kopieerde hij
intensief met de hand

328
00:17:51,024 --> 00:17:52,098
lange passages van Adam Smith,

329
00:17:52,098 --> 00:17:53,177
en schreef dan een commentaar op hem.

330
00:17:54,077 --> 00:17:58,129
Lange passages van Steuart,

331
00:17:59,029 --> 00:18:03,030
opnieuw, lange commentaren er op.

332
00:18:03,039 --> 00:18:07,045
In feite was hij aan het doen
wat we nu deconstructie noemen.

333
00:18:07,099 --> 00:18:09,121
En een van de dingen die ik leerde

334
00:18:10,021 --> 00:18:12,095
met de "Theorieën over de meerwaarde" was

335
00:18:12,095 --> 00:18:15,117
hoe argumenten te deconstrueren.

336
00:18:16,017 --> 00:18:18,034
Feitelijk, wat hij doet is zeggen:

337
00:18:18,034 --> 00:18:19,673
'Adam Smith geeft dit argument.

338
00:18:19,979 --> 00:18:22,770
Wat laat hij weg?

339
00:18:22,077 --> 00:18:24,103
Wat is afwezig? Wat is het ontbrekende

340
00:18:25,003 --> 00:18:26,040
deel hier,

341
00:18:26,004 --> 00:18:27,903
dat echt helpt alles samen te houden,

342
00:18:28,299 --> 00:18:32,390
en als we het toevoegen,
verandert dan het argument?'

343
00:18:32,039 --> 00:18:34,047
Dus politieke economie

344
00:18:34,047 --> 00:18:37,075
is werkelijk vrij sterk

345
00:18:37,075 --> 00:18:37,154
als een van de …

346
00:18:38,054 --> 00:18:42,076
… delen in het verhaal.

347
00:18:42,076 --> 00:18:45,745
Nu, ik ken de politieke economie redelijk.
Heb veel gelezen en voel

348
00:18:46,429 --> 00:18:50,140
mij er mee vertrouwd. Misschien
omdat ik uit de Engelse

349
00:18:50,014 --> 00:18:53,026
traditie kom en al het overige,
dat het vertrouwd is.

350
00:18:53,026 --> 00:18:55,108
We gaan er dus doorheen,

351
00:18:56,008 --> 00:18:58,096
en ik geef redelijk wat

352
00:18:58,096 --> 00:18:59,185
materiaal daaruit,
in de zin dat

353
00:19:00,085 --> 00:19:02,096
Marx zijn inspiratie er uit haalde,

354
00:19:02,096 --> 00:19:04,124
omdat hij niet altijd citeert in "Het Kapitaal".

355
00:19:05,024 --> 00:19:06,573
Een idee komt op,

356
00:19:06,789 --> 00:19:08,830
dat duidelijk uit een plaats komt,

357
00:19:08,083 --> 00:19:09,140
en het is erg betekenisvol,

358
00:19:10,004 --> 00:19:14,005
maar Marx citeert het altijd niet.

359
00:19:14,041 --> 00:19:15,082
Er zijn, natuurlijk,

360
00:19:15,082 --> 00:19:20,088
ook andere theoretici, zelfs in
de VS, maar hoofdzakelijk Fransen.

361
00:19:21,042 --> 00:19:24,123
Er was dus ook een Franse traditie van
politieke economie, eerder different.

362
00:19:25,023 --> 00:19:29,037
Marx refereert er naar, maar het
is een van zijn grote,

363
00:19:29,037 --> 00:19:32,092
van zijn… discussies.

364
00:19:32,092 --> 00:19:35,146
Het tweede deel

365
00:19:36,046 --> 00:19:39,077
is de klassieke Duitse kritische filosofie,

366
00:19:39,077 --> 00:19:41,078
die terug gaat tot de Grieken.

367
00:19:41,087 --> 00:19:44,166
Marx schreef zijn dissertatie

368
00:19:45,066 --> 00:19:49,104
over Epicurus, en was dus goed
thuis in het Griekse denken,

369
00:19:50,004 --> 00:19:52,075
en natuurlijk kwam de
Griekse denkwijze

370
00:19:52,075 --> 00:19:55,123
in de Duitse
filosofische kritische traditie,

371
00:19:56,023 --> 00:20:01,034
Spinoza, Leibniz, en natuurlijk Hegel,

372
00:20:01,034 --> 00:20:04,039
en vele anderen,

373
00:20:04,039 --> 00:20:08,047
dit soort van traditie
is ook uitzonderlijk significant,

374
00:20:08,047 --> 00:20:12,139
en op vele wijzen gebruikt hij
de Duitse kritische filosofische traditie

375
00:20:13,039 --> 00:20:16,131
in relatie tot de politieke
economie. Hij brengt ze samen.

376
00:20:17,031 --> 00:20:18,120
Ook baseerde hij zich

377
00:20:19,002 --> 00:20:21,080
veel op Kant.

378
00:20:21,098 --> 00:20:22,176
Deze traditie

379
00:20:23,076 --> 00:20:26,085
is ook erg significant. Ik ben niet

380
00:20:27,066 --> 00:20:30,132
erg vertrouwd met die traditie. Niet
getraind in die traditie, dus deze

381
00:20:31,032 --> 00:20:32,059
van jullie met

382
00:20:32,059 --> 00:20:36,062
een betere training in die traditie dan ik,
zullen dingen opmerken die ik mis. Dit is

383
00:20:36,062 --> 00:20:38,097
een van de dingen die ik leerde, werkende

384
00:20:38,097 --> 00:20:40,190
met een groep filosofen,

385
00:20:41,009 --> 00:20:44,016
gedompeld in Hegel en de andere
stof, zo heb ik een hegeliaanse

386
00:20:45,006 --> 00:20:49,018
kijk op Marx' voortgang.
Ik weet er wat van, maar ben

387
00:20:49,072 --> 00:20:50,087
er niet zo sterk in

388
00:20:50,087 --> 00:20:52,114
als ik wil zijn.

389
00:20:53,014 --> 00:20:57,017
En ik moet zeggen, vroeger
had ik wat sympathie voor de

390
00:20:57,017 --> 00:21:00,070
Britse economiste Joan Robinson toen
ze stelde dat ze bezwaar had tegen

391
00:21:00,007 --> 00:21:06,025
de wijze waarop Hegel tussen haar en
en Ricardo kwam in Marx' werk.

392
00:21:06,088 --> 00:21:08,113
Ik had sympathie met…

393
00:21:09,013 --> 00:21:11,087
…met dat, en enige van de…

394
00:21:11,087 --> 00:21:15,146
…de problemen die ik heb met
het kennen van Hegel,

395
00:21:15,929 --> 00:21:19,340
ik heb er sympathie mee.

396
00:21:19,034 --> 00:21:23,076
In feite, grappig gezegd, ik zou het beter
niet doen en zal de hegelianen van streek

397
00:21:23,076 --> 00:21:26,153
maken, eigenlijk een van de beste dingen be-
treffende het lezen van Hegel voor je Marx,

398
00:21:27,053 --> 00:21:32,055
leest is, dat het Marx lezen vergemakkelijkt.

399
00:21:32,073 --> 00:21:36,127
Geef dus jezelf een dosis Hegel voor je
Marx doet en alles is oké.

400
00:21:37,027 --> 00:21:38,099
De derde traditie

401
00:21:38,099 --> 00:21:40,175
die hij gebruikt, en veel, is de

402
00:21:41,075 --> 00:21:45,107
traditie van het utopisch socialisme.

403
00:21:46,007 --> 00:21:48,012
Deze is hoofdzakelijk Frans,

404
00:21:48,057 --> 00:21:51,146
al is er Robert Owen en enkele
Britten, en natuurlijk Thomas More, in de

405
00:21:52,046 --> 00:21:53,110
Britse traditie,

406
00:21:54,001 --> 00:21:57,048
die nu en dan opduiken
in de tekst,

407
00:21:57,057 --> 00:21:59,090
maar de grote socialistische denkers - er was

408
00:21:59,009 --> 00:22:09,037
een enorme stoot van utopisch
denken in de jaren 1830 en 1840 in Frankrijk.

409
00:22:10,018 --> 00:22:15,051
Iemand als Etienne Cabet, die een groep
vormde, de Icarianen, die naar hier kwam

410
00:22:15,051 --> 00:22:18,105
in de VS na 1848.

411
00:22:19,005 --> 00:22:25,049
Proudhon. Saint-Simon. Fourier.

412
00:22:25,049 --> 00:22:28,081
Marx was erg, erg vertrouwd -
hij verbleef enige tijd in Parijs -

413
00:22:28,081 --> 00:22:29,440
erg vertrouwd met hun werk,

414
00:22:30,169 --> 00:22:37,210
en als je "Het Communistisch Manifest" leest,
vind je wat frustratie met hun werken.

415
00:22:37,021 --> 00:22:40,078
Hij hield niet van de wijze waarop

416
00:22:40,078 --> 00:22:46,080
de utopisten hun ideale maatschappij
willen vormen, zonder enig idee

417
00:22:46,008 --> 00:22:50,036
te hebben hoe er te geraken.

418
00:22:51,008 --> 00:22:54,081
Wat Marx wil doen
is proberen om te vormen

419
00:22:54,081 --> 00:22:57,127
het socialistisch project
van een utopisch socialistisch project

420
00:22:58,027 --> 00:23:02,093
in een wetenschappelijk socialistisch project.

421
00:23:02,093 --> 00:23:05,122
Maar om dit te doen, kan
hij niet simpelweg het

422
00:23:06,022 --> 00:23:09,049
Engelse empirisme, Engelse
politieke economie, nemen.

423
00:23:09,049 --> 00:23:14,076
Hij moet herscheppen, herconfigureren

424
00:23:14,076 --> 00:23:17,087
wat de wetenschappelijke methode is.

425
00:23:17,087 --> 00:23:21,088
En zijn wetenschappelijke methode is

426
00:23:21,097 --> 00:23:24,178
daarom vrij sterk bepaald door dit

427
00:23:25,078 --> 00:23:28,149
ondervragen van, zo je wil,
hoofdzakelijk Engelse

428
00:23:29,049 --> 00:23:31,056
traditie van klassieke politieke economie,

429
00:23:32,019 --> 00:23:35,100
met de hoofdzakelijk Duitse
traditie van kritische filosofie,

430
00:23:36,000 --> 00:23:39,005
met, zo je wil,
utopische impulsen,

431
00:23:39,005 --> 00:23:42,064
vragende: wat is communisme?
Wat is een socialistische maatschappij?

432
00:23:42,559 --> 00:23:44,970
Hoe kunnen we kapitalisme kritiseren?

433
00:23:44,097 --> 00:23:48,166
Als, zo je wil, het derde
hem aanzet verder te gaan.

434
00:23:49,066 --> 00:23:52,071
Ik ben goed vertrouwd met

435
00:23:52,071 --> 00:23:55,910
de Franse socialistische traditie,
zeker die periode van de utopische

436
00:23:56,549 --> 00:23:58,440
traditie toen,

437
00:23:58,044 --> 00:24:02,056
en heb er zelf over geschreven…,
ik heb er veel van gelezen, zoals Fourier,

438
00:24:02,056 --> 00:24:08,055
Saint-Simon en Proudhon,
in het bijzonder, en ik denk,

439
00:24:08,559 --> 00:24:14,280
wat gebeurt, dat is dat Marx zich vaak
meer baseert op hen, dan hij herkent,

440
00:24:14,028 --> 00:24:18,094
daar hij
afstand wil

441
00:24:18,094 --> 00:24:21,103
van die openlijke utopische traditie

442
00:24:22,003 --> 00:24:25,044
die er was in 1830 en
1840, waarin hij, in vele opzichten

443
00:24:25,044 --> 00:24:30,133
een deel zag van de chronische
fout van de 1848 revolutie in Parijs.

444
00:24:31,033 --> 00:24:35,033
Omdat hij hiervan zich wilde
distantiëren zei hij:

445
00:24:35,033 --> 00:24:39,082
'Oké, ik ga ze niet erkennen',
maar in feite gebruikt hij

446
00:24:39,082 --> 00:24:43,311
ze veel, in het
bijzonder Saint-Simon,

447
00:24:44,049 --> 00:24:50,390
alsook, maar als negatie, Fourier.
In feite zijn veel van zijn ideeën

448
00:24:50,039 --> 00:24:52,040
een negatie van Fourier.

449
00:24:52,049 --> 00:24:55,082
Je kan hem dus niet echt begrijpen
zonder zijn ontkenningen,

450
00:24:55,082 --> 00:24:57,085
en hij ontkent Fourier, op dezelfde wijze

451
00:24:57,085 --> 00:24:58,157
dat hij vele

452
00:24:59,057 --> 00:25:02,066
politieke economen rechtuit ontkent,
vooral Malthus, waarmee

453
00:25:03,047 --> 00:25:04,122
hij het bijzonder

454
00:25:05,022 --> 00:25:09,074
moeilijk had.

455
00:25:09,074 --> 00:25:15,076
Dit zijn de hoofdlijnen
die samen komen in dit boek

456
00:25:15,094 --> 00:25:17,161
Ik suggereer echter
dat we het lezen in

457
00:25:18,061 --> 00:25:22,155
Marx' woorden maar ook dat we

458
00:25:23,055 --> 00:25:27,122
moeilijkheden stellen. En Marx
zelf was zich daarvan bewust.

459
00:25:28,022 --> 00:25:31,051
Hij geeft interessante commentaar

460
00:25:31,051 --> 00:25:33,085
in een van zijn voorwoorden,

461
00:25:33,085 --> 00:25:41,090
namelijk in het voorwoord tot de Franse editie,

462
00:25:41,009 --> 00:25:45,138
toen er een suggestie was dat de
Franse editie gebracht zou worden als

463
00:25:46,029 --> 00:25:51,140
een aflevering - je weet de Fransen
publiceren graag dingen als feuilletons,

464
00:25:51,014 --> 00:25:55,017
dat soort - een document komt uit
en het zijn de eerste twee hoofdstukken…

465
00:25:55,017 --> 00:26:00,019
en volgende week… publiceren in reeksen.

466
00:26:00,037 --> 00:26:03,122
En wat Marx schreef (het is in 1872),

467
00:26:04,022 --> 00:26:08,027
(Hij) zegt, '…Ik juich je idee toe, om de
vertaling van "Het Kapitaal" als een reeks…

468
00:26:08,027 --> 00:26:11,030
…in deze vorm is het boek meer
toegankelijk voor de werkende klasse…

469
00:26:11,057 --> 00:26:16,154
…een overweging die zwaarder
weegt dan al het andere.

470
00:26:17,054 --> 00:26:19,146
Dat is de goede kant van uw suggestie.

471
00:26:20,046 --> 00:26:22,094
Maar hier is de keerzijde van de medaille.

472
00:26:22,094 --> 00:26:25,112
De analyse methode die ik heb toegepast…

473
00:26:26,012 --> 00:26:29,691
…en die nog nooit toegepast is
op economische onderwerpen…

474
00:26:29,799 --> 00:26:31,960
maakt het lezen van de eerste hoofdstukken

475
00:26:31,096 --> 00:26:36,131
eerder steil en het is
te vrezen dat het Franse publiek…'

476
00:26:37,031 --> 00:26:38,077
(inclusief jou)

477
00:26:38,077 --> 00:26:41,169
'…altijd ongeduldig zijnde tot een conclusie,
gretig zijn om de connectie te kennen

478
00:26:42,069 --> 00:26:43,111
tussen de algemene principes

479
00:26:44,011 --> 00:26:46,104
en de onmiddellijke vragen die
hun passies prikkelen

480
00:26:47,004 --> 00:26:51,087
ontmoedigend kan zijn omdat het
niet in een keer kan.

481
00:26:51,087 --> 00:26:53,876
Dat is een nadeel dat ik
niet kan opheffen,

482
00:26:54,659 --> 00:26:57,840
tenzij door een waarschuwing van de

483
00:26:57,084 --> 00:27:00,085
lezers, fanatiek waarheid zoekend.

484
00:27:00,085 --> 00:27:03,149
Er is geen koninklijke weg tot weten-
schap en enkel dezen, niet bang te

485
00:27:04,049 --> 00:27:06,318
klimmen op het steile pad

486
00:27:06,759 --> 00:27:08,150
hebben de kans te winnen

487
00:27:08,015 --> 00:27:12,071
de verlichte toppen."

488
00:27:12,071 --> 00:27:14,760
Daar jullie allen ijverig de

489
00:27:15,399 --> 00:27:17,830
waarheid betrachten,

490
00:27:17,083 --> 00:27:19,272
moet ik waarschuwen, inderdaad

491
00:27:20,019 --> 00:27:25,870
dat het lezen van de eerste hoofdstukken
lastig is. Bijzonder moeilijk.

492
00:27:25,087 --> 00:27:27,174
En er zijn redenen voor.

493
00:27:28,074 --> 00:27:31,132
Eén van de redenen is zijn methode,
waarover we het straks hebben.

494
00:27:32,032 --> 00:27:35,064
De andere reden heeft te

495
00:27:35,064 --> 00:27:39,101
maken met de bijzondere wijze
waarmee hij het project opzet.

496
00:27:40,001 --> 00:27:42,070
Zijn project is te begrijpen hoe

497
00:27:42,007 --> 00:27:47,102
de kapitalistische productiewijze werkt.

498
00:27:48,065 --> 00:27:54,574
Hij weet dat dit een enorm,
enorm, project wordt.

499
00:27:55,159 --> 00:27:59,290
Om dit project lopend te krijgen,

500
00:27:59,029 --> 00:28:05,085
ontwikkelde hij een conceptueel
apparaat dat hem helpt te begrijpen

501
00:28:05,085 --> 00:28:11,086
al de complexiteit in het kapitalisme. En

502
00:28:11,086 --> 00:28:16,090
opnieuw, in een introductie spreekt hij,

503
00:28:16,009 --> 00:28:19,024
hoe dit te doen.

504
00:28:20,005 --> 00:28:28,032
Hij zei: "De methode van presentatie",

505
00:28:28,032 --> 00:28:31,061
en dat behandelen we nu
met de wijze van presentatie,

506
00:28:31,061 --> 00:28:33,145
dit is in het nawoord
van de tweede editie,

507
00:28:34,045 --> 00:28:39,120
"De presentatie methode moet ver-
schillen in vorm van dat van onderzoek.

508
00:28:40,002 --> 00:28:43,005
"Het laatste", dat is,
het proces van onderzoek,

509
00:28:43,023 --> 00:28:46,121
"moet zich het materiaal toe-eigenen in
detail om te analyseren de verschillende vormen

510
00:28:47,021 --> 00:28:52,024
van ontwikkeling en
hun connectie.

511
00:28:52,051 --> 00:28:57,058
Enkel na dit werk kan de werkelijke
beweging goed voorgesteld worden.

512
00:28:57,058 --> 00:28:59,095
Als dit succesvol is gedaan,

513
00:28:59,095 --> 00:29:00,190
als het onderwerp niet gedood is",

514
00:29:01,009 --> 00:29:03,057
dat is, de kapitalistische productiewijze,

515
00:29:04,038 --> 00:29:07,109
"is het nu gereflecteerd in de
ideeën waarmee het lijkt dat we

516
00:29:08,009 --> 00:29:13,091
voor ons een a priori constructie hebben."

517
00:29:13,091 --> 00:29:14,990
Waarover Marx hier spreekt

518
00:29:15,809 --> 00:29:21,120
is zijn onderzoeksmethode die
verschilt van zijn presentatiemethode.

519
00:29:21,012 --> 00:29:26,044
Zijn onderzoeksmethode start met
alles dat bestaat.

520
00:29:26,044 --> 00:29:28,773
Je start met de werkelijkheid
zoals je die ervaart,

521
00:29:29,169 --> 00:29:31,500
zoals je die ziet en voelt.

522
00:29:31,005 --> 00:29:33,021
Met dat begin je.

523
00:29:33,066 --> 00:29:35,144
Je begint met beschrijvingen van de werkelijkheid

524
00:29:36,044 --> 00:29:40,273
door politieke economen,
door schrijvers, door iedereen.

525
00:29:40,669 --> 00:29:42,694
Je start met al dat materiaal

526
00:29:42,919 --> 00:29:45,983
en dan zoek je in dat materiaal

527
00:29:46,559 --> 00:29:49,020
naar eenvoudige concepten.

