Dutch subtitles for clip: File:Class 04 Reading Marx's Capital Vol I with David Harvey.webm

1
00:00:01,459 --> 00:00:08,459
» Citaten komen uit de Lipschits vertaling, De Boer,
Hilversum, 1967. - Ondertiteling: A. Verlee. «

2
00:00:18,067 --> 00:00:20,606
Ik denk dat de meesten van jullie
waarschijnlijk gevonden hebben

3
00:00:21,209 --> 00:00:24,050
dat de drie hoofdstukken van deze week
gemakkelijker te lezen waren

4
00:00:24,005 --> 00:00:27,574
dan de drie voorgaande hoofdstukken.

5
00:00:27,619 --> 00:00:30,700
Dat hoop ik tenminste.

6
00:00:31,429 --> 00:00:35,270
Omdat ze veel eenvoudiger en

7
00:00:35,027 --> 00:00:42,104
ik denk … concreter waren dan de vorige.

8
00:00:43,004 --> 00:00:47,078
Omdat we een macro-transitie zien
in het argument dat, als je terugkijkt

9
00:00:47,078 --> 00:00:49,124
waar we begonnen zijn, zijn we begonnen

10
00:00:50,024 --> 00:00:53,118
door gewoon te kijken naar de warenruil,

11
00:00:54,018 --> 00:00:58,022
waren voor waren, een soort ruilhandelsituatie,
waarin we ons voorstelden dat

12
00:00:58,058 --> 00:01:01,067
de sociaal noodzakelijke arbeidstijd belichaamd
is in elke waar, ook al

13
00:01:02,048 --> 00:01:05,102
was het een vrijwel onmogelijke zaak,
dus gingen we uit van een

14
00:01:06,002 --> 00:01:08,006
W-W relatie,

15
00:01:08,042 --> 00:01:10,097
Waar tot waar relatie,

16
00:01:10,097 --> 00:01:12,152
vervolgens naar het argument dat

17
00:01:13,052 --> 00:01:16,137
om de ruil algemeen te laten worden,
moet je een aantal

18
00:01:17,037 --> 00:01:20,044
manieren hebben waarop markten kunnen functioneren

19
00:01:21,007 --> 00:01:26,044
en dat vereist de opkomst van de geldvorm.
Dus gingen we naar de …

20
00:01:26,044 --> 00:01:30,072
Warenruil wordt bemiddeld door geld.

21
00:01:30,072 --> 00:01:33,077
En tegen het einde van het geld-hoofdstuk
komen we opeens in

22
00:01:34,022 --> 00:01:39,073
deze omkering waar we begonnen met te kijken
naar een circulatie van

23
00:01:39,073 --> 00:01:43,101
deze vorm: (G-W-G),

24
00:01:44,001 --> 00:01:49,024
waarin het doel verschilt

25
00:01:49,024 --> 00:01:52,077
van W-G-W. En zoals Marx zegt,

26
00:01:52,077 --> 00:01:54,081
in het circuit W-G-W

27
00:01:55,017 --> 00:01:59,060
ben je volmaakt gelukkig over het feit dat
je gelijkwaardigheid ruilt, want je ruilt

28
00:01:59,006 --> 00:02:03,024
verschillende kwaliteiten van hemden en schoenen
en appels en sinaasappels enz.

29
00:02:03,078 --> 00:02:04,149
En je bent volmaakt gelukkig

30
00:02:05,049 --> 00:02:09,146
met het idee dat je eindigt met dezelfde waarde
dan je begon, omdat

31
00:02:10,046 --> 00:02:13,065
je slechts geïnteresseerd bent in de gebruikswaarde.

32
00:02:13,479 --> 00:02:18,400
Als we echter hiertoe komen, zoals Marx opmerkt,
is het een absurd idee

33
00:02:18,004 --> 00:02:21,048
dat je geld zou nemen en het risico,
met alle problemen,

34
00:02:21,084 --> 00:02:26,733
van het doorlopen van dit circulatieproces,
om te eindigen met hetzelfde bedrag aan het einde.