528
00:29:49,002 --> 00:29:51,038
Dit is wat hij noemt
de 'methode van afdalen.'

529
00:29:51,038 --> 00:29:52,104
Het afdalen van

530
00:29:53,004 --> 00:29:54,098
de werkelijkheid die je vindt,

531
00:29:54,098 --> 00:29:56,102
dalend, kijkend naar

532
00:29:57,002 --> 00:30:00,044
enige gefundeerde, fundamentele concepten.

533
00:30:00,044 --> 00:30:05,106
En eens je die fundamenten ontbloot
en ontdekt hebt,

534
00:30:06,006 --> 00:30:09,097
ga je terug naar de oppervlakte

535
00:30:09,097 --> 00:30:12,106
en kijk je wat er gebeurt
en je ziet

536
00:30:13,006 --> 00:30:16,098
dat achter de wereld van
verschijning waarmee je startte

537
00:30:16,098 --> 00:30:21,167
er een andere
interpretatiewijze is.

538
00:30:22,067 --> 00:30:25,071
In feite is Marx een
pionier in de methode die,

539
00:30:26,007 --> 00:30:30,086
als je vertrouwd bent met de
psychoanalyse, je kan begrijpen.

540
00:30:30,086 --> 00:30:33,149
Dat je begint met gedrag aan de oppervlakte
en kijkt,

541
00:30:34,049 --> 00:30:36,138
naar conceptuele
apparaten zoals Freud deed.

542
00:30:37,038 --> 00:30:40,071
Je komt met conceptuele apparaten
en het brengt je terug

543
00:30:40,071 --> 00:30:45,076
uitleggend, 'Ha! Die persoon handelt zo,
maar in feite is het een

544
00:30:46,021 --> 00:30:47,110
representatie van dat.'

545
00:30:48,001 --> 00:30:51,450
Marx doet ongeveer het zelfde.
Marx is de pionier van

546
00:30:51,549 --> 00:30:54,510
deze methode in de sociale wetenschappen.

547
00:30:54,051 --> 00:30:57,112
Start met de buitenkant;
vind de diepere concepten.

548
00:30:58,012 --> 00:31:03,033
In "Het Kapitaal" begint hij met
de diepe concepten. Hij begint

549
00:31:03,033 --> 00:31:07,095
met de conclusies van zijn onderzoeken.

550
00:31:07,095 --> 00:31:10,158
'Wat zijn mijn basis concepten?'

551
00:31:11,058 --> 00:31:13,067
En hij legt die basis concepten uit,

552
00:31:14,048 --> 00:31:17,597
erg eenvoudig, zeer direct,

553
00:31:18,029 --> 00:31:21,860
en inderdaad lijkt het een a priori constructie.
Wanneer je het een eerste keer leest

554
00:31:21,086 --> 00:31:22,101
zeg je,

555
00:31:23,001 --> 00:31:25,054
'Van waar komt allemaal?'

556
00:31:25,054 --> 00:31:29,072
'Waar haalt hij het van?
Waarom doet hij dit?'

557
00:31:29,072 --> 00:31:35,088
En de helft van de tijd heb je geen idee
waarover hij het heeft met deze concepten.

558
00:31:35,088 --> 00:31:36,097
Maar dan beetje bij beetje,

559
00:31:37,078 --> 00:31:43,134
met het vorderen, begin je te zien hoe de
concepten de dingen verlichten rond ons.

560
00:31:44,034 --> 00:31:46,125
En na een tijd zeg je, 'Ah!

561
00:31:47,025 --> 00:31:49,534
'Dat is wat de 'waardetheorie' werkelijk betekent.'

562
00:31:49,759 --> 00:31:52,390
'Dit is waar het waarde argument over gaat.'

563
00:31:52,039 --> 00:31:56,448
'Ah! Dat is wat deze
fetisj werkelijk beduidt.'

564
00:31:56,799 --> 00:31:57,720
'Dat is wat deze

565
00:31:57,072 --> 00:31:59,144
concepten doen.'

566
00:32:00,044 --> 00:32:03,111
Maar in feite begrijp je enkel
hoe deze concepten werken

567
00:32:04,011 --> 00:32:08,025
aan het einde
van het boek.

568
00:32:08,025 --> 00:32:10,046
Dat nu is een erg ongebruikelijke strategie.

569
00:32:10,046 --> 00:32:13,105
Ik bedoel, we zijn vertrouwd met strategieën
waar mensen ingehamerd worden:

570
00:32:14,005 --> 00:32:17,060
'Begrijp goed het concept en dan ga je
naar het volgende.' Alsof je

571
00:32:17,006 --> 00:32:20,070
steen na steen iets bouwt.

572
00:32:21,024 --> 00:32:23,025
Marx is meer,

573
00:32:23,025 --> 00:32:26,054
weet je, een ui aan het ontleden. Ik gebruik
deze metafoor en het is een ongelukkige,

574
00:32:26,054 --> 00:32:27,096
omdat, zoals iemand zei,

575
00:32:27,096 --> 00:32:30,153
wanneer je een ui pelt, de ui
je gewoonlijk tot tranen brengt.

576
00:32:31,053 --> 00:32:34,132
Maar wat hij doet is
beginnen aan de buitenkant van de ui,

577
00:32:35,032 --> 00:32:38,061
naar het binnenste gaan,
wat de ui doet groeien, en dan

578
00:32:38,061 --> 00:32:40,067
terug naar de buitenkant.

579
00:32:41,021 --> 00:32:44,102
Zo begrijp je enkel op
het einde waarover het gaat,

580
00:32:45,002 --> 00:32:48,038
met het terug gaan naar de buitenkant.

581
00:32:48,038 --> 00:32:51,131
En zijn argument over wat het
groeien doet… wanneer je start van het

582
00:32:52,031 --> 00:32:54,088
binnenste en werkende door de
lagen naar het buitenste…

583
00:32:54,088 --> 00:32:57,092
en dat is wat je doet.
Dan verrijk je bestendig de concepten.

584
00:32:58,028 --> 00:32:59,091
Dat lijkt

585
00:32:59,091 --> 00:33:02,210
een erg star en zeer abstract concept

586
00:33:03,029 --> 00:33:06,780
gradueel rijker en
rijker wordend bij het vorderen.

587
00:33:06,078 --> 00:33:08,089
Het is een uitbreiding

588
00:33:08,089 --> 00:33:10,143
van deze concepten.

589
00:33:11,043 --> 00:33:14,129
Geen steen na steen aanpak en
voor de meeste van ons ongebruikelijk,

590
00:33:15,029 --> 00:33:19,052
één van de dingen aan te gewennen
is dat dit gebeurt.

591
00:33:19,052 --> 00:33:21,077
Wat het betekent voor jou is

592
00:33:21,077 --> 00:33:24,154
dat je als een gek moet
mee gaan in de eerste 3 hoofdstukken,

593
00:33:25,054 --> 00:33:29,058
omdat je waarschijnlijk niet de zin ervan snapt

594
00:33:29,094 --> 00:33:30,193
tot je

595
00:33:31,039 --> 00:33:33,790
verderop in de tekst,
komt en begint te zien

596
00:33:33,079 --> 00:33:34,095
hoe deze gedachten

597
00:33:34,095 --> 00:33:36,157
werken en hoe zij… en dan,

598
00:33:37,057 --> 00:33:38,616
zo je wil, de "proof of

599
00:33:39,129 --> 00:33:42,550
the pudding is in the eating",
dan begin je echt enige

600
00:33:42,055 --> 00:33:44,144
consequenties te trekken

601
00:33:45,044 --> 00:33:48,115
van wat Marx laat zien, natuurlijk,

602
00:33:49,015 --> 00:33:54,016
kom je dan ergens.

603
00:33:54,025 --> 00:33:57,027
Inbegrepen zijn keuze
van het beginpunt.

604
00:33:57,027 --> 00:33:59,386
Zoals je zal zien, begint hij
van het standpunt…

605
00:33:59,629 --> 00:34:04,040
van de gedachte van de waar.

606
00:34:04,004 --> 00:34:07,068
Nu is dit een zeer
raar beginpunt. Ik bedoel,

607
00:34:07,068 --> 00:34:10,097
de meesten van jullie, denkende aan Marx,
denken aan frasen als 'de geschiedenis is de

608
00:34:10,097 --> 00:34:12,216
geschiedenis van klassenstrijd'.

609
00:34:13,089 --> 00:34:17,130
Dus denk je: "Het Kapitaal" zou
moeten beginnen met klassenstrijd.

610
00:34:17,499 --> 00:34:21,528
Ik weet het niet juist, het neemt bijna 300 blz.
voor je komt aan klassenstrijd in "Het Kapitaal".

611
00:34:21,789 --> 00:34:23,797
Frustrerend voor dezen
die dit willen

612
00:34:24,589 --> 00:34:27,592
en wensen na te denken over klassenstrijd.

613
00:34:27,889 --> 00:34:29,898
Waarom start hij niet met het geld?

614
00:34:30,789 --> 00:34:32,845
Eigenlijk, in zijn vroege
voorbereidende onderzoekingen, wou

615
00:34:33,349 --> 00:34:35,423
hij beginnen met het geld,

616
00:34:36,089 --> 00:34:40,161
maar ondervond dat het meer
en meer onmogelijk was om te doen.

617
00:34:40,809 --> 00:34:43,855
Waarom begon hij niet met arbeid?

618
00:34:44,269 --> 00:34:47,316
Weet je, hij kon beginnen met van alles,
maar besloot te

619
00:34:47,739 --> 00:34:48,776
starten met de waar.

620
00:34:49,109 --> 00:34:54,134
En als je terug gaat en voorbereidend werk
leest, zie je een lange periode,

621
00:34:54,359 --> 00:34:57,375
20 of 30 jaar, waar hij
vecht met de vraag,

622
00:34:57,519 --> 00:34:58,553
wat is het beste begin

623
00:34:58,859 --> 00:34:59,921
om er werk van te maken?

624
00:35:00,479 --> 00:35:02,575
Wat zit in het centrum van de
ui, als je het zo wil beschrijven,

625
00:35:03,439 --> 00:35:05,190
wanneer ik het analyseer,

626
00:35:05,019 --> 00:35:06,278
het mij toelaat te

627
00:35:06,449 --> 00:35:09,462
begrijpen hoe de hele zaak werkt?

628
00:35:09,579 --> 00:35:11,640
En hij besloot te beginnen met de waar.

629
00:35:11,064 --> 00:35:13,283
Het is een arbitrair startpunt.

630
00:35:13,859 --> 00:35:16,898
Je snapt de logica niet. Hij legt het
niet uit. Hij neemt zelfs niet

631
00:35:17,249 --> 00:35:19,302
de moeite te overtuigen.
Hij zegt slechts:

632
00:35:19,779 --> 00:35:22,865
'Hier start ik. Dit is hoe ik
er over denk. Dit zijn de concepten

633
00:35:23,639 --> 00:35:26,700
die ik ga gebruiken.'

634
00:35:27,249 --> 00:35:31,322
Een duister begin van het hele
ding. Hij probeert geheel niet te overtuigen.

635
00:35:31,979 --> 00:35:35,043
Op dat punt zeg je iets als: 'Als er geen
justificatie is, waarom dan

636
00:35:35,619 --> 00:35:36,664
niet die tekst opzij leggen?'

637
00:35:37,069 --> 00:35:39,420
Dan wordt het een
weinig gecompliceerd.

638
00:35:39,042 --> 00:35:43,831
Tegen de tijd dat je aan hoofdstuk 3 komt, waar
de meesten, die "Het Kapitaal" lezen stoppen,

639
00:35:44,209 --> 00:35:46,230
als zij het proberen te lezen op hun eentje,

640
00:35:46,023 --> 00:35:49,097
tegen de tijd dat je aan hoofdstuk 3 zit,
zeg je iets van: 'Dit is onmogelijk. Dit gaat

641
00:35:49,097 --> 00:35:50,036
nergens heen.'

642
00:35:50,909 --> 00:35:54,942
Het is erg moeilijk,
door dit soort van redenen.

643
00:35:55,239 --> 00:36:00,246
De andere reden dat het moeilijk is,

644
00:36:00,309 --> 00:36:03,396
wat ik suggereerde, omdat het
conceptuele apparaat is bedoeld

645
00:36:04,179 --> 00:36:06,265
niet enkel voor "Het Kapitaal", boek 1.

646
00:36:07,039 --> 00:36:08,090
Het is bedoeld om te

647
00:36:08,549 --> 00:36:12,646
helpen in alles, in de termen van al het
andere waarover hij denken wil.

648
00:36:13,519 --> 00:36:17,568
Nu, je zal bedroefd zijn te weten
dat er drie boeken zijn van "Het Kapitaal".

649
00:36:18,009 --> 00:36:21,027
Als je echt de
kapitalistische productiewijze wil begrijpen,

650
00:36:21,189 --> 00:36:23,281
moet je ze alle drie lezen.

651
00:36:24,109 --> 00:36:28,121
Boek 1 is een bepaald perspectief op

652
00:36:28,229 --> 00:36:29,326
de kapitalistische productiewijze,

653
00:36:30,199 --> 00:36:35,281
maar nog erger is, dat de 3 boeken maar
een achtste zijn van wat hij in gedachte had.

654
00:36:36,019 --> 00:36:39,102
Hij schreef in de
Grundrisse,

655
00:36:39,849 --> 00:36:43,903
dat een voorbereidende tekst is, waar hij
verschillende ontwerpen van "Het Kapitaal" maakt.

656
00:36:44,389 --> 00:36:45,415
Hij zegt: 'Oké,

657
00:36:45,649 --> 00:36:49,707
wat ik ga doen is de

658
00:36:50,229 --> 00:36:51,278
volgende analyse maken:

659
00:36:51,719 --> 00:36:55,747
We gaan het hebben over: "1) De algemene
abstracte determinanten die er zijn,

660
00:36:55,999 --> 00:37:01,004
min of meer, in alle maatschappijen.

661
00:37:01,049 --> 00:37:04,104
2) De categorieën die de inwendige
structuur maken van de burgerlijke maatschappij,

662
00:37:04,599 --> 00:37:07,647
waarop de fundamentele
klassen steunen: kapitaal,

663
00:37:08,079 --> 00:37:12,161
loonarbeid, grondbezit, hun samenhang.

664
00:37:12,899 --> 00:37:13,976
Stad en land.

665
00:37:14,669 --> 00:37:16,743
De drie grote sociale klassen;

666
00:37:17,409 --> 00:37:18,498
ruil tussen hen.

667
00:37:19,299 --> 00:37:20,321
Circulatie.

668
00:37:20,519 --> 00:37:22,527
Het kredietsysteem."

669
00:37:22,599 --> 00:37:23,688
Een goed onderwerp nu.

670
00:37:24,489 --> 00:37:27,516
"Eigendom.

671
00:37:27,759 --> 00:37:31,650
3) Concentratie van de burgerlijke maatschappij
in een staatsvorm,

672
00:37:31,065 --> 00:37:33,664
gezien in relatie tot zich zelf.

673
00:37:34,249 --> 00:37:36,315
De niet-productieve klassen.

674
00:37:36,909 --> 00:37:38,160
Belastingen,

675
00:37:38,016 --> 00:37:39,355
Staatsschuld.

676
00:37:39,499 --> 00:37:40,555
Openbaar krediet.

677
00:37:41,059 --> 00:37:42,124
De populatie.

678
00:37:42,709 --> 00:37:44,180
De kolonies.

679
00:37:44,018 --> 00:37:47,537
Emigratie.

680
00:37:47,699 --> 00:37:50,726
4) De internationale productie relaties,

681
00:37:50,969 --> 00:37:51,978
internationale arbeidsdeling,

682
00:37:52,869 --> 00:37:53,941
internationale ruil,

683
00:37:54,589 --> 00:37:55,634
export en import,

684
00:37:56,039 --> 00:37:57,230
wisselkoers,"

685
00:37:57,023 --> 00:38:01,152
nog een goed onderwerp.

686
00:38:01,359 --> 00:38:01,444
"Vijf," excellent onderwerp,

687
00:38:02,209 --> 00:38:07,264
"De wereldmarkt en de crisis."

688
00:38:07,759 --> 00:38:08,440
Dit was dus het

689
00:38:08,044 --> 00:38:11,133
panorama dat hij had in de
Grundrisse, van wat hij wou doen.

690
00:38:12,033 --> 00:38:14,502
Wat hij in gedachten had,

691
00:38:14,799 --> 00:38:16,897
dat hij ging doen,

692
00:38:17,779 --> 00:38:19,850
toen hij "Het Kapitaal" schreef.

693
00:38:20,489 --> 00:38:21,568
Hij beëindigde het niet.

694
00:38:22,279 --> 00:38:23,377
Hij nam nooit de

695
00:38:24,259 --> 00:38:26,390
meeste van de onderwerpen op.

696
00:38:26,039 --> 00:38:27,094
Wat je in "Het Kapitaal" hebt

697
00:38:27,094 --> 00:38:29,153
is het begin

698
00:38:29,999 --> 00:38:33,044
van dit massief project,

699
00:38:33,449 --> 00:38:35,468
een massief project waar naar

700
00:38:35,639 --> 00:38:37,360
hij hints geeft op

701
00:38:37,036 --> 00:38:41,095
vele plaatsen, hoe de
staat te begrijpen, hoe de

702
00:38:41,095 --> 00:38:45,994
civiele maatschappij begrijpen, hoe
emigratie begrijpen, hoe de

703
00:38:46,849 --> 00:38:51,940
wisselkoersen te begrijpen, en zaken als dit.

704
00:38:52,759 --> 00:38:56,781
Ook hier dus, moeten we begrijpen dat

705
00:38:56,979 --> 00:38:59,992
het conceptuele apparaat

706
00:39:00,109 --> 00:39:02,110
in zijn begin staat…

707
00:39:02,119 --> 00:39:06,178
hij probeert het zo te ontwerpen
dat het dat alles kan hebben,

708
00:39:06,709 --> 00:39:08,890
maar in feite, wat het doet,

709
00:39:08,089 --> 00:39:11,898
is het geven van een
raamwerk waarin boek 1

710
00:39:12,699 --> 00:39:14,020
handelt en boek 1

711
00:39:14,002 --> 00:39:17,551
is slechts een deel van de

712
00:39:17,569 --> 00:39:19,584
hele puzzel.

713
00:39:19,719 --> 00:39:23,770
Boek 1 kijkt op een essentiële
wijze naar de kapitalistische productiewijze

714
00:39:24,229 --> 00:39:27,290
vanuit het standpunt van de productie,

715
00:39:27,839 --> 00:39:28,921
niet van de markt,

716
00:39:29,659 --> 00:39:33,721
niet de globale handel, maar
uit het standpunt van de productie.

717
00:39:34,279 --> 00:39:36,366
We gaan dus moeten herkennen
dat wat we gaan doen

718
00:39:37,149 --> 00:39:41,190
in deze cursus, is een analyse,
door middel van Marx,

719
00:39:41,019 --> 00:39:46,778
van de kapitalistische productiewijze
vanuit het productie perspectief.

720
00:39:46,949 --> 00:39:50,000
Boek 2 doet het uit het perspectief van de ruil.

721
00:39:50,459 --> 00:39:54,523
Boek 3 geeft materiaal over de crisis,

722
00:39:55,099 --> 00:39:59,185
en ook de regels van de distributie,

723
00:39:59,959 --> 00:40:02,046
interest, rente, belastingen,

724
00:40:02,829 --> 00:40:07,888
dit soort van dingen.

725
00:40:08,419 --> 00:40:10,470
Maar dan komt de methode,

726
00:40:10,929 --> 00:40:12,020
het andere deel van de methode,

727
00:40:12,839 --> 00:40:17,881
die erg belangrijk is in termen van de
presentatiemethode en de onderzoeksmethode.

728
00:40:18,259 --> 00:40:23,314
En dat is Marx' gebruik van de dialectiek.

729
00:40:23,809 --> 00:40:27,828
Wat hij zegt, alweer in zijn voorwoord,

730
00:40:27,999 --> 00:40:32,190
is dat in de dialectiek we een

731
00:40:32,019 --> 00:40:34,828
compleet verschillend

732
00:40:34,999 --> 00:40:38,018
analyseconcept vinden.