35
00:02:27,489 --> 00:02:33,554
Dus hij zegt iets als: de enige manier
waarop dit circulatieproces zinvol is,

36
00:02:34,139 --> 00:02:40,144
is door het toevoegen van Delta-G of als
hij gaat definiëren: de meerwaarde.

37
00:02:40,189 --> 00:02:44,930
En dat stelt de belangrijke vraag:
waar komt die meerwaarde vandaan?

38
00:02:44,093 --> 00:02:49,832
Als de wetten van de ruil zeer expliciet zijn, omdat
ze zijn vastgelegd in de klassieke politieke economie

39
00:02:50,669 --> 00:02:53,712
en al de rest: die perfect functionerende markten

40
00:02:54,099 --> 00:02:56,470
moet je equivalentie in de ruil hebben:

41
00:02:56,047 --> 00:03:02,016
een equivalentie hier, een equivalent daar …
dus waar komt het extra vandaan?

42
00:03:02,439 --> 00:03:06,496
En het antwoord zal zijn dat er een waar is
die de capaciteit heeft om meer

43
00:03:07,009 --> 00:03:13,013
waarde te produceren dan zij zelf heeft, dat is de
arbeidskracht. Dus dat is het antwoord.

44
00:03:13,409 --> 00:03:15,462
Dus deze drie hoofdstukken gaan over deze transitie,

45
00:03:15,939 --> 00:03:17,022
waar we zoeken naar

46
00:03:17,769 --> 00:03:24,852
wat er gaande is op de markt. Dat is het verhaal
in deze drie hoofdstukken.

47
00:03:25,599 --> 00:03:28,604
Maar als bij Marx gebruikelijk,
zijn er een aantal raadsels

48
00:03:29,099 --> 00:03:32,132
en een aantal eigenaardigheden en dingen
die we hebben

49
00:03:32,429 --> 00:03:35,507
uit te werken. En op de eerste pagina

50
00:03:36,209 --> 00:03:40,218
van dit hoofdstuk, dat opent met de

51
00:03:40,299 --> 00:03:49,385
analyse van … de algemene formule voor het kapitaal,

52
00:03:50,159 --> 00:03:52,192
stelt hij een kwestie die ik

53
00:03:52,489 --> 00:03:57,528
eigenlijk al een aantal keer gedaan heb.
Maar hier, denk ik, heeft het

54
00:03:57,879 --> 00:04:02,936
een meer betekenisvolle vorm en een vorm die
we nodig hebben om er over na te denken, omdat,

55
00:04:03,449 --> 00:04:07,451
ik denk dat het grote betekenis heeft voor de
manier waarop we onze

56
00:04:07,469 --> 00:04:09,514
onze huidige situatie begrijpen.

57
00:04:09,919 --> 00:04:13,982
In feite, wat hij doet op deze
eerste pagina [p. 91]

58
00:04:14,549 --> 00:04:20,549
is erop wijzen dat er zowel een logische
oorsprong van het kapitaal is,

59
00:04:20,549 --> 00:04:25,800
maar ook een historische oorsprong.

60
00:04:25,008 --> 00:04:30,097
En we moeten aandacht besteden aan die
historische oorsprong.

61
00:04:30,889 --> 00:04:36,840
Hij zegt: "De warencirculatie
is het uitgangspunt van het kapitaal.

62
00:04:36,084 --> 00:04:39,293
Warenproductie en
ontwikkelde warencirculatie,

63
00:04:40,049 --> 00:04:45,067
de handel, vormen de historische
voorwaarden voor het ontstaan van het kapitaal."

64
00:04:45,229 --> 00:04:50,288
Dus, de historische voorwaarden zijn
belangrijk. "In de 16e-eeuw neemt de moderne

65
00:04:50,819 --> 00:04:57,530
geschiedenis van het kapitaal met
de wereldhandel en de wereldmarkt een aanvang."

66
00:04:57,053 --> 00:05:00,058
Hier heeft hij het over de
historische oorsprong van het kapitalisme.

67
00:05:02,759 --> 00:05:07,836
En natuurlijk, door het noemen van de zestiende
eeuw, neemt hij een argument op dat bij Wallerstein

68
00:05:08,529 --> 00:05:10,557
een grote rol speelt in zijn wereldsystemen

69
00:05:10,809 --> 00:05:15,510
discussie over de vorming van de wereldmarkt,
zestiende-eeuw,

70
00:05:15,051 --> 00:05:18,420
dat dit de oorsprong is van het kapitaal.