733
00:40:38,189 --> 00:40:45,189
Je vindt nauwelijks gewone taal
bij Marx. Marx zegt niet, 'Dit veroorzaakt dat.'

734
00:40:45,219 --> 00:40:46,228
Bijna steeds zegt hij

735
00:40:47,119 --> 00:40:51,175
'Dit is dialectisch gerelateerd aan dat.'

736
00:40:51,679 --> 00:40:54,723
En een dialectische relatie

737
00:40:55,119 --> 00:40:56,160
is een inwendige relatie,

738
00:40:56,529 --> 00:41:00,583
niet een causale externe
relatie. Het is een inwendige relatie.

739
00:41:01,069 --> 00:41:05,088
En hij spreekt over deze dialectische methode

740
00:41:05,259 --> 00:41:09,284
opnieuw in het nawoord
van de tweede editie.

741
00:41:09,509 --> 00:41:11,520
Hij zegt: 'Oké,

742
00:41:11,619 --> 00:41:20,678
ik neem enkele ideeën van Hegel.

743
00:41:21,209 --> 00:41:24,900
"Maar," zegt hij, "mijn dialectische
methode is, in zijn fundamenten, niet enkel

744
00:41:24,009 --> 00:41:28,588
verschillend van de hegeliaanse,
maar juist het tegengestelde."

745
00:41:29,479 --> 00:41:30,534
Er zijn ogenblikken, denk ik,

746
00:41:31,029 --> 00:41:34,084
dat we gaan zien dat dit niet exact is.

747
00:41:34,579 --> 00:41:37,632
Dat in feite Marx de dialectische methode

748
00:41:38,109 --> 00:41:42,125
gerevolutioneerd heeft;
en niet eenvoudig omgekeerd,

749
00:41:42,269 --> 00:41:44,361
zo als soms gezegd.

750
00:41:45,189 --> 00:41:48,277
Hij gaat verder, om te zeggen: "Ik kritiseerde
de mystificatie van de hegeliaanse

751
00:41:49,069 --> 00:41:53,160
dialectiek bijna 30 jaar geleden."

752
00:41:53,016 --> 00:41:58,545
Waar Marx naar verwijst, is

753
00:41:58,689 --> 00:42:01,692
zijn verhandeling "Bijdrage
tot de kritiek op Hegels Rechtsfilosofie",

754
00:42:01,719 --> 00:42:04,763
"Kritiek van Hegels rechtsfilosofie",
wat ook de titel mag zijn,

755
00:42:05,159 --> 00:42:06,242
en ik denk dat de kritiek

756
00:42:06,989 --> 00:42:09,990
een fundamentele rol speelt

757
00:42:09,999 --> 00:42:12,081
waarin Marx zijn

758
00:42:12,819 --> 00:42:16,854
relatie tot de hegeliaanse dialectiek bepaalt.

759
00:42:17,169 --> 00:42:19,248
Hij praat verder over

760
00:42:19,959 --> 00:42:22,044
het mystificerende aspect.

761
00:42:22,809 --> 00:42:26,902
En de wijze waarop deze
mystificerende vorm van de dialectiek,

762
00:42:27,739 --> 00:42:29,744
als geboden door Hegel,

763
00:42:29,789 --> 00:42:33,883
in de mode kwam in Duitsland,

764
00:42:34,729 --> 00:42:39,732
en waarom het was dat hij het moest hervormen

765
00:42:39,759 --> 00:42:42,845
op zo een wijze, dat het gebruikt

766
00:42:43,619 --> 00:42:50,619
kon worden voor elke historische ontwikkeling
in vloeibare, in bewegende toestand.

767
00:42:51,039 --> 00:42:53,113
Hij had er achter te komen
zo, dat het tevens kon vatten

768
00:42:53,779 --> 00:42:59,910
de voorbijgaande aspecten van de
maatschappij.

769
00:42:59,091 --> 00:43:04,040
En dan gaat hij
spreken over dit als,

770
00:43:04,859 --> 00:43:08,883
"Deze dialectische methode laat zich
niet beïnvloeden door iets, in zijn

771
00:43:09,099 --> 00:43:14,164
ware essentie is het kritisch en revolutionair."

772
00:43:14,749 --> 00:43:18,774
Daarover praat hij,

773
00:43:18,999 --> 00:43:22,063
hij gaat een
versie gebruiken van de dialectische methode

774
00:43:22,639 --> 00:43:27,643
om de relaties te maken tussen

775
00:43:27,679 --> 00:43:29,682
de elementen in zijn systeem.

776
00:43:29,979 --> 00:43:31,984
Maar hij gaat het zo doen

777
00:43:32,479 --> 00:43:36,561
dat de vloeibaarheid en beweging
te vangen is.

778
00:43:37,299 --> 00:43:41,365
Bovenal is Marx ongelooflijk, ongelooflijk

779
00:43:41,959 --> 00:43:44,005
geïmponeerd met de vloeibaarheid

780
00:43:44,419 --> 00:43:48,451
en de dynamiek van het kapitalisme.

781
00:43:48,739 --> 00:43:51,741
Dat nu is erg vreemd,
omdat Marx vaak

782
00:43:51,939 --> 00:43:53,941
spreekt alsof hij een

783
00:43:53,959 --> 00:43:57,961
statische, structurele analist is.

784
00:43:57,979 --> 00:44:03,012
Het vreemde is, als je "Het Kapitaal" leest,
dat je je realiseert dat hij de beweging ziet.

785
00:44:03,309 --> 00:44:06,315
Hij ziet de beweging heel de tijd.

786
00:44:06,369 --> 00:44:09,393
Hij spreekt constant over

787
00:44:09,609 --> 00:44:14,642
die beweging en die
beweging is een dialectische beweging.

788
00:44:14,939 --> 00:44:16,710
Dus een van de wijzen waarop

789
00:44:16,071 --> 00:44:22,090
je Marx moet lezen in Marx'
eigen woorden, is te vatten wat hij

790
00:44:22,729 --> 00:44:25,768
bedoelt met dialectiek.

791
00:44:26,119 --> 00:44:28,166
Omdat het probleem is dat hij

792
00:44:28,589 --> 00:44:31,624
nooit een verhandeling schreef over dialectiek.

793
00:44:31,939 --> 00:44:32,971
Hij heeft nooit gezegd:

794
00:44:33,259 --> 00:44:35,283
'Oké, dit is mijn dialectische methode'.

795
00:44:35,499 --> 00:44:36,630
Er zijn hints.

796
00:44:36,063 --> 00:44:38,080
Als je werkelijk zijn dialectische
methode wil begrijpen,

797
00:44:38,008 --> 00:44:41,467
dan lees je "Het Kapitaal".

798
00:44:42,259 --> 00:44:45,307
Dat is de beste plaats ervoor.

799
00:44:45,739 --> 00:44:48,812
En als je "Het Kapitaal"
zorgvuldig leest, kom je op

800
00:44:49,469 --> 00:44:53,140
een gevoel uit hoe de dialectische methode werkt.

801
00:44:53,014 --> 00:44:56,643
Maar opnieuw, dit zal een
beetje verwarrend zijn, omdat

802
00:44:56,769 --> 00:45:00,817
je wellicht niet gewoon bent aan
dialectisch redeneren en het merkwaardige

803
00:45:01,249 --> 00:45:03,325
ding aan het academische is dat hoe meer
je ervaren bent in een discipline,

804
00:45:04,009 --> 00:45:06,063
je het minder bent voor

805
00:45:06,549 --> 00:45:08,280
de dialectische methode.

806
00:45:08,028 --> 00:45:10,077
In feite zijn jonge kinderen zeer dialectisch.

807
00:45:10,329 --> 00:45:12,341
Zij zien alles in beweging.

808
00:45:12,449 --> 00:45:15,475
Zij zien overal tegenspraken
en zijn zeer contradictorisch tegenover alles.

809
00:45:15,709 --> 00:45:17,718
Elke tegenspraak gaat in al het
andere en

810
00:45:18,609 --> 00:45:19,613
je kinderen zeggen veel

811
00:45:19,649 --> 00:45:21,731
wonderlijke tegenstrijdige dingen tot je.

812
00:45:22,469 --> 00:45:25,504
En jij zegt iets als 'Nu stop je met
zo te denken. Je moet rationeel denken'.

813
00:45:25,819 --> 00:45:27,827
Eigenlijk trainen we mensen

814
00:45:28,619 --> 00:45:33,460
om niet
dialectisch te zijn van in het begin.

815
00:45:33,046 --> 00:45:38,105
Maar in feite is de dialectische methode
intuïtief erg, erg krachtig.

816
00:45:38,519 --> 00:45:41,616
En wat Marx doet
is het herwinnen

817
00:45:42,489 --> 00:45:47,547
van die ongelooflijke intuïtieve
dialectische methode, en het gebruiken,

818
00:45:48,069 --> 00:45:51,400
in termen van een
analytisch schema, zoals we zullen zien,

819
00:45:51,004 --> 00:45:53,009
maar ook in termen van het begrijpen

820
00:45:53,009 --> 00:45:55,063
dat alles in een proces zit.

821
00:45:56,044 --> 00:45:58,363
Alles is in beweging.

822
00:45:58,759 --> 00:46:01,772
Alles is gedefinieerd in deze termen.

823
00:46:01,889 --> 00:46:02,988
Hij spreekt niet over arbeid.

824
00:46:03,879 --> 00:46:07,900
Hij spreekt over het arbeidsproces.

825
00:46:07,009 --> 00:46:08,398
Kapitaal is geen ding;

826
00:46:09,289 --> 00:46:13,315
Het is een proces; het is in beweging.

827
00:46:13,549 --> 00:46:17,615
Waarde bestaat niet, tenzij het in beweging is.

828
00:46:18,209 --> 00:46:22,247
Als dingen stoppen, verdwijnt de waarde,

829
00:46:22,589 --> 00:46:26,657
en het hele systeem valt in duigen.

830
00:46:27,269 --> 00:46:28,274
En jullie

831
00:46:28,769 --> 00:46:32,410
herinneren zich goed wat
gebeurde in de nasleep van 9/11.

832
00:46:32,041 --> 00:46:38,250
Veel dingen stopten. Beweging stopte.

833
00:46:38,619 --> 00:46:41,644
Vliegtuigen stopten met vliegen. Je
kon niet over de bruggen,

834
00:46:41,869 --> 00:46:43,770
alles, dan plots in 3 dagen

835
00:46:43,077 --> 00:46:46,406
realiseerde iedereen zich dat het
kapitalisme zou instorten

836
00:46:47,099 --> 00:46:50,420
als de dingen niet opnieuw in
beweging kwamen, zo plots, Giuliani

837
00:46:50,042 --> 00:46:50,721
kwam te zeggen:

838
00:46:51,099 --> 00:46:54,101
'In hemelsnaam, pak je bankkaarten
en ga winkelen.

839
00:46:54,299 --> 00:46:57,371
Ga naar Broadway. Ga terug en doe
dit soort van dingen.'

840
00:46:58,019 --> 00:47:01,077
Bush kwam zelfs op een tv-reclame
voor de vliegtuigindustrie, zeggende:

841
00:47:01,599 --> 00:47:03,690
'Begin weer te vliegen.

842
00:47:04,509 --> 00:47:07,530
Kom in beweging.' Weet je.

843
00:47:07,719 --> 00:47:12,721
Met andere woorden, kapitalisme is, als
Jack Kerouac zou zeggen, 'voortdurend op de weg.'

844
00:47:12,919 --> 00:47:16,934
En indien niet altijd
op weg, dan is het niets.

845
00:47:17,069 --> 00:47:21,650
Marx is er dus gevoelig
voor. En het is erg

846
00:47:21,065 --> 00:47:24,974
vreemd hem zo vaak
statisch afgeschilderd te zien,

847
00:47:25,559 --> 00:47:29,615
die het allemaal uitgewerkt heeft.
Nee, het is in beweging en het verandert,

848
00:47:30,119 --> 00:47:33,200
voortdurend in die beweging.

849
00:47:33,929 --> 00:47:34,997
Dus hier, denk ik, ook,

850
00:47:35,609 --> 00:47:39,618
wat Marx probeert te doen,
is het vinden van een conceptueel apparaat

851
00:47:39,699 --> 00:47:44,640
dat die beweging helpt te begrijpen.

852
00:47:44,064 --> 00:47:46,753
En zo zijn enige van zijn concepen

853
00:47:47,329 --> 00:47:49,350
zodanig geformuleerd

854
00:47:49,539 --> 00:47:55,450
dat zij gaan over relaties;
ze gaan over een transformerende activiteit.

855
00:47:55,045 --> 00:48:00,054
Zo is het dit moment;
en zo is het in het volgende moment.

856
00:48:00,459 --> 00:48:02,550
En dit kan erg verwarrend zijn,

857
00:48:03,369 --> 00:48:06,392
maar wat hij doen wil, is voorbij
die verwarring te komen met

858
00:48:06,599 --> 00:48:08,130
een conceptueel apparaat,

859
00:48:08,013 --> 00:48:09,972
een onderliggende structuur, zo je wil,

860
00:48:10,089 --> 00:48:12,180
die je helpt te begrijpen

861
00:48:12,018 --> 00:48:15,797
al deze voortdurende bewegingen
rond ons.

862
00:48:15,959 --> 00:48:19,966
In het bijzonder, de wijze waarop beweging

863
00:48:20,029 --> 00:48:27,029
eigenlijk bekrachtigd wordt in de
kapitalistische productiewijze.

864
00:48:27,569 --> 00:48:29,570
Zo moet je,
denk ik,

865
00:48:29,579 --> 00:48:32,633
proberen Marx te begrijpen met het waarderen

866
00:48:33,119 --> 00:48:37,128
van zijn dialectische methode.

867
00:48:37,209 --> 00:48:43,295
Er zijn nu mensen, inbegrepen marxisten,
die niet van zijn dialectiek houden.

868
00:48:44,069 --> 00:48:45,430
Er is de groep van het

869
00:48:45,043 --> 00:48:47,802
zg. 'analytisch marxisme' bijvoorbeeld,

870
00:48:48,189 --> 00:48:50,252
dat iets zegt als:
'Weet je, al dat dialectisch gedoe…'

871
00:48:50,819 --> 00:48:51,907
Zij heten zichzelf graag

872
00:48:52,699 --> 00:48:54,777
'geen onzin marxisten',

873
00:48:55,479 --> 00:49:02,491
omdat ze gewoon stellen:
'Al die dialectiek is onzin.'

874
00:49:02,599 --> 00:49:04,030
En er zijn ook andere

875
00:49:04,003 --> 00:49:09,039
mensen die ergens iets zeer
dialectisch nemen en in

876
00:49:09,039 --> 00:49:12,458
een causale structuur gieten.

877
00:49:12,809 --> 00:49:19,903
En in feite is er een positivistische versie
van wat Marx zegde. Dat is, verwijder de dialectiek.

878
00:49:20,749 --> 00:49:23,770
Dit kan perfect correct zijn; ik bedoel,
ik ga niet argumenteren en zeggen,

879
00:49:23,959 --> 00:49:27,021
dat de analytische marxisten fout zijn.

880
00:49:27,579 --> 00:49:30,626
Ik ga niet argumenteren en zeggen,
dat mensen die het omwerken

881
00:49:31,049 --> 00:49:34,055
in een positivistisch mathematisch model fout zijn.

882
00:49:34,109 --> 00:49:36,176
Misschien zijn ze juist.

883
00:49:36,779 --> 00:49:40,804
Maar wat je zal moeten doen, als je
Marx' tekst in Marx' woorden wil begrijpen,

884
00:49:41,029 --> 00:49:45,102
is het vatten
van de dialectiek.

885
00:49:45,759 --> 00:49:48,797
En het is goed, indien je nadien
wil zeggen: 'Marx is fout,

886
00:49:49,139 --> 00:49:52,140
de dialectiek is fout, ik hou er niet van,
het werk niet', dit soort van dingen.

887
00:49:52,239 --> 00:49:53,246
Dat is goed.

888
00:49:53,309 --> 00:49:57,340
Maar voor je dit zegt moet je
begrijpen wat het is en hoe het werkt.

889
00:49:57,619 --> 00:50:01,410
Wat we willen doen is

890
00:50:01,041 --> 00:50:04,860
het spenderen van tijd aan de dialectiek,

891
00:50:05,229 --> 00:50:08,272
aan het herkennen van dit aspect van Marx,

892
00:50:08,659 --> 00:50:13,720
en hoe dit werkt.

893
00:50:14,269 --> 00:50:15,361
Nu is er

894
00:50:16,189 --> 00:50:19,196
een finaal punt voor we pauzeren.

895
00:50:19,259 --> 00:50:25,304
Ik vroeg om te proberen Marx in zijn eigen
woorden te lezen, maar ik ben jullie begeleider.

896
00:50:25,709 --> 00:50:26,764
Je zal het lezen

897
00:50:27,259 --> 00:50:31,345
met mijn hulp en mijn woorden
gaan zeer belangrijk zijn.

898
00:50:32,119 --> 00:50:37,174
Dus een van de dingen die ik wil zeggen
is dat mijn interesse

899
00:50:37,669 --> 00:50:40,736
in urbanisatie, in ongelijke
geografische ontwikkeling, imperialisme

900
00:50:41,339 --> 00:50:43,411
en al die zaken,

901
00:50:44,059 --> 00:50:48,108
dat mijn belangstelling eigenlijk

902
00:50:48,549 --> 00:50:52,647
erg belangrijk is in termen van

903
00:50:53,529 --> 00:50:55,542
invloed op de leeswijze
van deze tekst.

904
00:50:55,659 --> 00:50:55,748
In andere woorden,

905
00:50:56,549 --> 00:51:00,647
ik ben door 30 bizarre dialogische jaren
gegaan tussen deze tekst en mijzelf.

906
00:51:01,529 --> 00:51:04,571
En een van de redenen
dat ik het elk jaar doe is:

907
00:51:04,949 --> 00:51:08,985
elk jaar stel ik mijzelf de vraag: 'Hoe zal ik
het nu lezen?

908
00:51:09,309 --> 00:51:15,333
Wat zal mij nu treffen,
wat ik voorheen niet opmerkte?'

909
00:51:15,549 --> 00:51:18,638
En nieuwe dingen treffen mij omdat
er nieuwe dingen gebeuren, dat is geschiedenis

910
00:51:19,439 --> 00:51:22,910
en geografische veranderingen.

911
00:51:22,091 --> 00:51:26,290
Er zijn zaken die verschijnen,
en ik kom er terug op en kan kijken bij Marx en zeggen:

912
00:51:27,109 --> 00:51:30,400
'Heeft hij hierover iets te zeggen?',
en soms vindt je iets

913
00:51:30,004 --> 00:51:31,973
waarover hij iets zegt,

914
00:51:32,369 --> 00:51:34,456
soms helemaal niet.

915
00:51:35,239 --> 00:51:38,244
Ik ben dus in een lange dialoog, en

916
00:51:38,289 --> 00:51:41,345
gebruik deze denkwijze,

917
00:51:41,849 --> 00:51:47,850
veel van deze conceptuele
apparaten, gedurig in mijn werk.

918
00:51:47,949 --> 00:51:53,970
En in het proces, natuurlijk, veranderde
de wijze van begrip van de tekst.

919
00:51:54,159 --> 00:51:57,251
Ik veronderstel, indien er
een opname zou zijn

920
00:51:58,079 --> 00:51:59,147
van 25 jaar geleden,

921
00:51:59,759 --> 00:52:01,130
je mij erg

922
00:52:01,013 --> 00:52:05,262
verschillende dingen
zou horen zeggen van wat ik nu zeg,

923
00:52:05,379 --> 00:52:07,383
wegens tal van redenen.

924
00:52:07,419 --> 00:52:10,503
Het historisch klimaat is nu anders,
het intellectueel klimaat is anders.

925
00:52:11,259 --> 00:52:14,344
Al dit soort zaken zijn opgekomen
die vroeger niet bestonden. Daarom,

926
00:52:15,109 --> 00:52:17,127
lees je het anders.