71
00:05:18,879 --> 00:05:21,960
En naar het midden van deze pagina zegt hij:

72
00:05:22,689 --> 00:05:26,744
"Historisch beschouwd komt het kapitaal aanvankelijk
overal tegenover het grondbezit te staan in de vorm

73
00:05:27,239 --> 00:05:29,261
van geld; geldbezit,

74
00:05:29,459 --> 00:05:32,210
handelskapitaal en woekerkapitaal."

75
00:05:32,021 --> 00:05:35,080
En we gaan deze vraag naar de positie

76
00:05:35,269 --> 00:05:38,295
van handelskapitaal en woekerkapitaal,

77
00:05:38,529 --> 00:05:43,370
of zoals we dat nu zouden noemen, met veel meer
respect, 'financiekapitaal', terugvinden.

78
00:05:43,037 --> 00:05:50,102
Wat is de rol ervan in relatie
Tot het industriële kapitaal?

79
00:05:51,002 --> 00:05:57,036
En dan geeft hij een logisch argument: "We hoeven
echter niet terug te gaan tot de wordingsgeschiedenis

80
00:05:57,036 --> 00:05:58,044
van het kapitaal (…).

81
00:05:59,016 --> 00:06:04,515
Dezelfde geschiedenis speelt zich
dagelijks voor onze ogen af."

82
00:06:04,659 --> 00:06:08,752
Dat kapitaal verschijnt "als geld op het
toneel, geld, dat door een bepaald proces in

83
00:06:09,589 --> 00:06:12,656
kapitaal wordt omgezet."

84
00:06:13,259 --> 00:06:20,259
De directe implicatie hiervan is dat geld
niet noodzakelijkerwijs kapitaal is.

85
00:06:20,449 --> 00:06:24,190
Kapitaal is geld, gebruikt op een bepaalde manier.

86
00:06:24,019 --> 00:06:26,063
Dus niet al het geld is kapitaal.

87
00:06:26,063 --> 00:06:30,122
Ik kan kapitaal creëren door gewoon geld te nemen
uit mijn zak en het te gebruiken op een bepaalde

88
00:06:31,022 --> 00:06:35,090
wijze, het te lanceren in deze vorm van circulatie.

89
00:06:35,009 --> 00:06:39,096
Ik kan het kapitaal uit circulatie nemen door
simpelweg te zeggen: Oh, ik ga dat niet meer doen,

90
00:06:40,077 --> 00:06:44,216
ik ga al dit geld nemen en het
terug in mijn zak steken.

91
00:06:44,909 --> 00:06:46,910
Dus als je de vraag stelt:

92
00:06:46,919 --> 00:06:50,926
'Wat is het totale geldbedrag in de samenleving?' En
'Wat is het totale bedrag aan kapitaal
in de samenleving?',

93
00:06:51,619 --> 00:06:55,645
vraag je naar twee fundamenteel verschillende zaken.

94
00:06:55,879 --> 00:06:59,934
En je moet begrijpen dat kapitaal wordt gecreëerd

95
00:07:00,429 --> 00:07:06,710
door een maatschappelijke besluitvorming,
van de kant van sommige mensen ergens

96
00:07:06,071 --> 00:07:11,570
om kapitaal te gebruiken op deze wijze.

97
00:07:12,209 --> 00:07:16,740
En het is dat proces van omzetting van geld
in kapitaal, dat

98
00:07:16,074 --> 00:07:21,153
Marx echt wil bekijken in deze secties.

99
00:07:22,053 --> 00:07:25,372
"Het eerste onderscheid", zegt hij, "ligt

100
00:07:25,849 --> 00:07:27,928
in hun circulatievorm."

101
00:07:28,639 --> 00:07:32,700
En hij gaat hier terug op een aantal dingen,
eerder gedaan in het hoofdstuk over geld,

102
00:07:33,249 --> 00:07:35,302
hij geeft wat herhalingen:

103
00:07:35,779 --> 00:07:39,840
het gaan van W naar G, en
G naar W, zijn twee verschillende operaties.