927
00:52:17,289 --> 00:52:18,380
Interessant punt:

928
00:52:19,199 --> 00:52:23,244
in een van de voorwoorden spreekt Marx
over dit proces,

929
00:52:23,649 --> 00:52:25,890
hoe de burgerlijke theorie

930
00:52:25,089 --> 00:52:28,758
de wereld begreep op een bepaalde wijze
en dan de geschiedenis evolueerde en de

931
00:52:29,559 --> 00:52:31,950
theoretische formulering overbodig maakte,

932
00:52:31,095 --> 00:52:33,714
en daarom ideeën veranderen moeten

933
00:52:34,569 --> 00:52:39,571
als de omstandigheden veranderen.

934
00:52:39,769 --> 00:52:42,810
Onze ideeën moeten hervormd worden.

935
00:52:43,179 --> 00:52:44,690
Jullie krijgen dat dus in

936
00:52:44,069 --> 00:52:46,648
mijn lezing ook.

937
00:52:47,269 --> 00:52:49,370
En dit is niet te vermijden

938
00:52:49,037 --> 00:52:50,516
maar uiteindelijk,

939
00:52:50,849 --> 00:52:53,931
wil ik komen
tot jullie lezing,

940
00:52:54,669 --> 00:52:59,698
dat is, engageer jullie tot de tekst
vanuit jullie eigen ervaring, intellectueel,

941
00:52:59,959 --> 00:53:02,982
sociaal, politiek,

942
00:53:03,189 --> 00:53:05,230
en amuseer jullie, pratend tot de tekst,

943
00:53:05,599 --> 00:53:08,130
en laat de tekst tot jullie praten,

944
00:53:08,013 --> 00:53:11,034
waardeer de wijze
waarop Marx probeert

945
00:53:11,034 --> 00:53:12,193
de wereld te begrijpen.

946
00:53:12,499 --> 00:53:17,020
Omdat ik vooral denk dat deze tekst
een prachtige oefening is

947
00:53:17,002 --> 00:53:19,131
in het proberen begrijpen

948
00:53:19,149 --> 00:53:21,164
wat bijna onbegrijpelijk

949
00:53:21,299 --> 00:53:23,373
lijkt om te doen.

950
00:53:24,039 --> 00:53:25,900
Vanuit dit standpunt

951
00:53:25,009 --> 00:53:30,028
moeten jullie de verbinding maken met de tekst.
En oké, ik zal soms in de weg zitten,

952
00:53:30,919 --> 00:53:32,941
omdat uiteindelijk

953
00:53:33,139 --> 00:53:37,212
het jullie zaak is te vertalen

954
00:53:37,869 --> 00:53:39,891
wat gebeurt in deze tekst naar

955
00:53:40,089 --> 00:53:42,110
een betekenis in jullie leven.

956
00:53:42,299 --> 00:53:43,490
Dat is wat dit boek

957
00:53:43,049 --> 00:53:46,049
zo groot maakt. Ik denk dat het zal
spreken tot jullie op een of andere wijze. Wellicht

958
00:53:46,049 --> 00:53:48,888
niet zoals het doet bij mij.

959
00:53:49,329 --> 00:53:51,418
En dat is perfect geldig

960
00:53:52,219 --> 00:53:54,420
en perfect redelijk.
Daarom wil ik het jullie

961
00:53:54,042 --> 00:53:58,171
zo confronteren.

962
00:53:58,549 --> 00:54:03,574
Oké, dat is alles wat ik
wil zeggen als introductie.

963
00:54:03,799 --> 00:54:06,814
Wat ik denk dat nuttig is
te doen, is te lezen het eerste

964
00:54:06,949 --> 00:54:10,012
deel met jullie en
proberen een idee te geven

965
00:54:10,579 --> 00:54:17,602
wat ik bedoel met methode en al de rest.

966
00:54:17,809 --> 00:54:19,818
Oké, hij begint met eenvoudig te stellen:

967
00:54:20,709 --> 00:54:23,737
"De rijkdom van de maatschappijen, waarin
de kapitalistische productiewijze heerst,

968
00:54:23,989 --> 00:54:27,020
heeft de vorm van een
'kolossale opeenhoping van waren;

969
00:54:27,299 --> 00:54:28,343
(…)individuele waar(…)"

970
00:54:28,739 --> 00:54:29,773
(…)elementaire vorm.

971
00:54:30,079 --> 00:54:31,141
Ons onderzoek begint dan ook

972
00:54:31,699 --> 00:54:33,763
met de analyse van de waar."

973
00:54:34,339 --> 00:54:35,415
Oké, dit is het a priori

974
00:54:36,099 --> 00:54:38,178
startpunt waarover
we al spraken.

975
00:54:38,889 --> 00:54:39,898
Maar bemerk het

976
00:54:40,789 --> 00:54:43,790
gebruik op van "schijn".

977
00:54:43,889 --> 00:54:47,955
Let steeds op wanneer
Marx het woord "schijn" gebruikt.

978
00:54:48,549 --> 00:54:50,557
"Schijnen" is niet "zijn",

979
00:54:51,349 --> 00:54:53,403
"schijn" wil zeggen dat
er iets anders gebeurt,

980
00:54:53,889 --> 00:54:58,410
en dat je beter uitkijkt
wat dat "andere" is.

981
00:54:58,041 --> 00:55:02,530
Bemerk ook dat

982
00:55:02,899 --> 00:55:04,935
hij exclusief gericht is op

983
00:55:05,259 --> 00:55:08,317
de "kapitalistische productiewijze".

984
00:55:08,839 --> 00:55:11,845
Hij is niet gericht op de oude
productiewijzen, of socialistische

985
00:55:12,439 --> 00:55:13,448
productiewijzen of

986
00:55:14,339 --> 00:55:18,361
zelfs hybride productiewijzen.
Zijn interesse gaat naar de

987
00:55:18,559 --> 00:55:19,636
kapitalistische productiewijze

988
00:55:20,329 --> 00:55:23,355
in een vrij zuivere vorm.

989
00:55:23,589 --> 00:55:26,670
Ik denk dat dit een belangrijk

990
00:55:26,067 --> 00:55:31,676
iets is om in gedachten te houden
bij het lezen van deze tekst.

991
00:55:32,279 --> 00:55:34,303
Dit is het begin.

992
00:55:34,519 --> 00:55:36,525
Als je er over nadenkt,

993
00:55:36,579 --> 00:55:44,579
is het een goed startpunt.

994
00:55:44,709 --> 00:55:45,714
Waarom? …Hoeveel van ons

995
00:55:46,209 --> 00:55:52,294
in dit lokaal hebben nooit de
ervaring gehad met een waar?

996
00:55:53,059 --> 00:55:56,148
Iedereen heeft ervaringen met waren.

997
00:55:56,949 --> 00:55:59,005
Er een gezien vandaag?

998
00:55:59,509 --> 00:56:01,516
Er een gezien gisteren?

999
00:56:01,579 --> 00:56:08,603
Ga je constant shoppen?
Ben je constant er naar het rondkijken?

1000
00:56:08,819 --> 00:56:12,890
Het feit is, dat wat
hij doet, is het kiezen van

1001
00:56:13,529 --> 00:56:15,627
een gemeenschappelijke noemer,

1002
00:56:16,509 --> 00:56:18,515
iets dat gemeenschappelijk is voor ons allen,

1003
00:56:18,569 --> 00:56:20,574
iets dat we kennen.

1004
00:56:20,619 --> 00:56:23,625
We gaan naar de winkel, we kopen het

1005
00:56:24,219 --> 00:56:27,261
en het is absoluut
noodzakelijk voor ons bestaan.

1006
00:56:27,639 --> 00:56:30,645
We kunnen niet leven zonder waren.

1007
00:56:31,239 --> 00:56:34,332
We moeten ze kopen
om te leven.

1008
00:56:35,169 --> 00:56:38,195
Zo een eenvoudige relatie is het,
dat we hiermee beginnen, nog een ander

1009
00:56:38,429 --> 00:56:40,517
goed ding hieraan is,

1010
00:56:41,309 --> 00:56:44,322
en opnieuw zal ik hiervoor
opmerkingen krijgen, is:

1011
00:56:44,439 --> 00:56:47,507
het speelt geen rol of je man
of vrouw bent of Japans of een volksgroep

1012
00:56:48,119 --> 00:56:51,176
of religieus of
wat ook, in andere woorden:

1013
00:56:51,689 --> 00:56:52,690
dit is werkelijk

1014
00:56:52,699 --> 00:56:56,791
een eenvoudige economische
transactie die we waarnemen.

1015
00:56:57,619 --> 00:57:00,652
Dan zegt hij: Wat voor een
economische transactie is dit?

1016
00:57:00,949 --> 00:57:02,027
Wel, de waar is

1017
00:57:02,729 --> 00:57:07,776
iets, zegt hij,

1018
00:57:08,199 --> 00:57:11,264
dat een menselijke behoefte voldoet.

1019
00:57:11,849 --> 00:57:13,200
Hij zegt: ik heb geen

1020
00:57:13,002 --> 00:57:17,401
interesse… en dit is een cryptische
vorm … in de volgende paragraaf…

1021
00:57:17,599 --> 00:57:19,651
Oké, iets buiten ons dat we

1022
00:57:20,119 --> 00:57:24,920
ons eigen maken op een bepaalde wijze.

1023
00:57:24,092 --> 00:57:27,901
En het "bevredigt de verschillende menselijke.
behoeften. De aard van deze behoeften, of ze

1024
00:57:28,729 --> 00:57:33,824
komen van de maag
of de verbeelding, dat maakt geen verschil."

1025
00:57:34,679 --> 00:57:37,727
Met andere woorden: hij is niet echt geïnteresseerd
in de psychologie ervan, dat zet hij volledig opzij.

1026
00:57:38,159 --> 00:57:42,187
Zeggende: ik ben niet geïnteresseerd

1027
00:57:42,439 --> 00:57:46,522
waarom mensen waren kopen.
Zij doen het, omdat

1028
00:57:47,269 --> 00:57:50,285
ze het nodig hebben, zij het verlangen.

1029
00:57:50,429 --> 00:57:53,465
Ik kan het kopen voor het
plezier of uit noodzaak, wat ook. Ik ben

1030
00:57:53,789 --> 00:57:56,900
niet geïnteresseerd in dat alles.
Ik ben geïnteresseerd in het werkelijke feit

1031
00:57:56,009 --> 00:58:00,708
dat iemand een waar koopt.

1032
00:58:01,599 --> 00:58:03,667
Dan gaat hij verder en zegt: kijk er naar.

1033
00:58:04,279 --> 00:58:08,367
Hoeveel waren zijn er in de wereld?

1034
00:58:09,159 --> 00:58:12,170
Er zijn er miljoenen,
allen gemaakt uit verschillende kwaliteiten,

1035
00:58:12,269 --> 00:58:16,316
en we beoordelen ze in termen
van verschillende kwantitatieve maatstaven.

1036
00:58:16,739 --> 00:58:19,820
En opnieuw schuift hij dit opzij
en zegt: "De ontdekking van deze wijze

1037
00:58:20,549 --> 00:58:26,614
en vandaar het veelvoudig gebruik
van de dingen, is het werk van de geschiedenis.

1038
00:58:27,199 --> 00:58:30,248
Zo is het ook voor de uitvinding van de
herkende maatstaven voor de

1039
00:58:30,689 --> 00:58:32,784
kwantiteiten van deze nuttige objecten.

1040
00:58:33,639 --> 00:58:36,650
De verscheidenheid aan maatstaven voor waren

1041
00:58:36,749 --> 00:58:42,798
komen deels uit de verscheidenheid der
objecten en deels uit gewoonte.

1042
00:58:43,239 --> 00:58:46,257
De nuttigheid van een
ding maakt het tot een gebruikswaarde."

1043
00:58:46,419 --> 00:58:51,432
Eerste belangrijk concept: gebruikswaarde.

1044
00:58:51,549 --> 00:58:54,555
Het is voor jou nuttig. Ik heb geen interesse
waarom het zo is voor jou. Ik heb geen

1045
00:58:55,149 --> 00:58:59,150
interesse in een discussie over
de geschiedenis van de gebruikswaarden

1046
00:58:59,249 --> 00:59:02,291
of iets in die zin, of de wijze waarop dit
bepaald wordt. Ik heb enkel interesse in

1047
00:59:02,669 --> 00:59:03,745
het concept van gebruikswaarde.

1048
00:59:04,429 --> 00:59:10,478
Merk op hoe snel hij de abstractie maakt.

1049
00:59:10,919 --> 00:59:14,966
En hij spreekt in een van de voorwoorden

1050
00:59:15,389 --> 00:59:19,397
over het probleem van de sociale wetenschapper, zoals hemzelf,

1051
00:59:19,469 --> 00:59:24,501
dat is dat je niet kan, als in een laboratorium,
kan isoleren en experimenteren.

1052
00:59:24,789 --> 00:59:27,815
Wat je dan doen moet
om te experimenteren,

1053
00:59:28,049 --> 00:59:31,094
is het gebruik van wat hij noemt:
'De kracht van de abstractie.'

1054
00:59:31,499 --> 00:59:33,528
Je ziet onmiddellijk:

1055
00:59:33,789 --> 00:59:36,789
de waar is het centrale.

1056
00:59:36,789 --> 00:59:40,856
Ik abstraheer van de menselijke
wensen, behoeften en verlangens.

1057
00:59:41,459 --> 00:59:44,535
Ik abstraheer van elke
overweging van een specifieke

1058
00:59:45,219 --> 00:59:46,285
eigenschap der dingen.

1059
00:59:46,879 --> 00:59:48,886
Ik ga slechts in op het feit dat

1060
00:59:48,949 --> 00:59:50,974
in zekere zin deze waar

1061
00:59:51,199 --> 00:59:58,199
iets heeft dat we gebruikswaarde noemen.

1062
00:59:59,018 --> 01:00:02,115
Dit leidt hem direct naar het

1063
01:00:03,015 --> 01:00:05,144
[begin van

1064
01:00:05,279 --> 01:00:07,344
hoofdstuk 1], waar

1065
01:00:07,929 --> 01:00:11,620
hij zegt: "In de maatschappijvorm, die wij
moeten bekijken," - i.e.

1066
01:00:11,062 --> 01:00:15,111
in een kapitalistische productiewijze -

1067
01:00:15,669 --> 01:00:21,672
"zijn zij tegelijkertijd de stoffelijke
dragers van de - ruilwaarde."

1068
01:00:21,699 --> 01:00:24,722
Opnieuw… let op dit woord "dragers",

1069
01:00:24,929 --> 01:00:26,991
een waar is een drager van iets.

1070
01:00:27,549 --> 01:00:29,647
Je kan niet stellen: het "is" iets.

1071
01:00:30,529 --> 01:00:35,602
Het is een drager van iets dat

1072
01:00:36,259 --> 01:00:38,315
we nog moeten bepalen.

1073
01:00:38,819 --> 01:00:40,854
En hoe denken we erover?

1074
01:00:41,169 --> 01:00:43,150
Als we kijken naar ruil

1075
01:00:43,015 --> 01:00:48,804
processen, geografisch, in de tijd,

1076
01:00:48,939 --> 01:00:52,013
zien we dat er een enorme soorten

1077
01:00:52,679 --> 01:00:55,770
ruilprocessen zijn, van marktruil.

1078
01:00:56,589 --> 01:00:58,682
We zien verschillende ratio's optreden

1079
01:00:59,519 --> 01:01:02,616
tussen hemden en schoenen volgens
de tijd, volgens de plaats.

1080
01:01:03,489 --> 01:01:10,493
We zien verschillende kwantitatieve
relaties tussen hoeveelheden tarwe en

1081
01:01:10,529 --> 01:01:13,584
schoenen en tonnen
staal en dergelijke.

1082
01:01:14,079 --> 01:01:19,156
Wat we het eerst waarnemen,
in de wereld van de ruil

1083
01:01:19,849 --> 01:01:25,935
zijn ruilwaarden die niet
coherent zijn, en dit overal.

1084
01:01:26,709 --> 01:01:30,400
Als hij zegt: "ruilwaarde

1085
01:01:30,004 --> 01:01:35,173
lijkt iets toevallig te zijn
en zuiver relatief,

1086
01:01:35,569 --> 01:01:39,620
en bijgevolg een intrinsieke
waarde, i.e. een ruilwaarde die

1087
01:01:40,079 --> 01:01:42,125
onscheidbaar is met de waar,

1088
01:01:42,539 --> 01:01:50,890
inherent er aan, lijkt dit een contradictie te zijn."

1089
01:01:55,159 --> 01:01:56,212
We bemerkten iets

1090
01:01:56,689 --> 01:01:58,990
in deze wereld van de ruil. Dat alles

1091
01:01:58,099 --> 01:02:03,978
in principe ruilbaar
is met alles.

1092
01:02:04,869 --> 01:02:10,891
Wat dit onmiddellijk impliceert,
zoals hij schrijft,

1093
01:02:11,089 --> 01:02:14,126
is dat je altijd in een positie
bent van ruil van iets voor iets anders

1094
01:02:14,459 --> 01:02:17,520
wat je weer ruilt
voor wat anders.

1095
01:02:18,069 --> 01:02:19,083
Met andere woorden: je kan blijven

1096
01:02:19,209 --> 01:02:21,211
ruilen.

1097
01:02:21,409 --> 01:02:24,452
Iets kan dus blijven bewegen.

1098
01:02:24,839 --> 01:02:28,883
Het kan geruild worden met alle
andere waren tot op zekere hoogte.

1099
01:02:29,279 --> 01:02:32,316
En als dit zo is,

1100
01:02:32,649 --> 01:02:34,653
[schrijft hij in hetzelfde hoofdstuk],

1101
01:02:35,049 --> 01:02:40,049
"Hieruit volgt: in de eerste plaats dat
de gangbare ruilwaarden van dezelfde waar

1102
01:02:40,049 --> 01:02:43,630
een gelijkheid uitdrukken

1103
01:02:43,063 --> 01:02:47,102
en, in de tweede plaats, dat de ruilwaarde niet
anders kan zijn dan de wijze van uitdrukking,

1104
01:02:47,669 --> 01:02:53,682
de 'verschijningsvorm' van iets dat in de waar zit
opgesloten maar toch van te onderscheiden is."

1105
01:02:53,799 --> 01:02:55,854
Dit is: als ik een waar heb,

1106
01:02:56,349 --> 01:02:58,370
kan ze niet uit elkaar nemen

1107
01:02:58,559 --> 01:03:02,650
en het element vinden
dat het ruilbaar maakt.

1108
01:03:03,469 --> 01:03:07,501
Het is iets anders.

1109
01:03:07,789 --> 01:03:10,816
Nee. Het is ruilbaar om iets anders
en ik kan niet vinden wat het ruilbaar maakt

1110
01:03:11,059 --> 01:03:13,072
met enkel te kijken naar de waar.

1111
01:03:13,189 --> 01:03:15,150
Ik moet naar de waar kijken

1112
01:03:15,015 --> 01:03:20,964
in beweging. Dit is waar het
verandert, in beweging is.

1113
01:03:21,099 --> 01:03:23,192
Ik moet er naar kijken.

1114
01:03:24,029 --> 01:03:24,112
En als het beweegt,

1115
01:03:24,859 --> 01:03:27,864
zegt het duidelijk iets over

1116
01:03:27,909 --> 01:03:29,180
ruilbaarheid,

1117
01:03:29,018 --> 01:03:32,977
evenredigheid in de ruil.

1118
01:03:33,139 --> 01:03:36,173
Het betekent dat alle dingen
evenredig zijn in de ruil.

1119
01:03:36,479 --> 01:03:40,640
Waarom zijn ze evenredig?
Waaruit wat bestaat die

1120
01:03:40,064 --> 01:03:41,883
evenredigheid?

1121
01:03:42,459 --> 01:03:44,480
Waar komt ze vandaan?

1122
01:03:44,669 --> 01:03:46,734
Hoe is ze bepaald?

1123
01:03:47,319 --> 01:03:51,372
En de waar is de
drager van dat iets.

1124
01:03:51,849 --> 01:03:53,905
Maar zit niet binnenin de waar.

1125
01:03:54,409 --> 01:03:57,390
Het is gedragen door de waar.

1126
01:03:57,039 --> 01:03:58,087
Het is een relatie

1127
01:03:58,087 --> 01:03:59,596
binnenin de waar,

1128
01:04:00,379 --> 01:04:03,381
niet een materieel ding.