104
00:07:40,389 --> 00:07:42,640
Op dezelfde manier is,

105
00:07:42,064 --> 00:07:46,066
beginnend met G en naar G gaande,
een andere operatie.

106
00:07:46,084 --> 00:07:48,423
Dus, je weet, dan krijg je in

107
00:07:49,179 --> 00:07:53,232
dit begrip direct, zoals hij zegt in
[bijna] het midden van [p. 92]:

108
00:07:53,709 --> 00:07:57,782
"…het circulatieproces G-W-G
absurd en zonder betekenis zou

109
00:07:58,439 --> 00:08:01,750
zijn, indien men langs deze omweg

110
00:08:01,075 --> 00:08:07,124
een bepaalde geldwaarde zou ruilen
tegen de zelfde geldwaarde, bv. £100 for £100."

111
00:08:07,799 --> 00:08:12,886
Maar, dan is er iets anders
wat heel belangrijk is, dat is:

112
00:08:13,669 --> 00:08:16,698
Wat wordt er gedaan met het geld
wanneer het ontvangen is.

113
00:08:16,959 --> 00:08:23,000
Zoals hij zegt, op [p. 93], bovenaan:

114
00:08:23,369 --> 00:08:29,110
"Het geld wordt dus slechts voorgeschoten."

115
00:08:29,011 --> 00:08:33,670
Dat wil zeggen, de kapitalist gebruikt het geld en
vertrekt met het geld maar geeft het niet uit, in

116
00:08:33,769 --> 00:08:35,846
de gewone betekenis, aan consumptie.

117
00:08:36,539 --> 00:08:37,780
(Hij) schiet het geld voor

118
00:08:37,078 --> 00:08:44,078
op een zodanige wijze om dat geld terug te krijgen,

119
00:08:44,008 --> 00:08:50,059
plus de winst, de meerwaarde.

120
00:08:51,031 --> 00:08:55,084
Dus de intentie van het circulatieproces
is wat er echt toe doet.

121
00:08:55,084 --> 00:08:59,165
De ruil van gebruikswaarden is één ding.

122
00:09:00,065 --> 00:09:03,074
Dat gaat over de bevrediging van een

123
00:09:04,055 --> 00:09:09,086
maatschappelijke behoefte, of van een individuele
behoefte of verlangen en ga zo maar door.

124
00:09:09,086 --> 00:09:15,185
Maar het andere is de kwantitatieve
verschillende hoeveelheid

125
00:09:16,085 --> 00:09:18,162
aan waarde, die u zoekt te verwerven door

126
00:09:19,062 --> 00:09:25,097
deze vorm van circulatie:
de eerste circulatie van G-W-G'.

127
00:09:25,097 --> 00:09:33,155
En dat leidt tot zijn definitie, dat is een zeer
belangrijke definitie op [p. 94], waar hij zegt:

128
00:09:34,055 --> 00:09:38,080
"Het proces G-W-G heeft zijn betekenis dus niet te
danken aan het kwalitatieve verschil tussen

129
00:09:38,008 --> 00:09:43,041
zijn uiterste termen - immers beide zijn geld -
maar slechts aan het kwalitatieve verschil.

130
00:09:44,013 --> 00:09:49,027
(…) Deze vermeerdering of overschot op
de oorspronkelijke waarde noem ik - meerwaarde."

131
00:09:49,027 --> 00:09:53,028
Een fundamentele categorie in de
marxistische theorie: meerwaarde.

132
00:09:53,028 --> 00:09:55,087
En de grote vraag die zal worden gesteld,
is natuurlijk:

133
00:09:55,087 --> 00:10:07,146
'Wat is de meerwaarde, waar komt het vandaan,
waarover gaat dit alles?'

134
00:10:08,046 --> 00:10:11,125
Op [p. 94], werkt hij het een beetje uit:
"In de circulatie houdt de voorgeschoten

135
00:10:12,025 --> 00:10:16,117
waarde zich niet alleen in stand, maar verandert
ook haar waardegrootte, voegt aan zichzelf

136
00:10:17,017 --> 00:10:22,019
een meerwaarde toe, neemt in waarde toe."

137
00:10:22,019 --> 00:10:26,084
De valorisatie van het kapitaal
gaat over de manier waarop de oorspronkelijke

138
00:10:26,084 --> 00:10:32,097
bedoeling om meer geld te verdienen, wordt
gerealiseerd op het einde van het circulatieproces.

139
00:10:32,097 --> 00:10:39,153
En hij gaat dan verder met te zeggen: “En
door deze beweging wordt zij in kapitaal omgezet."

140
00:10:40,053 --> 00:10:45,059
Nu, enkele keren heb ik de
commentaar gegeven, dat Marx

141
00:10:45,059 --> 00:10:50,068
altijd geïnteresseerd is in processen,
in plaats van dingen.

142
00:10:51,049 --> 00:10:53,130
En als je jezelf de vraag stelt:

143
00:10:54,003 --> 00:10:58,082
'Wat is het kapitaal?', wordt het antwoord
onmiddellijk, denk ik, beantwoordt in deze zin:

144
00:10:59,009 --> 00:11:01,080
Het is waarde in beweging.

145
00:11:01,008 --> 00:11:03,103
Het is een circulatieproces.

146
00:11:04,075 --> 00:11:06,156
Het is waarde die beweegt

147
00:11:07,056 --> 00:11:11,058
op zodanige wijze om méér waarde te creëren.

148
00:11:11,076 --> 00:11:17,101
En dat is de definitie van kapitaal, wanneer hij zegt:
'En deze beweging zet dit om in kapitaal.'

149
00:11:18,001 --> 00:11:20,005
Dus het is de beweging die het doet.

150
00:11:20,005 --> 00:11:21,083
Het is niet een ding.

151
00:11:21,083 --> 00:11:24,178
Het is niet dat ik gaan kijken naar iets,
en zeg: 'ha, dat is kapitaal.'

152
00:11:25,078 --> 00:11:27,086
Dat is niet wat er gebeurt.

153
00:11:27,086 --> 00:11:31,152
Voor zover Marx betreft is het er,
als iets in gang wordt gezet.

154
00:11:32,052 --> 00:11:37,110
Alleen als het in gang wordt gezet is het kapitaal.
En wanneer de beweging stopt is het niet-kapitaal.

155
00:11:38,001 --> 00:11:40,084
Dus het is deze proces-definitie van kapitaal,

156
00:11:40,093 --> 00:11:44,107
dat fundamenteel is in het argument van Marx.

157
00:11:45,007 --> 00:11:47,009
En zoals ik al zei,

158
00:11:47,027 --> 00:11:50,031
ieder van ons kan morgen enorme
hoeveelheden kapitaal creëren,

159
00:11:50,067 --> 00:11:55,112
als we al ons geld in onze zakken beginnen
te gebruiken op deze manier.

160
00:11:56,012 --> 00:12:00,015
We kunnen ons ook morgen ontdoen van een hoop
kapitaal, als we al dat geld nemen

161
00:12:00,042 --> 00:12:02,139
en zeggen: 'Oké, we gaan het uitgeven.'

162
00:12:03,039 --> 00:12:10,039
En het niet te gebruiken in deze zin.

163
00:12:10,085 --> 00:12:20,122
Maar dit geeft dan een ander interessant element
in het verhaal. Want op [p. 95]

164
00:12:21,022 --> 00:12:23,089
wijst hij op het volgende:

165
00:12:23,089 --> 00:12:25,171
"De eenvoudige warencirculatie…"

166
00:12:26,071 --> 00:12:30,082
"…de toe-eigening van gebruikswaarde,
de bevrediging van behoeften…" etc.

167
00:12:30,082 --> 00:12:35,084
"De circulatie van geld
als kapitaal is daarentegen doel op zichzelf,

168
00:12:36,002 --> 00:12:40,060
want de vermeerdering van de waarde kan slechts
plaatsvinden binnen steeds hernieuwde beweging.

169
00:12:40,006 --> 00:12:44,053
De beweging van het kapitaal is derhalve onbeperkt."