1129
01:04:03,399 --> 01:04:06,416
Hij spreekt dan over graan en ijzer en

1130
01:04:06,569 --> 01:04:11,604
komt tot een van zijn geometrische voorbeelden,

1131
01:04:11,919 --> 01:04:14,360
maar schrijft cruciaal juist
[zelfde hoofdstuk]: "Elk van

1132
01:04:14,036 --> 01:04:18,445
de twee moet dus, voor zover zij ruilwaarde

1133
01:04:18,769 --> 01:04:24,771
zijn, tot dit derde
zijn terug te brengen." Wat het ook is.

1134
01:04:24,789 --> 01:04:28,791
En "Dit gemeenschappelijke element kan geen
meetkundige, fysische, chemische of anderzins

1135
01:04:28,809 --> 01:04:32,885
natuurlijke eigenschap van de waren zijn",
zegt hij wat verderop.

1136
01:04:33,569 --> 01:04:36,572
Hier raken we iets
dat betekenis heeft.

1137
01:04:36,869 --> 01:04:38,410
Marx is vaak

1138
01:04:38,041 --> 01:04:42,870
afgeschilderd als een vuile materialist.
Je weet: alles moet materialistisch zijn.

1139
01:04:43,239 --> 01:04:50,306
Maar hier zien we onmiddellijk: hij
heeft het niet over de materie van het ding.

1140
01:04:50,909 --> 01:04:53,947
Je kan een waar materieel onderzoeken
zoveel je wil, en je zal niet

1141
01:04:54,289 --> 01:04:55,333
het geheim vinden van zijn

1142
01:04:55,729 --> 01:04:58,190
evenredigheid en ruilbaarheid.

1143
01:04:58,019 --> 01:05:04,378
Je zal het niet vinden.

1144
01:05:04,549 --> 01:05:08,581
Dan gaat hij verder [op deze
pagina], en zegt: "Beschouwd

1145
01:05:08,869 --> 01:05:11,951
als gebruikswaarden zijn de

1146
01:05:12,689 --> 01:05:15,380
waren in de eerste plaats van verschillende
kwaliteit,

1147
01:05:15,038 --> 01:05:18,113
als ruilwaarden kunnen zij
slechts in kwantiteit verschillen,"

1148
01:05:19,013 --> 01:05:22,662
dat is: hoeveel van dit
ruilen voor hoeveel van dat,

1149
01:05:22,779 --> 01:05:27,795
"en bevatten zij
dus geen greintje gebruikswaarde."

1150
01:05:27,939 --> 01:05:33,016
De evenredigheid waarover
hij spreekt komt niet uit

1151
01:05:33,709 --> 01:05:38,757
het nut van iets.

1152
01:05:39,189 --> 01:05:42,270
Dan gaat hij verder met te zeggen: "Als we dan
de gebruikswaarde van de waren negeren,

1153
01:05:42,999 --> 01:05:46,086
blijft er enkel één eigenschap…" en hier
hebben we dan een andere a priori sprong.

1154
01:05:46,869 --> 01:05:47,920
Wat is die eigenschap?

1155
01:05:48,379 --> 01:05:51,386
Het zijn alle producten van menselijke arbeid.

1156
01:05:52,079 --> 01:05:55,163
Dat hebben ze gemeenschappelijk

1157
01:05:55,919 --> 01:06:03,964
en ruil- en gebruikswaarden
zijn de dragers van die kwaliteit

1158
01:06:04,369 --> 01:06:08,455
producten zijnde van menselijke arbeid.

1159
01:06:09,229 --> 01:06:11,266
Maar hij gaat onmiddellijk verder met:

1160
01:06:11,599 --> 01:06:13,655
Wat voor arbeid is het?

1161
01:06:14,159 --> 01:06:16,233
Wel, het kan niet

1162
01:06:16,899 --> 01:06:19,906
gebaseerd zijn op het feit dat
ik lui ben en

1163
01:06:20,599 --> 01:06:24,663
15 dagen werk om een hemd te maken,
je zou dan inderdaad het equivalent betalen…

1164
01:06:25,239 --> 01:06:27,294
van 15 dagen van je arbeid,

1165
01:06:27,789 --> 01:06:31,818
als ik iemand vinden kan die het
hemd maakt in 3 dagen, ik zou het ruilen

1166
01:06:32,079 --> 01:06:34,900
met iemand voor 3 dagen arbeid.

1167
01:06:34,009 --> 01:06:36,448
Dus zegt hij in die passage:

1168
01:06:37,339 --> 01:06:40,339
"… zij onderscheiden zich niet langer van elkaar,

1169
01:06:40,339 --> 01:06:43,405
maar zij zijn allen teruggebracht
tot uniforme menselijke arbeid,

1170
01:06:43,999 --> 01:06:46,073
tot abstracte menselijke arbeid."

1171
01:06:46,739 --> 01:06:49,821
Wel, hij beweegt zeer snel en erg cryptisch.

1172
01:06:50,559 --> 01:06:50,638
Gebruikswaarde,

1173
01:06:51,349 --> 01:06:52,380
ruilwaarde,

1174
01:06:52,659 --> 01:06:54,682
abstracte menselijke arbeid.

1175
01:06:54,889 --> 01:06:55,977
En hier komt het:

1176
01:06:56,769 --> 01:06:59,660
"Laat ons nu het residu van de
arbeidsproducten eens bekijken. Er is niets

1177
01:06:59,066 --> 01:07:00,100
anders overgebleven dan de

1178
01:07:01,000 --> 01:07:03,999
dezelfde spookachtige inhoud;"

1179
01:07:03,999 --> 01:07:06,060
Marx houdt van die spoken

1180
01:07:06,609 --> 01:07:09,613
en weerwolven en zomeer.
Je gaat er veel van krijgen.

1181
01:07:10,009 --> 01:07:13,105
Hij is een grote bewonderaar van Shelley en
Frankenstein en de overigen,

1182
01:07:13,969 --> 01:07:16,050
zo krijg je dit
taalgebruik..

1183
01:07:16,779 --> 01:07:21,865
"… een loutere gelei van niet van elkaar te
onderscheiden menselijke arbeid, dat wil zeggen

1184
01:07:22,639 --> 01:07:25,721
besteding van menselijke arbeidskracht zonder
dat wordt gelet op de vorm van die besteding.

1185
01:07:26,459 --> 01:07:29,512
(…) Als kristallen van deze maat-
schappelijke substantie, die zij allen gemeen hebben,

1186
01:07:29,989 --> 01:07:39,027
zijn zij waarden, warenwaarden."

1187
01:07:39,369 --> 01:07:45,420
Oké, hij gebruikt enkele bladzijden om

1188
01:07:45,042 --> 01:07:46,581
3 fundamentele concepten te schetsen.

1189
01:07:46,959 --> 01:07:53,025
Gebruikswaarde, ruilwaarde, waarde.

1190
01:07:53,619 --> 01:07:55,619
Waarde is dat wat passeert in

1191
01:07:55,619 --> 01:07:58,648
het proces van warenruil.

1192
01:07:58,909 --> 01:08:04,981
Het is het verborgen element in een waar, dat maakt

1193
01:08:05,629 --> 01:08:13,648
dat alle waren in principe uit te
wisselen zijn met elkaar.

1194
01:08:13,819 --> 01:08:18,868
Hij gaat verder met: We
hebben geabstraheerd van de gebruikswaarde

1195
01:08:19,309 --> 01:08:22,378
en gaan terug om opnieuw
de ruilwaarde te bekijken.

1196
01:08:22,999 --> 01:08:26,092
We zien dan ruilwaarde, zoals hij zegt,

1197
01:08:26,929 --> 01:08:28,965
"dat de ruilwaarde de noodzakelijke wijze van

1198
01:08:29,289 --> 01:08:33,382
uitdrukken of verschijningsvorm,
van de waarde is…"

1199
01:08:34,219 --> 01:08:37,650
Verschijning of verschijningsvorm;
maar nu bekijk je het anders.

1200
01:08:37,065 --> 01:08:41,464
Dat is, dat er iets mysterieus is met de
ruilbaarheid van al deze waren.

1201
01:08:42,049 --> 01:08:47,120
Er is iets mysterieus in
de wijze dat

1202
01:08:47,759 --> 01:08:51,847
al deze waren
uitwisselbaar zijn met elkaar.

1203
01:08:52,639 --> 01:08:55,714
En het mysterie is dat er waarden zijn.

1204
01:08:56,389 --> 01:08:58,560
Maar de waarden zijn nu voorgesteld

1205
01:08:58,056 --> 01:09:00,133
door ruilwaarde, dus ruilwaarde,

1206
01:09:01,033 --> 01:09:02,772
of, hoeveel je krijgt voor

1207
01:09:03,069 --> 01:09:04,117
het product op de markt,

1208
01:09:04,549 --> 01:09:06,250
is een representatie van de waarde,

1209
01:09:06,025 --> 01:09:10,524
is een representatie van de arbeid.

1210
01:09:10,749 --> 01:09:13,765
Nu, als je naar de supermarkt gaat,

1211
01:09:13,909 --> 01:09:17,004
zie je dan de arbeid in de waar?

1212
01:09:17,859 --> 01:09:20,945
Maar het heeft ruilwaarde, niet?

1213
01:09:21,719 --> 01:09:22,733
Opnieuw, Marx' punt is:

1214
01:09:22,859 --> 01:09:26,870
Er zijn arbeidsproducten,
maar je kan de arbeid,

1215
01:09:26,969 --> 01:09:29,022
in de waar niet zien.

1216
01:09:29,499 --> 01:09:34,544
Toch heb je een gevoel wat het is,
omdat het voorgesteld is door zijn prijs.

1217
01:09:34,949 --> 01:09:36,020
Dat is dus, zo je wil,

1218
01:09:36,659 --> 01:09:41,720
ruilwaarde als een
representatie van iets anders.

1219
01:09:42,269 --> 01:09:47,670
Nu opnieuw: te zeggen dat iets een
representatie is van iets dat niet "is".

1220
01:09:47,067 --> 01:09:48,083
Omdat, zoals iedereen snel

1221
01:09:48,083 --> 01:09:51,117
zou zeggen, het verschil
tussen de representatie en wat

1222
01:09:52,017 --> 01:09:55,071
werkelijk iets is, er een behoorlijke kloof kan zijn.
En Marx gaat er veel tijd aan besteden,

1223
01:09:55,071 --> 01:09:58,140
betreffende de natuur van deze kloof tussen

1224
01:09:59,004 --> 01:10:06,004
waarde en zijn representatie.

1225
01:10:08,659 --> 01:10:11,726
[ wat verder schrijft hij ]:

1226
01:10:12,329 --> 01:10:15,362
"Een gebruikswaarde heeft dus

1227
01:10:15,659 --> 01:10:19,662
slechts waarde omdat abstract
menselijke arbeid in haar geconcretiseerd

1228
01:10:19,959 --> 01:10:26,959
of belichaamd is."

1229
01:10:26,959 --> 01:10:30,910
Geconcretiseerd - een erg belangrijk concept.

1230
01:10:30,091 --> 01:10:36,800
Een proces, in feite een arbeidsproces,
wordt geconcretiseerd in een ding.

1231
01:10:37,619 --> 01:10:42,630
Dit is een idee dat erg belangrijk
wordt bij Marx.

1232
01:10:42,063 --> 01:10:44,092
Je hebt een ding

1233
01:10:44,659 --> 01:10:46,659
en er is een arbeidsproces.

1234
01:10:46,659 --> 01:10:48,360
Wat is de relatie dan

1235
01:10:48,036 --> 01:10:51,037
tussen proces en ding?
Dit gaat telkens opduiken

1236
01:10:51,037 --> 01:10:56,476
over en over en over in de tekst.

1237
01:10:56,809 --> 01:10:59,250
Processen en dingen,

1238
01:10:59,025 --> 01:11:05,184
het ding is een representatie van het proces.

1239
01:11:05,409 --> 01:11:07,453
Een eenvoudig voorbeeld?

1240
01:11:07,849 --> 01:11:09,901
Als er nu een examen zou

1241
01:11:10,369 --> 01:11:13,423
zijn, zou ik je een kleine verhandeling laten
maken over de betekenis van deze concepten.

1242
01:11:13,909 --> 01:11:14,935
En dan punten geven.

1243
01:11:15,169 --> 01:11:19,030
Punten geven op het ding.

1244
01:11:19,003 --> 01:11:23,079
Wat zou het te maken hebben
met het proces ervan?

1245
01:11:23,079 --> 01:11:27,115
Ik bedoel, je zou verontwaardigd zijn

1246
01:11:28,015 --> 01:11:33,714
als ik een C of D of F geef,
omdat je er nog niet bent.

1247
01:11:33,849 --> 01:11:36,852
Wanneer je in feite worstelt met het proces,

1248
01:11:37,149 --> 01:11:41,225
het intellectuele arbeidsproces van te
begrijpen over wat de tekst gaat.

1249
01:11:41,909 --> 01:11:43,914
Het is een belangrijk ding. Maar als ik

1250
01:11:43,959 --> 01:11:48,035
probeer het te testen als een ding… eigenlijk,

1251
01:11:48,719 --> 01:11:51,723
is educatie vol van deze problemen.

1252
01:11:52,119 --> 01:11:54,132
Educatie is een proces,

1253
01:11:54,249 --> 01:11:58,284
het gaat over mensen die dingen leren,
het gaat over processen, denken, dat soort van zaken.

1254
01:11:58,599 --> 01:12:01,654
En we testen constant hoe goed
mensen zijn, in de termen van dat proces

1255
01:12:02,149 --> 01:12:03,237
door het laten maken van dingen.

1256
01:12:04,029 --> 01:12:09,360
Dissertaties, essays, werkstukken,

1257
01:12:09,036 --> 01:12:12,345
meerkeuze vragen, al de rest.

1258
01:12:12,669 --> 01:12:16,320
Wat Marx hier doet is
stellen: Wel, de representatie,

1259
01:12:16,032 --> 01:12:18,181
i.e. de ruilwaarde,

1260
01:12:18,469 --> 01:12:21,960
is iets dat je kan
zien, maar het

1261
01:12:21,096 --> 01:12:24,555
representeert iets dat waarde is. En

1262
01:12:25,419 --> 01:12:31,516
zoals we zullen zien, waarde is altijd in beweging.

1263
01:12:32,389 --> 01:12:37,900
Dat betekent dat een
proces geconcretiseerd is in een ding.

1264
01:12:37,009 --> 01:12:40,017
Een arbeidsproces van potten maken, is

1265
01:12:40,098 --> 01:12:43,115
uiteindelijk geconcretiseerd in een voorwerp. En
het is dat ding dat verkocht wordt op de

1266
01:12:44,015 --> 01:12:46,100
markt, niet het proces.

1267
01:12:47,000 --> 01:12:51,119
Maar het voorwerp zou niet
bestaan zonder het proces.

1268
01:12:51,119 --> 01:12:54,155
Het proces moet geconcretiseerd worden.

1269
01:12:54,479 --> 01:12:57,537
Er zijn mensen die graag een
dissertatie zouden schrijven

1270
01:12:58,059 --> 01:13:01,260
zonder het te produceren.

1271
01:13:01,026 --> 01:13:03,215
Je kan zeggen: Oh, het proces is prachtig!

1272
01:13:03,449 --> 01:13:06,522
…Oké, onmiddellijk een diploma…

1273
01:13:07,179 --> 01:13:09,560
…maar natuurlijk, het moet geconcretiseerd worden.

1274
01:13:09,056 --> 01:13:11,155
En zoals elkeen weet die er
doorheen is gegaan, je

1275
01:13:12,055 --> 01:13:15,394
kan grootse ideeën hebben, denken dat het fan-
tastisch is, maar met het concretiseren op papier

1276
01:13:15,889 --> 01:13:20,780
zeg je:
wat voor onzin is dit!

1277
01:13:20,078 --> 01:13:21,115
En zo moet je…

1278
01:13:22,015 --> 01:13:24,113
Marx spreekt dus over die relatie.

1279
01:13:25,013 --> 01:13:26,042
Dat is juist in…

1280
01:13:26,159 --> 01:13:27,242
dat impliceert in dit, onmiddellijk in

1281
01:13:27,989 --> 01:13:30,280
deze notie van concretiseren.

1282
01:13:30,028 --> 01:13:34,447
Menselijke arbeid is geconcretiseerd, belichaamd in

1283
01:13:34,699 --> 01:13:37,728
het ding dat waar heet.

1284
01:13:37,989 --> 01:13:41,075
Maar binnenin dat ding, is de hoeveelheid

1285
01:13:41,849 --> 01:13:47,849
gemeten door de tijd van
de arbeid gestopt in het voorwerp. Maar…

1286
01:13:47,849 --> 01:13:51,861
dat heeft zelf zijn maatstaf, als…

1287
01:13:51,969 --> 01:13:56,994
uren, dagen, etc.

1288
01:13:57,219 --> 01:13:58,317
Opnieuw, er is een referentie hier,

1289
01:13:59,199 --> 01:14:02,214
een gecodeerde referentie,
in de wijze waarop de

1290
01:14:02,349 --> 01:14:07,830
kapitalistische productiewijze
een notie geeft van tijdelijkheid.

1291
01:14:07,083 --> 01:14:13,157
Tijd, hoe structureert de kapitalistische
productiewijze de tijd?

1292
01:14:14,057 --> 01:14:17,106
En Marx argumenteert zeggende:
Je moet begrijpen dat

1293
01:14:18,006 --> 01:14:24,028
veel er van te maken heeft
met het feit dat tijd geld is.

1294
01:14:24,028 --> 01:14:27,042
Tijd is verbonden met waarde op
een zekere wijze en daarom zijn onze

1295
01:14:27,042 --> 01:14:30,071
maatstaven van tijd een

1296
01:14:30,071 --> 01:14:33,095
zekere verlokking, simpelweg

1297
01:14:33,095 --> 01:14:40,095
omdat het deze wijze is
waarop de kapitalistische productiewijze werkt.

1298
01:14:43,063 --> 01:14:49,522
Verderop in de paragraaf, zegt hij dan:

1299
01:14:50,089 --> 01:14:55,184
"De totale arbeidskracht van de
maatschappij, die zich in de

1300
01:14:56,039 --> 01:15:03,039
waarde van het geheel
der waren belichaamt."

1301
01:15:03,729 --> 01:15:10,729
Nu, waar bestaat deze maatschappij
en waar heerst dit geheel der waren?

1302
01:15:11,469 --> 01:15:12,850
Hier kijk je niet naar

1303
01:15:12,085 --> 01:15:18,754
een bepaalde plaats, je kijkt
naar een globale situatie.

1304
01:15:19,519 --> 01:15:21,610
Het geheel der waren,

1305
01:15:22,429 --> 01:15:25,475
waar is het geheel der
waren momenteel?

1306
01:15:25,889 --> 01:15:29,690
Het is in China, in Mexico, in Japan,

1307
01:15:29,069 --> 01:15:31,074
het is in Rusland…

1308
01:15:32,019 --> 01:15:34,788
Het is een globaal ding.

1309
01:15:34,959 --> 01:15:36,780
Hij kijkt naar een

1310
01:15:36,078 --> 01:15:38,727
maatschappij, naar

1311
01:15:39,429 --> 01:15:42,820
de gehele kapitalistische wereld.

1312
01:15:42,082 --> 01:15:46,941
Dus kijkt hij naar het begrip arbeid,

1313
01:15:47,679 --> 01:15:49,775
en de waardemaatstaf,
zo je wil, hij gaat oordelen

1314
01:15:50,639 --> 01:15:56,110
tegenover de gehele wereld,
niet een specifieke

1315
01:15:56,011 --> 01:16:02,058
activiteit of arbeid in een bepaalde
plaats en tijd, het is de gehele wereld.

1316
01:16:02,058 --> 01:16:05,457
Een globale situatie, zelfs op dit punt,

1317
01:16:05,979 --> 01:16:08,031
en eigenlijk, is er een briljante

1318
01:16:08,499 --> 01:16:11,521
beschrijving van globalisatie, als
je het zo noemen wil, in

1319
01:16:11,719 --> 01:16:13,734
"Het communist manifest".