170
00:12:45,007 --> 00:12:48,035
Nu, herinner je het hoofdstuk over geld.

171
00:12:48,035 --> 00:12:54,048
Toen hij sprak over de manier waarop geld
een vorm is van sociale macht,

172
00:12:54,048 --> 00:12:59,063
en als een vorm van sociale macht
is het potentieel onbeperkt.

173
00:12:59,063 --> 00:13:03,068
Daarom zijn er geen grenzen aan hoeveel geld,

174
00:13:04,013 --> 00:13:08,064
en de sociale macht dat je kan verzamelen.

175
00:13:08,064 --> 00:13:14,126
Waar er wel een grens is aan het aantal
gebruikswaarden die redelijkerwijs op te potten zijn,

176
00:13:15,026 --> 00:13:18,102
de schoenen, de Ferrari’s, het aantal jachten,
het aantal huizen. Dat soort dingen.

177
00:13:19,002 --> 00:13:25,098
Er is een grens, terwijl dit grenzeloos is.

178
00:13:25,098 --> 00:13:32,144
Dus dit is een vorm van circulatie dan, die altijd
tendeert in de richting van het breken van grenzen.

179
00:13:33,044 --> 00:13:38,062
Uitbreiding, toenemen, groeien, per definitie.

180
00:13:38,062 --> 00:13:42,064
Beweging. Het moet bewegen, moet vergroten.

181
00:13:42,082 --> 00:13:46,123
Het moet altijd het vinden Delta-G, meer Delta-G.

182
00:13:47,023 --> 00:13:52,039
Terwijl we dit in een samenleving beheerst door
simpelweg ruil van gebruikswaarden,

183
00:13:52,039 --> 00:13:54,138
we dit gebod niet zouden hebben.

184
00:13:55,038 --> 00:13:58,129
Nu, eerder stelde ik deze vraag
in Het Kapitaal van Marx:

185
00:13:59,029 --> 00:14:02,065
Wat is maatschappelijk noodzakelijk?

186
00:14:02,065 --> 00:14:05,143
Maar wat we hier zien is, dat Marx direct
de redenering maakt, dat wat sociaal is

187
00:14:06,043 --> 00:14:11,066
noodzakelijk is voor de overleving van het
kapitalisme, is de constante uitbreiding,

188
00:14:11,066 --> 00:14:14,118
zijn constante groei.

189
00:14:15,018 --> 00:14:19,025
Dat is streven naar onbeperkte groei.

190
00:14:19,088 --> 00:14:22,182
Het kan daar niet geraken, het kan allerlei
beperkingen tegenkomen, het kan crashen, het kan

191
00:14:23,082 --> 00:14:29,117
het milieu te vernietigen, het kan de politiek
vernietigen, het kan allerlei verschrikkelijke
dingen doen.

192
00:14:30,017 --> 00:14:36,090
Maar het kapitalisme als systeem
is sociaal noodzakelijk verbonden

193
00:14:36,009 --> 00:14:43,036
aan deze aandrift tot meerwaarde.

194
00:14:44,017 --> 00:14:52,089
Dit leidt hem op [p. 96] tot het definiëren
van de rol van de kapitalist.

195
00:14:52,089 --> 00:14:53,104
Opnieuw, bedenk in Het Kapitaal

196
00:14:54,004 --> 00:14:57,096
hebben we te maken met rollen, niet individuen.

197
00:14:57,096 --> 00:15:00,172
Ik zei, u en ik kunnen
meteen kapitalisten worden.

198
00:15:01,072 --> 00:15:03,081
We kunnen stoppen met kapitalist te zijn.

199
00:15:04,062 --> 00:15:09,093
Sommigen van ons kunnen tot op zekere hoogte
al mini-kapitalisten zijn. Ik heb een pensioenfonds

200
00:15:09,093 --> 00:15:15,094
dat daadwerkelijk investeert in dingen. Dus in
zekere zin ben ik een beetje kapitalist.

201
00:15:16,003 --> 00:15:22,079
Het is in de aandelenmarkt.
Daar is het pensioenfonds.

202
00:15:22,079 --> 00:15:26,147
Het is dus de rol die we gaan bekijken,
de rol van de kapitalist.