1320
01:16:13,869 --> 01:16:16,942
Waar Marx spreekt over de drang van
de burgerij om de wereldmarkt

1321
01:16:17,599 --> 01:16:19,678
te maken en de consequenties ervan,

1322
01:16:20,389 --> 01:16:24,391
waar de oude industrieën vernietigd worden,
en nieuwe geschapen, er is daar een

1323
01:16:24,589 --> 01:16:25,595
enorme vloeibaarheid.

1324
01:16:26,189 --> 01:16:31,217
Marx schreef dit in een context
waar de wereld zich snel opende

1325
01:16:31,469 --> 01:16:34,537
door middel van het stoomschepen,
spoorwegen en dergelijke,

1326
01:16:35,149 --> 01:16:39,152
in een globale economie.

1327
01:16:39,449 --> 01:16:42,520
En hij begreep heel goed de
consequenties ervan, die beduidde dat

1328
01:16:43,159 --> 01:16:45,168
de waarde niet iets was dat
bepaald werd in onze achtertuin, maar

1329
01:16:46,059 --> 01:16:51,157
bepaald in de wereld
van de waren.

1330
01:16:52,039 --> 01:16:55,043
Het resultaat ervan
is dat we uitkomen op, zoals hij zegt:

1331
01:16:55,439 --> 01:16:58,340
"Voor zover elk van deze individuele,"

1332
01:16:58,034 --> 01:17:03,078
dat is die homogene arbeidskracht,

1333
01:17:03,078 --> 01:17:06,587
"arbeidskrachten het karakter van maatschappelijke
gemiddelde arbeidskracht bezit en als

1334
01:17:07,289 --> 01:17:09,390
maatschappelijk gemiddelde

1335
01:17:09,039 --> 01:17:12,758
arbeidskracht werkzaam is (…)"

1336
01:17:13,109 --> 01:17:16,600
En hier komt de cruciale definitie:

1337
01:17:16,006 --> 01:17:18,051
"Maatschappelijk noodzakelijke arbeidstijd

1338
01:17:19,005 --> 01:17:22,069
is de arbeidstijd nodig voor de voortbrenging van

1339
01:17:22,069 --> 01:17:26,588
een of andere gebruikswaarde onder de bestaande
maatschappelijk-normale productievoorwaarden en bij de

1340
01:17:27,209 --> 01:17:32,245
maatschappelijk-gemiddelde graad van bekwaamheid
en intensiteit van de arbeid."

1341
01:17:32,569 --> 01:17:35,626
Dit is zijn eerste definitie van waarde.

1342
01:17:36,139 --> 01:17:43,139
Waarde is sociaal noodzakelijke arbeidstijd.

1343
01:17:44,027 --> 01:17:48,064
Een van de redenen, denk ik, dat Marx dacht met
deze erg cryptische presentatie weg te komen

1344
01:17:48,064 --> 01:17:51,673
van gebruikswaarde, ruilwaarde en waarde,

1345
01:17:52,249 --> 01:17:55,313
was omdat iedereen die Ricardo leest

1346
01:17:55,889 --> 01:17:59,941
zou zeggen: 'Ja, dit is puur Ricardo.'

1347
01:18:00,409 --> 01:18:08,418
En het is puur Ricardo, met echter
een belangrijke toevoeging.

1348
01:18:08,499 --> 01:18:14,551
Ricardo gebruikte het begrip
van arbeidstijd als waarde.

1349
01:18:15,019 --> 01:18:21,840
Marx gebruikt het begrip van
sociaal noodzakelijke arbeidstijd.

1350
01:18:21,084 --> 01:18:24,142
En je moet jezelf onmiddellijk de vraag
stellen:

1351
01:18:25,042 --> 01:18:28,042
Wat is 'sociaal noodzakelijk'?

1352
01:18:28,042 --> 01:18:31,321
Hoe wordt dat vastgesteld?

1353
01:18:31,699 --> 01:18:34,550
Hij geeft daarop hier geen antwoord.

1354
01:18:34,055 --> 01:18:37,934
En je krijgt slechts een begrip van het
antwoord, doorheen het vorderen

1355
01:18:38,429 --> 01:18:40,483
in "Het Kapitaal".

1356
01:18:40,969 --> 01:18:43,011
Met andere woorden, wat Marx hier doet,

1357
01:18:43,389 --> 01:18:48,422
is het stellen van het
ricardiaanse begrippen apparaat.

1358
01:18:48,719 --> 01:18:55,730
Het herhalen, en in zekere zin zeggen:
'Ricardo ontging iets.'

1359
01:18:55,829 --> 01:19:02,850
Het volstaat niet om waarde arbeidstijd te noemen.

1360
01:19:03,039 --> 01:19:05,360
We moeten een vraagteken invoegen:

1361
01:19:05,036 --> 01:19:07,435
Wat is sociaal noodzakelijke arbeidstijd?

1362
01:19:07,759 --> 01:19:10,853
Hoe wordt dit vastgesteld? Wie bepaalt het?

1363
01:19:11,699 --> 01:19:13,787
Dat is het belangrijke punt.

1364
01:19:14,579 --> 01:19:19,210
En ik stel dat het belangrijk blijft in
het wereldkapitalisme.

1365
01:19:19,021 --> 01:19:24,090
Wat en hoe komt waarde tot stand?

1366
01:19:24,279 --> 01:19:27,324
Ik bedoel, we denken allen graag dat we eigen
waarden hebben, en dergelijke, en elkeen

1367
01:19:27,729 --> 01:19:30,808
houdt ervan er over te spreken.

1368
01:19:31,519 --> 01:19:35,533
Maar Marx zegt enkel: 'Kijk,
daar is een waarde gedetermineerd

1369
01:19:35,659 --> 01:19:37,740
door een proces dat we niet begrijpen.'

1370
01:19:38,469 --> 01:19:41,090
En het is niet onze keuze,

1371
01:19:41,009 --> 01:19:44,608
het is iets dat ons overkomt.

1372
01:19:44,689 --> 01:19:46,210
En hoe dit gebeurt

1373
01:19:46,021 --> 01:19:49,310
moet onthuld worden. Als je
wil begrijpen wie je bent,

1374
01:19:49,499 --> 01:19:52,523
en waar je staat in deze maalstroom van

1375
01:19:52,739 --> 01:19:54,806
kolkende waarden.
Wat je zal moeten doen,

1376
01:19:55,409 --> 01:19:58,270
is te begrijpen hoe waarde gemaakt wordt,

1377
01:19:58,027 --> 01:20:02,036
en met welke consequenties,

1378
01:20:02,036 --> 01:20:06,085
sociaal, ecologisch, en al het andere.

1379
01:20:06,409 --> 01:20:07,422
En als je denkt dat

1380
01:20:07,539 --> 01:20:10,780
je het milieuvraagstuk
van de globale opwarming en dergelijke

1381
01:20:10,078 --> 01:20:12,144
kan oplossen, zonder je te confronteren

1382
01:20:13,044 --> 01:20:16,076
met de vraag wie de
waardestructuur bepaalt en

1383
01:20:16,076 --> 01:20:19,135
hoe het gedetermineerd is door deze processen,

1384
01:20:19,819 --> 01:20:22,980
dan ben je jezelf in de maling aan het nemen.

1385
01:20:22,098 --> 01:20:23,179
Wat Marx dus in feite zegt is:

1386
01:20:24,079 --> 01:20:27,988
Je moet begrijpen
wat sociaal noodzakelijk is.

1387
01:20:28,699 --> 01:20:30,550
En daaraan gaan we tijd besteden,

1388
01:20:30,055 --> 01:20:34,584
kijkend naar wat dat is, sociaal noodzakelijk.

1389
01:20:35,079 --> 01:20:39,125
Onmiddellijk echter wijst hij erop

1390
01:20:39,539 --> 01:20:41,634
dat waarde niet onbeweeglijk is.

1391
01:20:42,489 --> 01:20:46,280
Ik heb het al opgemerkt, hij spreekt
altijd over de vloeibaarheid van dingen.

1392
01:20:46,028 --> 01:20:47,987
Hij zegt:

1393
01:20:48,239 --> 01:20:53,314
Natuurlijk verandert waarde met
productiviteit.

1394
01:20:53,989 --> 01:20:57,420
"Na de invoering in Engeland van het door
stoomkracht voortbewogen weefgetouw bijvoorbeeld

1395
01:20:57,042 --> 01:21:00,078
was misschien half zo veel arbeid
als voordien nodig om een bepaalde hoeveelheid

1396
01:21:00,078 --> 01:21:03,787
garen in geweven stof om te zetten. De

1397
01:21:04,489 --> 01:21:07,538
Engelse handwever had voor deze
omzetting inderdaad nog

1398
01:21:07,979 --> 01:21:10,760
de zelfde arbeidstijd
nodig, maar

1399
01:21:10,076 --> 01:21:13,153
het product van zijn individueel
arbeidsuur stelde nog slechts een

1400
01:21:14,053 --> 01:21:15,128
half maatschappelijk arbeidsuur voor en

1401
01:21:16,028 --> 01:21:17,066
daalde daardoor tot de

1402
01:21:17,066 --> 01:21:21,515
helft van de vroegere waarde."

1403
01:21:22,109 --> 01:21:27,690
Oké, dus waarde is in
eerste instantie extreem

1404
01:21:27,069 --> 01:21:31,162
gevoelig voor revoluties in technologie,

1405
01:21:32,062 --> 01:21:33,931
revoluties in productiviteit.

1406
01:21:34,489 --> 01:21:37,580
En veel van "Het Kapitaal" zal worden
besteed aan deze discussie.

1407
01:21:38,399 --> 01:21:40,488
Van deze revoluties in productiviteit,

1408
01:21:41,289 --> 01:21:47,312
deze revoluties in waarde-relaties.

1409
01:21:47,519 --> 01:21:49,290
Dit leidt dan naar de conclusie,

1410
01:21:49,029 --> 01:21:51,052
[wat verderop]:

1411
01:21:51,052 --> 01:21:55,401
"Dus slechts de hoeveelheid maatschappelijk
noodzakelijke arbeid of de voor de vervaardiging

1412
01:21:55,869 --> 01:21:58,910
van een gebruikswaarde maatschappelijk
noodzakelijke arbeidstijd is

1413
01:21:59,279 --> 01:22:02,288
bepalend voor
de grootte van haar waarde."

1414
01:22:03,179 --> 01:22:06,182
Daar heb je je definitie.

1415
01:22:06,479 --> 01:22:11,548
"De afzonderlijke waar geldt
hier algemeen als een gemiddelde van haar soort."

1416
01:22:12,169 --> 01:22:13,233
Dan herhaalt hij zich terug.

1417
01:22:13,809 --> 01:22:16,843
Je merkt dat Marx dit vaak doet.

1418
01:22:17,149 --> 01:22:19,150
Hij herhaalt zichzelf.

1419
01:22:19,249 --> 01:22:22,265
Hij is zo goed… het voorbeeld te schetsen van

1420
01:22:22,409 --> 01:22:23,466
het handweefgetouw, de weefmachine

1421
01:22:23,979 --> 01:22:27,260
om duidelijk

1422
01:22:27,026 --> 01:22:30,365
te maken dat

1423
01:22:30,599 --> 01:22:34,674
de waarde van de waar niet constant blijft,
hij zegt op p. 5: "…de waarde van een

1424
01:22:35,349 --> 01:22:38,445
waar blijft dus constant wanneer de voor haar
productie noodzakelijke arbeidstijd constant blijft.

1425
01:22:39,309 --> 01:22:42,348
De laatste verandert echter bij iedere wijziging
in de productiviteit van de arbeid." Hij gaat er

1426
01:22:42,699 --> 01:22:46,480
dan verder op in. Maar merk op:

1427
01:22:46,048 --> 01:22:51,053
"De arbeidsproductiviteit wordt door vele
omstandigheden bepaald, onder andere

1428
01:22:51,053 --> 01:22:57,056
door de gemiddelde graad
van bekwaamheid van de arbeid, door

1429
01:22:57,056 --> 01:23:01,355
het stadium van ontwikkeling van de wetenschap
en haar mogelijke technische toepassing,…"

1430
01:23:01,859 --> 01:23:09,872
Marx is erg actueel betreffende de betekenis van
technologie en wetenschap tot het kapitalisme.

1431
01:23:09,989 --> 01:23:13,015
"…door de maatschappelijke organisatie
van het productieproces,

1432
01:23:13,249 --> 01:23:16,307
door de omvang en het prestatievermogen
van de productiemiddelen en door de

1433
01:23:16,829 --> 01:23:22,900
fysische omstandigheden."

1434
01:23:23,539 --> 01:23:30,320
Een brede reeks van elementen
die van invloed zijn op de waarde.

1435
01:23:30,032 --> 01:23:34,851
Transformaties in de natuurlijke
omgeving betekenen revoluties in waarde.

1436
01:23:35,139 --> 01:23:36,620
Technologie en wetenschap,

1437
01:23:36,062 --> 01:23:38,601
maatschappelijke organisatie van de productie,

1438
01:23:39,159 --> 01:23:41,780
technologie, en al het overige…

1439
01:23:41,078 --> 01:23:43,127
In feite hebben we dus

1440
01:23:43,829 --> 01:23:47,835
waarde die afhankelijk is van machtige
krachten, en hij probeert

1441
01:23:48,429 --> 01:23:51,498
een definitieve categorisatie
van deze te maken, hij wil eenvoudig

1442
01:23:52,119 --> 01:23:58,212
ons waakzaam maken dat dit ding,
dat we waarde noemen, niet constant is.

1443
01:23:59,049 --> 01:24:07,106
Het is subject aan eeuwige
revolutionaire transformaties.

1444
01:24:08,006 --> 01:24:11,015
Maar dan gebeurt iets eigenaardigs.

1445
01:24:12,005 --> 01:24:16,164
In de laatste paragraaf
op p. 5

1446
01:24:16,659 --> 01:24:19,678
zegt hij plots:

1447
01:24:19,849 --> 01:24:22,610
"Een ding kan
gebruikswaarde zijn zonder waarde te bezitten."

1448
01:24:22,061 --> 01:24:25,430
Oké, we kunnen allen met dat akkoord gaan.

1449
01:24:25,979 --> 01:24:29,520
We ademen lucht in en tot nu
hebben we het niet geregeld het te bottelen, al

1450
01:24:29,052 --> 01:24:35,981
beginnen we er mee …

1451
01:24:36,449 --> 01:24:41,526
Een ding kan nuttig zijn en een product van
menselijke arbeid zijn, zonder een waar te zijn.

1452
01:24:42,219 --> 01:24:45,301
Ik kweek tomaten in mijn
tuin en eet ze…

1453
01:24:46,039 --> 01:24:48,110
Vele mensen, ook in het kapitalisme,

1454
01:24:48,749 --> 01:24:52,749
produceren veel dingen voor zichzelf.

1455
01:24:52,749 --> 01:24:57,757
Met wat hulp
van doe-het-zelf, enz.

1456
01:24:57,829 --> 01:25:00,280
"Voor het produceren

1457
01:25:00,028 --> 01:25:02,367
van waren moet

1458
01:25:02,619 --> 01:25:03,638
men niet slechts gebruikswaarden produceren,

1459
01:25:03,809 --> 01:25:08,530
maar gebruikswaarden voor anderen,
maatschappelijke gebruikswaarde."

1460
01:25:08,053 --> 01:25:12,105
Bovendien, niet simpelweg gebruikswaarden
voor de heer, zoals een slaaf zou doen,

1461
01:25:13,005 --> 01:25:18,314
maar gebruikswaarden die naar de
markt gebracht worden voor anderen.

1462
01:25:18,359 --> 01:25:20,460
Zo zijn het gebruikswaarden

1463
01:25:20,046 --> 01:25:27,046
die je produceert,
die naar de markt gebracht worden.

1464
01:25:27,499 --> 01:25:32,960
"Tenslotte", zegt hij, "kan geen enkel ding
waarde bezitten zonder gebruikswaarde te zijn.

1465
01:25:32,096 --> 01:25:35,140
Wanneer het nutteloos is, is ook de er in vervatte
arbeid nutteloos, geldt niet als arbeid

1466
01:25:36,004 --> 01:25:42,283
en vormt derhalve geen waarde."

1467
01:25:42,679 --> 01:25:47,685
Nu lijkt hij zich af te keren en
abstractie te maken van de eerdere gebruikswaarde.

1468
01:25:47,739 --> 01:25:48,980
Zeggende: 'Ik bekommer me niet

1469
01:25:48,098 --> 01:25:52,105
om die gebruikswaarden, geen
interesse in, enz.

1470
01:25:53,005 --> 01:25:56,034
Ik maak er abstractie van en kom
tot de ruilwaarde, dat brengt me tot

1471
01:25:56,079 --> 01:25:59,104
de waarde. Maar nu heb ik
waarde, en zeg ik:

1472
01:25:59,329 --> 01:26:02,425
'Het speelt geen rol welke soort arbeid in
iets gaat, als iemand het niet wil

1473
01:26:03,289 --> 01:26:08,090
omdat het geen menselijke behoefte, nood of
verlangen, geeft dan heeft het geen waarde.'

1474
01:26:08,009 --> 01:26:10,868
Alzo is waarde afhankelijk
van de gebruikswaarde,

1475
01:26:10,949 --> 01:26:12,985
voor iemand, ergens.

1476
01:26:13,309 --> 01:26:18,361
Je moet in staat zijn het te verkopen.
Wat hij doet,

1477
01:26:18,829 --> 01:26:25,829
is plots terug de
gebruikswaarde brengen in het waarde-idee.

1478
01:26:27,059 --> 01:26:29,918
Dat is nu een zeer interessante

1479
01:26:30,449 --> 01:26:31,980
structuur

1480
01:26:31,098 --> 01:26:33,153
die we hier hebben. Het gaat als:

1481
01:26:34,053 --> 01:26:39,432
En dit zou ik van jullie willen: aan het
einde van bijna elk deel, lees je en

1482
01:26:39,909 --> 01:26:44,920
overdenk je hoe het begrippen
apparaat gemaakt is,

1483
01:26:45,019 --> 01:26:47,117
hoe het samenhangt.

1484
01:26:47,999 --> 01:26:52,380
Wat we hier hebben is
iets als:

1485
01:26:52,038 --> 01:27:00,337
We hebben de waar.

1486
01:27:00,679 --> 01:27:01,960
En we stelden,

1487
01:27:01,096 --> 01:27:04,345
de waar heeft een duaal karakter.

1488
01:27:05,209 --> 01:27:13,210
Het heeft gebruikswaarde.

1489
01:27:13,061 --> 01:27:20,061
Het heeft ook ruilwaarde.

1490
01:27:24,989 --> 01:27:27,078
Ruilwaarde is een
weergave van iets.

1491
01:27:27,879 --> 01:27:29,943
Van wat is het een weergave?

1492
01:27:30,519 --> 01:27:36,541
Het is een weergave van waarde.

1493
01:27:36,739 --> 01:27:40,827
Maar waarde betekent niets,

1494
01:27:41,619 --> 01:27:46,681
tenzij het terugkoppelt naar gebruikswaarde.

1495
01:27:47,239 --> 01:27:50,314
Wat is waarde?

1496
01:27:50,989 --> 01:27:57,989
Sociaal noodzakelijke arbeidstijd. Indien

1497
01:28:08,329 --> 01:28:16,820
je een huis hebt, ben je dan meer geïnteresseerd
in de gebruikswaarde of de ruilwaarde?

1498
01:28:16,082 --> 01:28:23,082
Je bent geïnteresseerd in beide,
je wil je cake hebben en hem eten.

1499
01:28:27,469 --> 01:28:28,492
Juist?

1500
01:28:28,699 --> 01:28:34,702
Dit is in oppositie hier. Indien je de
ruilwaarde van iets wil realiseren,

1501
01:28:34,999 --> 01:28:37,003
kan je niet de gebruikswaarde hebben.

1502
01:28:37,399 --> 01:28:40,820
Als je de gebruikswaarde hebt
is het lastig de ruilwaarde te hebben, tenzij je

1503
01:28:40,082 --> 01:28:42,791
een omgekeerde hypotheek hebt,
al dit soort dingen dat de mensen

1504
01:28:43,529 --> 01:28:47,570
in de laatste jaren.

1505
01:28:47,939 --> 01:28:50,830
Maar bemerk de structuur:

1506
01:28:50,083 --> 01:28:52,972
Waar, een singulier begrip

1507
01:28:53,719 --> 01:28:54,807
dat twee aspecten heeft.

1508
01:28:55,599 --> 01:28:57,750
Als je nu kijkt naar een waar,

1509
01:28:57,075 --> 01:29:02,904
kan je dan het in twee delen en zeggen:
dit is de ruilwaarde en dat is de gebruikswaarde?

1510
01:29:03,579 --> 01:29:05,581
Nee, er is eenheid.

1511
01:29:05,599 --> 01:29:09,260
Maar in de eenheid
is er een duaal aspect.

1512
01:29:09,026 --> 01:29:10,845
En dat duaal aspect

1513
01:29:11,079 --> 01:29:15,171
laat toe iets te definiëren, dat waarde heet,
als sociaal noodzakelijke arbeidstijd.

1514
01:29:15,999 --> 01:29:21,260
Wat de gebruikswaarde is van
een waar als de drager ervan.

1515
01:29:21,026 --> 01:29:26,805
Dat is wat het is, een drager.

1516
01:29:27,039 --> 01:29:31,041
Maar om een waarde te zijn,
moet het nuttig zijn.

1517
01:29:31,059 --> 01:29:33,160
En natuurlijk, met deze schakel

1518
01:29:33,016 --> 01:29:38,055
zien we allerlei zaken op
komen omtrent aanbod en vraag.

1519
01:29:38,199 --> 01:29:43,240
Als het aanbod te groot is, gaat de waarde omlaag,
als het aanbod klein is, gaat de waarde omhoog.

1520
01:29:43,609 --> 01:29:47,610
Er is dus een element van
aanbod en vraag in het spel.

1521
01:29:47,619 --> 01:29:51,320
Marx is eigenlijk daarin niet
erg geïnteresseerd.

1522
01:29:51,032 --> 01:29:55,431
Zoals hij verscheidene keren zegt,

1523
01:29:55,719 --> 01:29:59,170
waarin ik belangstel is, wat gebeurt als het

1524
01:29:59,017 --> 01:30:04,446
aanbod en vraag in evenwicht zijn.

1525
01:30:04,599 --> 01:30:07,634
Als zij in evenwicht zijn,
moet ik een andere analyse hebben

1526
01:30:07,949 --> 01:30:10,290
en de waarde van de waren is bepaald

1527
01:30:10,029 --> 01:30:13,608
door de sociaal noodzakelijke
arbeidstijd, wat die

1528
01:30:13,869 --> 01:30:20,610
sociale noodzaak ook is. Wat je hier hebt

1529
01:30:20,061 --> 01:30:23,390
is een vorm,
die ons toelaat te spreken

1530
01:30:23,939 --> 01:30:27,030
van de waarde van een waar.

1531
01:30:27,849 --> 01:30:30,933
We kunnen spreken over warenwaarden.

1532
01:30:31,689 --> 01:30:33,420
We zijn gekomen tot het punt waar we begrijpen:

1533
01:30:33,042 --> 01:30:36,042
de waarde van een waar gevormd wordt

1534
01:30:36,042 --> 01:30:40,781
als sociaal noodzakelijke arbeidstijd.

1535
01:30:41,159 --> 01:30:48,230
Dat nu is deels, dat ik in overweging geef,

1536
01:30:48,023 --> 01:30:53,372
Marx' dialectische methode aan het werk.

1537
01:30:53,579 --> 01:30:58,675
Zou je zeggen dat ruilwaarde waarde veroorzaakt?

1538
01:30:59,539 --> 01:31:01,520
Zou je zeggen dat ruilwaarde

1539
01:31:01,052 --> 01:31:05,001
gebruikswaarde veroorzaakt, of gebruikswaarde
veroorzaakt is, of iets veroorzaakt door iets anders?

1540
01:31:05,469 --> 01:31:09,530
Dit is een analyse die niet causaal is.

1541
01:31:09,053 --> 01:31:15,202
Het gaat om relaties, over dialectische relaties.

1542
01:31:15,679 --> 01:31:20,723
Kun je spreken over ruilwaarde
zonder te spreken over gebruikswaarde?

1543
01:31:21,119 --> 01:31:24,154
Nee, dat kan je niet.

1544
01:31:24,469 --> 01:31:29,050
Kan je spreken over waarde zonder te
spreken over gebruikswaarde? Nee, dat kan je niet.

1545
01:31:29,005 --> 01:31:32,010
In andere woorden, je kan niet spreken over
deze begrippen zonder te spreken

1546
01:31:32,055 --> 01:31:35,082
over al het andere.

1547
01:31:35,082 --> 01:31:38,169
Dit bedoel ik als begin
van een wijze om te werken

1548
01:31:39,069 --> 01:31:42,498
met het conceptuele apparaat van de ui.

1549
01:31:43,119 --> 01:31:51,156
Het is organisch, hangt samen,
het is relationeel, tussen deze begrippen.

1550
01:31:51,489 --> 01:31:54,525
Maar we hebben ook gezien, dat we gaan

1551
01:31:54,849 --> 01:31:58,901
spreken over beweging, over de gang,

1552
01:31:59,369 --> 01:32:02,396
het maken van dingen, over het arbeidsproces,

1553
01:32:02,639 --> 01:32:07,676
dat geobjectiveerd wordt in gebruikswaarden,

1554
01:32:08,009 --> 01:32:13,035
en dat wordt voorgesteld door ruilwaarde.

1555
01:32:13,269 --> 01:32:16,360
We krijgen dan een zeer interessant

1556
01:32:17,179 --> 01:32:21,270
soort conceptueel raamwerk,
dat bijlange niet causaal is.

1557
01:32:21,027 --> 01:32:23,063
Het gaat om inwendige relaties.

1558
01:32:23,063 --> 01:32:24,159
En door het begrijpen

1559
01:32:25,059 --> 01:32:29,588
beginnen we ook te zien
zekere spanningen, die ik al vermeldde.

1560
01:32:30,119 --> 01:32:31,201
Ja, het zou mooi zijn

1561
01:32:31,939 --> 01:32:36,015
gebruikswaarde en ruilwaarde
tegelijk te hebben.

1562
01:32:36,699 --> 01:32:39,745
Maar veelal zien we ons
geplaatst voor een lastige keuze.

1563
01:32:40,159 --> 01:32:43,380
Heb ik de gebruikswaarde, of

1564
01:32:43,038 --> 01:32:45,038
realiseer ik de ruilwaarde?

1565
01:32:45,038 --> 01:32:49,907
Of geef ik de
ruilwaarde op voor de gebruikswaarde?

1566
01:32:50,249 --> 01:32:54,285
Dit zijn de dagelijkse beslissingen die we te
maken hebben als we naar de markt gaan, juist?

1567
01:32:54,609 --> 01:32:55,611
Geef ik de

1568
01:32:55,629 --> 01:32:58,960
ruilwaarde op …
geld voor dit, of niet ..?

1569
01:32:58,096 --> 01:33:00,173
Hou ik het geld, of wat zal ik doen?

1570
01:33:01,073 --> 01:33:07,582
Marx stelde iets dat al iets
verklaarde, oké.

1571
01:33:08,239 --> 01:33:14,530
En zelfs als hij iets verklaart,
zegt hij niet: dit veroorzaakt dat.

1572
01:33:14,053 --> 01:33:16,125
Het is geen causale analyse.

1573
01:33:17,025 --> 01:33:18,234
Hier is het waar ik begin …
wat ik wil dat jullie over nadenken,

1574
01:33:18,459 --> 01:33:23,517
is de dialectische wijze van argumenteren.

1575
01:33:24,039 --> 01:33:26,980
Dat reeds dan al iets onthult aangaande

1576
01:33:26,098 --> 01:33:30,132
de keuzes die je
maakt als je naar de supermarkt gaat.

1577
01:33:31,032 --> 01:33:34,141
En dit soort dingen
zie je in de supermarkt.

1578
01:33:34,429 --> 01:33:37,450
Je ziet een representatie van
menselijke arbeid in de supermarkt. Je ziet niet

1579
01:33:37,639 --> 01:33:40,687
de menselijke arbeid.
Je krijgt een representatie.

1580
01:33:41,119 --> 01:33:45,590
Je moet handelen met de
representatie zoals het is geobjectiveerd,

1581
01:33:45,059 --> 01:33:47,063
en zijn waarde voorgesteld is,

1582
01:33:47,099 --> 01:33:51,126
dan moet je beslissen
aangaande gebruik- en ruilwaarde.

1583
01:33:52,026 --> 01:33:58,028
Dit is een situering van
wat mensen dagelijks doen.

1584
01:33:58,046 --> 01:34:01,097
En je ziet dat
dit apparaat, al behandelt Marx

1585
01:34:01,097 --> 01:34:04,806
het niet zoals ik
het doe,

1586
01:34:05,679 --> 01:34:09,731
maar als je er over nadenkt zie je
onmiddellijk hoe je dit kan helpen te begrijpen.

1587
01:34:10,199 --> 01:34:14,201
Je leert het dus niet als een formele abstractie.

1588
01:34:14,219 --> 01:34:15,284
Je probeert het vlees te sorteren op

1589
01:34:15,869 --> 01:34:18,963
het gebeente,
met het doordenken ervan.

1590
01:34:19,809 --> 01:34:23,260
Wat wil dit zeggen?

1591
01:34:23,026 --> 01:34:28,084
Hoe helpt dit te
begrijpen wat er rond je gebeurt?

1592
01:34:28,084 --> 01:34:33,173
Dat is de aard van de cruciale vraag

1593
01:34:33,929 --> 01:34:37,900
die komt uit de gestelde analyse.

1594
01:34:37,009 --> 01:34:39,030
Mijn bedoeling van het lezen

1595
01:34:40,011 --> 01:34:43,840
van dit eerste deel is
het geven van een idee over,

1596
01:34:43,939 --> 01:34:47,540
zo je wil, creatie van een model
hoe je zou moeten lezen.

1597
01:34:47,054 --> 01:34:48,147
Dit zal niet altijd werken voor je. Maar

1598
01:34:49,047 --> 01:34:53,156
op het einde van elk deel
zou je achterover moeten leunen, zeggende:

1599
01:34:53,579 --> 01:34:56,625
over welke relaties
ging het hier?

1600
01:34:57,039 --> 01:34:59,400
Wat vertellen deze relaties mij

1601
01:34:59,004 --> 01:35:04,953
over deze materie,
maar ook, wat zegt het over wat gebeurt?

1602
01:35:05,349 --> 01:35:08,431
In mijn dagelijks leven, in het leven van anderen,
wat gebeurt er op de markt en al het

1603
01:35:09,169 --> 01:35:12,070
andere? Wat vertelt het mij?

1604
01:35:12,007 --> 01:35:14,088
Vertelt het mij iets?

1605
01:35:14,088 --> 01:35:17,130
En initieel zal het moeilijk zijn om te zien
wat het aan je vertelt, met het vorderen zal

1606
01:35:18,003 --> 01:35:21,202
Marx beginnen met verhalen
vanuit deze relaties

1607
01:35:21,499 --> 01:35:23,504
en vandaar uit het verhaal groter

1608
01:35:23,999 --> 01:35:29,360
maken, tot
begrip van deze dynamica.

1609
01:35:29,036 --> 01:35:33,795
Op deze wijze werkt hij.

1610
01:35:34,119 --> 01:35:35,630
En ik denk

1611
01:35:35,063 --> 01:35:37,932
dat wat ik voorstelde, is dat je

1612
01:35:38,499 --> 01:35:40,556
terugkijkt in dit deel,

1613
01:35:41,069 --> 01:35:46,070
zorgvuldig kijkend naar de wijze waarop
deze concepten ontplooien en hoe ze werken

1614
01:35:46,007 --> 01:35:49,103
in dit soort termen.

1615
01:35:50,003 --> 01:35:52,055
Algemeen gesproken,

1616
01:35:52,055 --> 01:35:55,474
heb ik inleidend gesproken in deze gelegenheid,

1617
01:35:55,969 --> 01:35:58,056
als introductie.

1618
01:35:58,839 --> 01:36:01,891
Eerder noodzakelijk,
zoals ik bitter ondervonden heb uit ervaring.

1619
01:36:02,359 --> 01:36:03,260
Maar ik zou willen,

1620
01:36:03,026 --> 01:36:07,255
je een weinig
te engageren,

1621
01:36:07,489 --> 01:36:09,790
in de toekomst,

1622
01:36:09,079 --> 01:36:12,146
precies omdat je
deze tekst erg zorgvuldig lezen gaat,

1623
01:36:13,046 --> 01:36:16,825
je ongetwijfeld met vragen komt
te zitten.

1624
01:36:17,239 --> 01:36:18,300
En wanneer

1625
01:36:18,003 --> 01:36:22,712
ik spreek over iets en je het niet
snapt omdat het niet spoort met wat

1626
01:36:23,009 --> 01:36:26,070
je hebt, onderbreek me dan, oké.

1627
01:36:26,619 --> 01:36:35,674
Dat is oké, maar onderbreek me over de tekst.

1628
01:36:36,169 --> 01:36:40,235
Zoals hij sprak over dit, in zijn
introductie tot de Franse editie,

1629
01:36:40,829 --> 01:36:44,838
mensen willen vaak over politiek praten.

1630
01:36:45,729 --> 01:36:48,791
Ik hou ervan over politiek te praten.

1631
01:36:49,349 --> 01:36:52,410
Maar soms als je over
politiek praat, vergeet je de tekst,

1632
01:36:52,959 --> 01:36:56,280
en het beleid
van deze cursus is het lezen van de tekst

1633
01:36:56,028 --> 01:36:57,997
en hem te begrijpen.

1634
01:36:58,249 --> 01:37:01,570
Als je politiek wil bediscussiëren, dan
gaan we naar O'Reilly's bar in de 35ste straat

1635
01:37:01,057 --> 01:37:03,606
en spreken over politiek zoveel als je wil,

1636
01:37:04,119 --> 01:37:06,178
met bier, en dat is

1637
01:37:06,709 --> 01:37:08,718
een deel van het plezier van deze cursus.

1638
01:37:08,799 --> 01:37:12,801
Dit is…,
hier willen we het houden

1639
01:37:12,819 --> 01:37:14,520
bij de tekst.

1640
01:37:14,052 --> 01:37:18,441
Maar er zijn momenten, die
ik al aanwees, waar

1641
01:37:18,909 --> 01:37:23,110
mensen een bijzondere
ervaring hebben, belicht door

1642
01:37:23,011 --> 01:37:26,110
het raamwerk van deze analyse.
En dat helpt zeer.

1643
01:37:26,209 --> 01:37:29,233
Wanneer mensen kunnen zeggen:
dit herinnert mij aan de tijd,

1644
01:37:29,449 --> 01:37:32,512
dat ik werkte voor
AT&T, dit gebeurde enz., dit en dat

1645
01:37:33,079 --> 01:37:36,164
gebeurde, en dit is
exact wat Marx bespreekt. In andere woorden:

1646
01:37:36,929 --> 01:37:39,670
er zijn constant wijzen waarop

1647
01:37:39,067 --> 01:37:42,152
dit verwijst naar ervaringen. Dan
geef ik er niet om, in feite is dit

1648
01:37:43,052 --> 01:37:45,141
erg nuttig, maar echt,

1649
01:37:45,609 --> 01:37:47,625
wat we willen doen is
door de tekst

1650
01:37:47,769 --> 01:37:51,400
te gaan, en we hebben ook

1651
01:37:51,004 --> 01:37:54,053
wat soepelheid, zodanig
dat ik niet al de tijd

1652
01:37:54,089 --> 01:37:57,048
spreek, een beetje
soepelheid zodanig dat je

1653
01:37:57,849 --> 01:37:58,897
dingen kan bediscussiëren. Nu,

1654
01:37:59,329 --> 01:38:02,387
we hebben 10 minuten over,
als iemand iets op werpen wil

1655
01:38:02,909 --> 01:38:08,150
over wat we gezien hebben?

1656
01:38:08,015 --> 01:38:13,774
» STUDENT: Ik stel mij de vraag, omdat ik denk dat,
in de filosofische traditie, als we spreken van waarde,

1657
01:38:13,909 --> 01:38:14,007
je gewoonlijk deze conceptie hebt van iets

1658
01:38:14,889 --> 01:38:14,897
dat absoluut is of dat een

1659
01:38:15,689 --> 01:38:19,694
onafhankelijk bestaan heeft gegrond in de werkelijkheid,

1660
01:38:19,739 --> 01:38:22,780
en ik stel mij de vraag,
of we Marx' definitie

1661
01:38:23,149 --> 01:38:27,170
van waarde als sociaal noodzakelijke
arbeidstijd, kunnen begrijpen

1662
01:38:27,359 --> 01:38:31,960
als het zelf iets is dat sociaal
geconditioneerd is, en is er een wijze

1663
01:38:31,096 --> 01:38:33,625
die er totaal buiten ligt,
kan er een sociale vorm zijn

1664
01:38:34,489 --> 01:38:36,581
die we kunnen denken

1665
01:38:37,409 --> 01:38:46,280
waarin waarde is,

1666
01:38:46,028 --> 01:38:49,080
eigenlijk zichzelf representeert,

1667
01:38:49,008 --> 01:38:52,897
waarin deze twee dingen verenigd zijn.

1668
01:38:53,689 --> 01:38:56,736
Of is waarde altijd, onvermijdelijk een chimaera?

1669
01:38:57,159 --> 01:39:00,240
» HARVEY: Nee, je moet Marx' begrip van

1670
01:39:00,969 --> 01:39:04,067
waarde begrijpen als

1671
01:39:04,949 --> 01:39:11,016
iets dat intern is aan de
kapitalistische productiewijze.

1672
01:39:11,619 --> 01:39:15,380
Wat hij zegt is: je kan
alternatieve waarden hebben, en dat is oké.

1673
01:39:15,038 --> 01:39:19,417
En je kan er over dromen
en ze verlangen.

1674
01:39:19,759 --> 01:39:25,805
Maar ze betekenen weinig,
tenzij je het echte waardesysteem

1675
01:39:26,219 --> 01:39:30,760
kan transformeren, dat ons
leven bepaalt.

1676
01:39:30,076 --> 01:39:34,076
Marx denkt niet, noodzakelijk,
over alternatieve waarden. En in

1677
01:39:34,076 --> 01:39:36,161
feite, denk ik, een van de grote onderwerpen

1678
01:39:37,061 --> 01:39:42,138
die ons nu uitdagen, is
precies wat voor alternatieve waarden we

1679
01:39:43,038 --> 01:39:46,007
wensen aan het

1680
01:39:46,349 --> 01:39:49,060
werk te zien in de globale markt.

1681
01:39:49,006 --> 01:39:52,655
Waarden van billijkheid…

1682
01:39:52,709 --> 01:39:56,794
en dit komt in het bijzonder op in
de milieu kwestie bijvoorbeeld.

1683
01:39:57,559 --> 01:40:01,820
Mensen willen spreken over
milieu waarden die deel ervan

1684
01:40:01,082 --> 01:40:03,168
moeten zijn. En het
antwoord opnieuw is:

1685
01:40:04,068 --> 01:40:06,337
Marx zou zeggen: dat is oké.

1686
01:40:06,949 --> 01:40:10,600
Wel, misschien niet zeggen, dat is oké, hij had een
bijzonder doel, waar hij naartoe wilde.

1687
01:40:10,006 --> 01:40:12,077
Maar theoretisch zou hij zeggen:

1688
01:40:13,031 --> 01:40:17,109
dat is oké. Maar om je notie
van waarde actief te hebben,

1689
01:40:18,009 --> 01:40:21,898
moet je het confronteren met wat ons

1690
01:40:21,979 --> 01:40:23,820
domineert, in de zin van

1691
01:40:23,082 --> 01:40:26,421
wat plaats heeft in de supermarkt, in het
dagelijks leven, enz.

1692
01:40:27,159 --> 01:40:29,840
En we praten over een waardetheorie

1693
01:40:29,084 --> 01:40:31,303
die geïmpliceerd is in

1694
01:40:32,059 --> 01:40:34,340
een kapitalistische productiewijze.