203
00:15:27,047 --> 00:15:32,064
En wat Marx zegt op [p. 96] is dit:
"Als bewuste vertegenwoordiger van deze beweging,

204
00:15:32,064 --> 00:15:37,102
wordt de geldbezitter kapitalist.

205
00:15:38,002 --> 00:15:40,064
Zijn persoon, of liever, zijn portemonnee,

206
00:15:40,064 --> 00:15:46,153
is het uitgangspunt van het geld, maar
ook de plaats waarnaar het terugkeert.

207
00:15:47,053 --> 00:15:50,114
De objectieve inhoud van deze
circulatie - de waardevermeerdering - is

208
00:15:51,014 --> 00:15:55,021
zijn subjectief doel en slechts voor zover
de groeiende toe-eigening van abstracte rijkdom

209
00:15:55,084 --> 00:16:02,098
de enige motiverende kracht van zijn handelingen
is, vervult hij de functie van kapitalist…"

210
00:16:02,098 --> 00:16:07,195
Dat is - als je een kapitalist bent, moet je
op zoek gaan naar die expansie.

211
00:16:08,095 --> 00:16:09,192
Op zoek naar de meerwaarde.

212
00:16:10,092 --> 00:16:13,179
Het verkrijgen van de meerwaarde.
Het creëren van een wereld om je heen, waarin

213
00:16:14,079 --> 00:16:22,086
meerwaarde kan worden gerealiseerd,
waarbij uw kapitaal kan worden gevaloriseerd.

214
00:16:23,049 --> 00:16:27,082
De implicatie hiervan is: "Daarom moet men de
gebruikswaarde nooit beschouwen als het directe

215
00:16:27,082 --> 00:16:29,165
doel van de kapitalistist; evenmin is de winst van

216
00:16:30,065 --> 00:16:38,083
de afzonderlijke transactie zijn doel, maar veeleer
de onophoudelijke beweging van het maken van winst.

217
00:16:38,083 --> 00:16:42,592
Deze drift naar absolute verrijking, deze
hartstochtelijke jacht op waarde, heeft de

218
00:16:43,339 --> 00:16:45,320
kapitalist met de schatvergaarder gemeen; maar terwijl

219
00:16:45,032 --> 00:16:50,033
terwijl de schatvergaarder slechts de dwaze kapitalist
is, is de kapitalist een rationele schatvergaarder.

220
00:16:52,002 --> 00:16:57,009
De oneindige vermeerdering van de waarde, die de
schatvergaarder nastreeft door het geld te ‘redden’

221
00:16:57,072 --> 00:17:08,105
van de circulatie, bereikt de slimmere kapitalist
door het geld steeds opnieuw aan de circulatie
prijs te geven."

222
00:17:09,005 --> 00:17:13,984
Het literaire voorbeeld hiervan, waarvan ik

223
00:17:14,029 --> 00:17:18,620
hou, is Balzacs roman Eugénie Grandet,

224
00:17:18,062 --> 00:17:20,066
vrijwel zeker door Marx gelezen.

225
00:17:21,002 --> 00:17:25,002
In het begin van de roman heeft de vrek

226
00:17:25,002 --> 00:17:30,071
Grandet, al het goud ergens verstopt in zijn huis.

227
00:17:30,071 --> 00:17:32,109
En op het einde van het verhaal

228
00:17:33,009 --> 00:17:37,091
doet hij al het goud in zakken en hij rijdt naar
de stad om het om te zetten in rente,

229
00:17:37,091 --> 00:17:38,163
zodat hij een rendement krijgt

230
00:17:39,063 --> 00:17:45,082
op de geldmarkt. Dus dit is een verhaal van

231
00:17:45,082 --> 00:17:49,144
de vrek en de kapitalist. En de omzetting

232
00:17:50,044 --> 00:17:55,106
van de vrek in de kapitalist. Ik vraag me vaak af
of Marx dat verhaal

233
00:17:56,006 --> 00:17:58,028
in gedachten had toen hij dit korte stukje schreef

234
00:17:58,028 --> 00:18:02,069
Hij las alles van Balzac. Dat weten we.