1695
01:40:34,034 --> 01:40:39,126
Nu, er is dikwijls een
categorische misvatting,

1696
01:40:40,026 --> 01:40:43,745
precies omdat de waarde zit
in de relatie tot arbeid en het arbeidsproces,

1697
01:40:43,979 --> 01:40:49,040
er is veel denkwerk
in socialistische verenigingen die

1698
01:40:49,589 --> 01:40:53,653
Marx' arbeidswaardeleer
normatief

1699
01:40:54,229 --> 01:40:56,250
denken betreffende hoe

1700
01:40:56,439 --> 01:40:57,445
socialisme zou werken.

1701
01:40:57,499 --> 01:41:00,150
Maar dat is niet wat
Marx zegt, hij zegt:

1702
01:41:00,015 --> 01:41:02,044
waarde is inherent

1703
01:41:02,179 --> 01:41:03,256
binnen een kapitalistische productiewijze.

1704
01:41:03,949 --> 01:41:06,043
En we moeten benoemen

1705
01:41:06,889 --> 01:41:07,988
wat die waarde is.

1706
01:41:08,879 --> 01:41:10,907
Er zijn alternatieve waardetheorieën.

1707
01:41:11,159 --> 01:41:12,810
En weet je, je kan er over

1708
01:41:12,081 --> 01:41:16,105
filosoferen, er over
denken en piekeren, sociaal,

1709
01:41:17,005 --> 01:41:18,894
politiek, enz…

1710
01:41:18,939 --> 01:41:21,995
Maar het punt is,

1711
01:41:22,499 --> 01:41:25,420
je moet altijd terugkomen
tot deze confrontatie,

1712
01:41:25,042 --> 01:41:28,057
omdat de
kapitalistische productiewijze zo basaal werkt.

1713
01:41:28,057 --> 01:41:28,606
En als je het wil

1714
01:41:29,119 --> 01:41:31,204
vervangen met andere
waarden, dan moet je

1715
01:41:31,969 --> 01:41:35,300
de kapitalistische productiewijze ten val brengen.

1716
01:41:35,003 --> 01:41:37,101
En dat is zijn revolutionaire intentie.

1717
01:41:38,028 --> 01:41:43,053
Sorry, er was een vraag hier.

1718
01:41:43,053 --> 01:41:47,392
» STUDENT: Ja, ik stel mij de vraag
of je kan zeggen hoe we moeten denken

1719
01:41:47,869 --> 01:41:48,916
over objectificatie. Omdat de
vooropgestelde notie

1720
01:41:49,339 --> 01:41:51,427
statisch is, in de zin van,

1721
01:41:52,219 --> 01:41:54,480
als arbeid geobjectiveerd is, het
weggaat van de arbeider

1722
01:41:54,048 --> 01:41:56,103
en er deze scheiding is.

1723
01:41:57,003 --> 01:42:01,482
Hoe kan ik dit denken in de zin van

1724
01:42:01,509 --> 01:42:03,518
een oriëntering op een proces?

1725
01:42:04,409 --> 01:42:08,270
» HARVEY: Wel, opnieuw…
de zaak is niet…

1726
01:42:08,027 --> 01:42:10,916
…is niet…,

1727
01:42:11,159 --> 01:42:13,162
om een voorbeeld te geven:

1728
01:42:14,639 --> 01:42:17,650
Veronderstel dat de arbeid een huis maakt.

1729
01:42:17,749 --> 01:42:20,090
Oké, de arbeiders die het huis
bouwden, gaan weg,

1730
01:42:20,009 --> 01:42:23,051
dan komen er misschien andere arbeiders in.

1731
01:42:23,051 --> 01:42:27,310
Dan is daar de kwestie: is dat
huis voor altijd vastgelegd in termen van

1732
01:42:27,769 --> 01:42:32,080
zijn waarde? Volgens de wijze dat
het gemaakt is, is het antwoord nee.

1733
01:42:32,008 --> 01:42:36,257
Omdat er revoluties
zijn in technologie

1734
01:42:36,329 --> 01:42:39,416
die plots het maken van
een huis gemakkelijk maken.

1735
01:42:40,199 --> 01:42:44,480
Dan kan je bv. evolueren van
krottenwijk naar een ander

1736
01:42:44,048 --> 01:42:46,130
soort bebouwing, daarom is er een dynamiek

1737
01:42:47,003 --> 01:42:50,009
en daarom,

1738
01:42:50,009 --> 01:42:52,073
gaat dit terug op het feit dat

1739
01:42:53,054 --> 01:42:57,213
iets als een huis een gebruikswaarde heeft en
de gebruikswaarde blijft er een lange tijd, terwijl

1740
01:42:57,699 --> 01:43:00,718
het ruilwaarde heeft,
een resterende ruilwaarde.

1741
01:43:00,889 --> 01:43:01,902
Dus…,

1742
01:43:02,019 --> 01:43:03,930
er is hier een dynamiek,

1743
01:43:03,093 --> 01:43:04,137
zo zijn de zaak

1744
01:43:05,037 --> 01:43:07,516
en de kwaliteit der dingen niet vastgelegd.

1745
01:43:07,849 --> 01:43:10,550
In feite, opnieuw, er is veel

1746
01:43:10,055 --> 01:43:14,494
vaart in dit. Maar opnieuw, Marx,
is hierover geheel niet bezorgd

1747
01:43:14,989 --> 01:43:16,083
in "Het Kapitaal". Hij zegt iets van: oké,

1748
01:43:16,929 --> 01:43:20,995
voor het moment neem ik aan dat het vastligt.

1749
01:43:21,589 --> 01:43:24,000
Niettemin, wat
hij hier zegt is:

1750
01:43:24,000 --> 01:43:29,109
let op!. Het is altijd in beweging, nooit
vast, altijd in verandering, het is een dynamisch

1751
01:43:29,109 --> 01:43:32,141
concept, niet een statisch begrip.
En de objectivering

1752
01:43:32,429 --> 01:43:36,505
is er, maar opnieuw, de betekenis
van de objectivering zelf wijzigt in de tijd en

1753
01:43:37,189 --> 01:43:39,240
volgens plaats. Dus u weet dat

1754
01:43:39,699 --> 01:43:44,704
er al deze elementen zijn.

1755
01:43:45,199 --> 01:43:46,257
» STUDENT: Deze bijzondere visie van de kapitalistische

1756
01:43:46,779 --> 01:43:50,590
wereld waarmee Marx te doen heeft

1757
01:43:50,059 --> 01:43:51,938
verschilt, ik bedoel duidelijk

1758
01:43:52,469 --> 01:43:53,490
afwijkend, met de moderne…

1759
01:43:53,679 --> 01:43:58,765
Specifiek met de wijze waarop wetten
eigendom maken,

1760
01:43:59,539 --> 01:44:01,562
en enkel sommige bedrijven
kunnen iets maken,

1761
01:44:01,769 --> 01:44:06,690
en dan

1762
01:44:06,069 --> 01:44:07,070
de scene domineren.

1763
01:44:07,007 --> 01:44:11,326
Het is geen vrije markt - protectionistische wetten,

1764
01:44:12,019 --> 01:44:15,800
…doen dat…

1765
01:44:15,008 --> 01:44:18,167
inwerkend op de waarden
betreffende de sociaal noodzakelijke arbeidstijd.

1766
01:44:18,959 --> 01:44:21,800
» HARVEY: Wel dat is een van de
vragen die je je moet stellen. Wat is

1767
01:44:21,008 --> 01:44:23,197
sociaal noodzakelijke arbeidstijd?

1768
01:44:23,989 --> 01:44:25,800
Hoe is die gedetermineerd?

1769
01:44:25,008 --> 01:44:29,040
In welke mate is er een monopolie
op de markt die bepalend is?

1770
01:44:30,012 --> 01:44:36,038
In welke mate is er een imperialistische
politiek, die bepalend is?

1771
01:44:36,038 --> 01:44:38,397
In welke mate is er een

1772
01:44:38,739 --> 01:44:40,784
koloniale onderwerping die bepalend is?

1773
01:44:41,189 --> 01:44:42,130
Met andere woorden:

1774
01:44:42,013 --> 01:44:43,752
dit zijn open vragen.

1775
01:44:43,869 --> 01:44:46,930
En Marx staat er voor open om

1776
01:44:47,479 --> 01:44:48,577
dit in principe dit soort

1777
01:44:49,459 --> 01:44:53,483
vragen te bediscussiëren. Maar opnieuw, wat
we moeten bekijken is

1778
01:44:53,699 --> 01:44:56,765
Marx' conceptie van zuivere
kapitalistische productiewijze.

1779
01:44:57,359 --> 01:45:01,368
Die op vele manieren, zoals we zullen zien,
geleid is door de zienswijze van de klassieke

1780
01:45:01,449 --> 01:45:02,457
politieke economie.

1781
01:45:03,249 --> 01:45:06,510
Met andere woorden: klassieke politieke economie

1782
01:45:06,051 --> 01:45:09,510
neemt aan dat er perfecte
functionerende markten zijn en de Staat

1783
01:45:09,969 --> 01:45:14,070
niet tussenkomt, en
er geen monopolies zijn.

1784
01:45:14,007 --> 01:45:17,676
Marx tendeert te zeggen:
oké, laat ons aannemen dat

1785
01:45:17,739 --> 01:45:20,812
de klassieke politieke economisten
correct zijn hoe de wereld in elkaar steekt.

1786
01:45:21,469 --> 01:45:23,474
We gaan voorbeelden zien

1787
01:45:23,969 --> 01:45:27,038
waar deze aanname hem moeilijkheden geven.

1788
01:45:27,659 --> 01:45:29,663
Maar eigenlijk, er is niets

1789
01:45:29,699 --> 01:45:33,320
in deze opvatting dat stelt dat je
niet dit alles overwegen kan, omdat,

1790
01:45:33,032 --> 01:45:35,811
voor mij toch, de categorie sociaal noodzakelijk

1791
01:45:36,099 --> 01:45:38,170
is iets dat voortdurend open is,

1792
01:45:38,017 --> 01:45:39,065
constant verandert.

1793
01:45:39,065 --> 01:45:41,074
Wat is sociaal noodzakelijk nu?

1794
01:45:41,659 --> 01:45:45,650
Tegenover wat het was
als sociaal noodzakelijk in 1850.

1795
01:45:45,065 --> 01:45:49,514
Erg verschillend. En zo weet je

1796
01:45:50,099 --> 01:45:52,510
wat ik wil dat je nadenkt over dit,

1797
01:45:52,051 --> 01:45:55,058
en het flexibel leest, maar
realiseer je dat Marx het gebruikt op een

1798
01:45:55,058 --> 01:45:58,697
erg specifieke wijze, in een zeer specifieke

1799
01:45:59,219 --> 01:46:03,340
situatie voor specifieke doelen.

1800
01:46:03,034 --> 01:46:06,433
» STUDENT: Impliceert het sociaal noodzakelijke
de hoeveelheid arbeid vereist

1801
01:46:06,739 --> 01:46:09,838
voor een arbeider om zichzelf te reproduceren?

1802
01:46:10,729 --> 01:46:11,812
» HARVEY: Sociaal noodzakelijk

1803
01:46:12,559 --> 01:46:15,588
kan deze vraag omvatten.

1804
01:46:15,849 --> 01:46:19,290
Zoals vele socialistische feministen er op wezen in

1805
01:46:19,029 --> 01:46:22,033
debatten uit de jaren 1960,
1970,

1806
01:46:22,069 --> 01:46:25,868
moet de vraag van het sociaal noodzakelijke,

1807
01:46:26,489 --> 01:46:28,650
rekening houden met

1808
01:46:28,065 --> 01:46:31,086
basiskosten van de reproductie
in het huishouden

1809
01:46:31,086 --> 01:46:34,595
die disproportioneel
gedragen worden door vrouwen.

1810
01:46:35,369 --> 01:46:38,375
Zelfs als je kijkt
naar de gehele geschiedenis van de industriële

1811
01:46:38,429 --> 01:46:40,480
revolutie, was het de vrouwelijke arbeid

1812
01:46:40,048 --> 01:46:43,107
in de fabrieken die
fundamenteel was, zoals vandaag. En de

1813
01:46:44,007 --> 01:46:47,084
meerderheid van het wereldproletariaat nu
zijn vrouwen.

1814
01:46:47,084 --> 01:46:50,119
Dit aspect van sociale
reproductie, en hoe het te

1815
01:46:51,019 --> 01:46:53,118
integreren in het
sociaal noodzakelijke, is een

1816
01:46:53,289 --> 01:46:58,230
constante tussen marxisten.

1817
01:46:58,023 --> 01:47:01,069
Wat je je moet
herinneren - terloops - is dat Marx

1818
01:47:01,069 --> 01:47:07,348
een beetje sceptisch was over de
term "marxist". Hij zei eens: 'ik ben geen marxist.'

1819
01:47:07,969 --> 01:47:11,021
Wat hij bedoelde was, dat er veel
dingen in zijn naam gezegd werden, dat niet

1820
01:47:11,489 --> 01:47:13,504
exact was wat hij gezegd had.

1821
01:47:13,639 --> 01:47:17,706
Dit is een van de redenen
waarom ik wil dat je denkt in Marx'

1822
01:47:18,309 --> 01:47:21,940
eigen termen. Omdat het

1823
01:47:21,094 --> 01:47:23,293
erg, erg belangrijk is je te realiseren

1824
01:47:24,139 --> 01:47:28,156
hoe hij zijn notie van
sociaal noodzakelijk, uitbreidt,

1825
01:47:28,309 --> 01:47:29,346
zoals we zullen zien.

1826
01:47:29,679 --> 01:47:32,700
Hoe je het wil uitbreiden,
is opnieuw iets dat open is

1827
01:47:32,889 --> 01:47:33,948
voor discussie en debat.

1828
01:47:34,479 --> 01:47:36,535
Hoe we zullen uitweiden,

1829
01:47:37,039 --> 01:47:41,107
in de zin van een socialistisch project, of
sociaal-ecologisch project, of een sociaal-

1830
01:47:41,719 --> 01:47:43,070
feministisch project, of wat ook.

1831
01:47:43,007 --> 01:47:44,836
Hoe we gaan uitweiden,

1832
01:47:44,899 --> 01:47:47,730
opnieuw, dat is iets dat ons aangaat.

1833
01:47:47,073 --> 01:47:50,952
En ik denk niet dat Marx wenst gelezen te worden

1834
01:47:51,609 --> 01:47:54,687
als iemand die voorziet in een
evangelie waarin je

1835
01:47:55,389 --> 01:47:56,590
je zelf kan vinden.

1836
01:47:56,059 --> 01:47:59,111
Het gaat om beperkende
argumentaties, het is een kwestie van

1837
01:48:00,011 --> 01:48:03,370
bevrijdend denken over
alle soorten mogelijkheden,

1838
01:48:03,469 --> 01:48:04,478
alle soorten alternatieven,

1839
01:48:05,369 --> 01:48:08,780
allerlei manieren om mee om te gaan.

1840
01:48:08,078 --> 01:48:09,227
Nog een.

1841
01:48:09,929 --> 01:48:13,932
» STUDENT: Kan je
specifiek verduidelijken

1842
01:48:13,959 --> 01:48:15,028
het verschil tussen
gebruikswaarde en ruilwaarde?

1843
01:48:15,649 --> 01:48:19,880
» HARVEY: Gebruikswaarde is een hemd of een schoen,

1844
01:48:19,088 --> 01:48:21,097
wat je ook gebruikt. De ruilwaarde is:

1845
01:48:21,889 --> 01:48:25,880
hemden en schoenen op de markt,
en hun prijs,

1846
01:48:25,088 --> 01:48:29,307
simpel gesteld. En het is…

1847
01:48:30,099 --> 01:48:33,131
Ik hou niet van het woord prijs op dit moment,
omdat we nog niet gesproken hebben over

1848
01:48:33,419 --> 01:48:35,474
geld. Maar als we
verder gaan

1849
01:48:35,969 --> 01:48:40,610
zal je zien dat het om prijzen gaat gerealiseerd
op de markt, en ruilwaarde is de prijs

1850
01:48:40,061 --> 01:48:43,220
van een waar.

1851
01:48:43,769 --> 01:48:45,853
Oké, we houden het hier bij.
Dank u wel.

1852
01:48:46,609 --> 01:48:52,612
Volgende week zien we elkaar niet, juist?,
Omdat … Wat is het?

1853
01:48:52,909 --> 01:48:54,986
» STUDENT: Dag van de Arbeid.
» DAVID HARVEY: Dag van de Arbeid, een goed idee.

1854
01:48:55,679 --> 01:48:57,685
Volgende keer wil ik dat

1855
01:48:57,739 --> 01:49:03,840
de rest van hoofdstuk 1, en hoofdstuk 2 leest.

1856
01:49:03,084 --> 01:49:07,413
We gaan tot het einde
van hoofdstuk 2. Hoofdstuk 2 is vrij kort.

1857
01:49:08,169 --> 01:49:12,650
De rest van dit hoofdstuk is zeer
eigenaardig, omwille van verschillende redenen. Ik

1858
01:49:12,065 --> 01:49:17,014
verwees naar Marx' literaire stijl. Zijn
literaire stijl wijzigt van

1859
01:49:17,599 --> 01:49:22,676
pittige analyse, wat we gezien hebben,
zo ook voor het volgende,

1860
01:49:23,369 --> 01:49:27,374
tot wat ik slechts noemen kan,
'boekhoudersstijl',

1861
01:49:27,419 --> 01:49:29,464
die doodvervelend is.

1862
01:49:29,869 --> 01:49:30,945
Waar: 'dit is 2 shillings waarde

1863
01:49:31,629 --> 01:49:34,650
en dat is 3 shillings waarde,

1864
01:49:34,065 --> 01:49:37,684
en dat is twee en een halve pence waarde.
En als we dit bij dat doen, komen we bij…'

1865
01:49:38,269 --> 01:49:39,269
Stomvervelend.

1866
01:49:39,269 --> 01:49:42,980
Het derde deel is eerder lang

1867
01:49:42,098 --> 01:49:45,155
en vrij vervelend van stijl.

1868
01:49:46,055 --> 01:49:48,151
In mijn zienswijze, kon
het veel sneller.

1869
01:49:49,051 --> 01:49:52,086
Maar het heeft enkele belangrijke
zienswijzen. Je zal je

1870
01:49:52,086 --> 01:49:52,181
zelf er mee zien worstelen.

1871
01:49:53,081 --> 01:49:56,107
Het laatste deel van hoofdstuk 1 is het
warenfetisjisme, over

1872
01:49:57,007 --> 01:50:00,030
weerwolven en Robinson Crusoë,

1873
01:50:00,003 --> 01:50:04,192
in een ongelooflijke literaire
stijl. Zo heb je plots in dit hoofdstuk

1874
01:50:04,489 --> 01:50:07,556
voorbeelden van
Marx' schrijfstijlen.

1875
01:50:08,159 --> 01:50:09,191
Alle tesamen.

1876
01:50:09,479 --> 01:50:13,501
Als je nu een PhD [doctoraat] op deze wijze
schrijft, men zou zeggen: In hemelsnaam! Dit kan

1877
01:50:13,699 --> 01:50:15,320
je niet maken.

1878
01:50:15,032 --> 01:50:18,038
In welke stijl ga je schrijven?
Hij schrijft in verschillende stijlen.

1879
01:50:18,038 --> 01:50:19,217
En hij geniet er van.

1880
01:50:19,559 --> 01:50:21,810
En het is plezierig, omdat je begint te zeggen:

1881
01:50:21,081 --> 01:50:24,320
Op welke manier is dit verbonden?

1882
01:50:25,049 --> 01:50:28,138
En wat betekent dit werkelijk?
Zo is hoofdstuk 1.

1883
01:50:28,939 --> 01:50:29,982
Hoofdstuk 2 is relatief kort,

1884
01:50:30,369 --> 01:50:33,371
en opnieuw nogal analytisch.

1885
01:50:33,389 --> 01:50:36,447
Sleutelbegrippen worden uitgelegd, een beetje als nu.
Het is een stap verder in het begrippenapparaat.

1886
01:50:36,969 --> 01:50:41,992
Oké? Dus hoofdstukken 1 en 2

1887
01:50:42,199 --> 01:50:45,265
voor de volgende lezing.