235
00:18:02,069 --> 00:18:07,077
Dus bijna zeker, vermoed ik dat hij dat in
gedachten had toen hij dit schreef.

236
00:18:08,049 --> 00:18:11,118
Dit leidt vervolgens

237
00:18:12,018 --> 00:18:19,018
tot een verdere bezinning op de [p. 97 en 98]
over de definitie van het kapitaal.

238
00:18:20,003 --> 00:18:27,003
Omdat, terwijl het kapitaal waarde in beweging is,
neemt het ook deze fysieke vormen aan.

239
00:18:28,279 --> 00:18:32,294
Het is geobjectiveerd in deze
fysische vormen en het

240
00:18:32,429 --> 00:18:37,160
moet geobjectiveerd zijn in deze fysieke vormen.

241
00:18:37,016 --> 00:18:41,067
Zoals hij zegt: "De waarde gaat voortdurend van de
ene vorm over in de andere,

242
00:18:41,067 --> 00:18:44,145
zonder in deze beweging verloren te gaan,
en verandert zich op die mannier

243
00:18:45,045 --> 00:18:50,088
in een automatisch subject … dan krijgt
men de volgende verklaringen:

244
00:18:50,088 --> 00:18:53,157
‘kapitaal is geld’ en ‘kapitaal is waar’."

245
00:18:54,057 --> 00:18:57,646
Dat wil zeggen, als we kijken naar deze vorm van
circulatie: we zien dat het kapitaal hier bestaat

246
00:18:58,159 --> 00:19:02,390
in geldvorm, hier bestaat het in warenvorm;

247
00:19:02,039 --> 00:19:05,044
hier komt het terug in de geldvorm.

248
00:19:05,044 --> 00:19:14,098
Dus in termen van objectiveringen
is het in deze vormen.

249
00:19:14,098 --> 00:19:20,179
Hij gaat dan verder: "In feite echter wordt de
waarde hier het subject van een proces,

250
00:19:21,079 --> 00:19:26,108
waarbinnen zij - bij een voortdurende vormverandering
van geld en waar - haar

251
00:19:27,008 --> 00:19:33,051
eigen grootte verandert, zich als meerwaarde
losmaakt van haar oorspronkelijke waarde

252
00:19:33,051 --> 00:19:36,124
en zichzelf in waarde vergroot.

253
00:19:37,024 --> 00:19:40,027
Want de beweging, waarin zij meerwaarde toevoegt,
is haar eigen beweging, haar bevruchting

254
00:19:40,054 --> 00:19:43,080
met meerwaarde, dus zelfbevruchting.

255
00:19:43,008 --> 00:19:48,029
Zij bezit de verborgen kwaliteit waarde voort te
brengen omdat zij zelf waarde is.

256
00:19:49,001 --> 00:19:57,039
Zij werpt levende jongen
of legt althans gouden eieren."

257
00:19:57,039 --> 00:20:06,088
Twee dingen hierover - één:
waarde is een subject.

258
00:20:06,088 --> 00:20:11,106
Waarde is hier het subject van een proces,

259
00:20:12,006 --> 00:20:19,023
omdat de kapitalist een drager is
van deze zoektocht naar meerwaarde.

260
00:20:19,023 --> 00:20:24,074
En zo zegt Marx iets van:
'de kapitalist moet niet per se een keuze hebben.

261
00:20:24,074 --> 00:20:30,079
Als ze kapitalist willen zijn,
dan moeten ze dit doen.'

262
00:20:31,024 --> 00:20:33,029
Wat dat betekent is, dat in plaats

263
00:20:33,029 --> 00:20:39,124
van het analyseren van wat individuele kapitalisten
doen, we de circulatie van waarde analyseren

264
00:20:40,024 --> 00:20:44,073
in deze voorwaarden, om te begrijpen wat
het is dat kapitalisten doen.

265
00:20:44,073 --> 00:20:49,170
Wat is het dat hen drijft om te doen,
de dingen die ze doen?

266
00:20:50,007 --> 00:20:57,007
Het tweede ding met deze passage is,
er is sprake van zware ironie.

267
00:20:58,019 --> 00:21:03,040
Toen Marx sprak over de manier van waarde te zijn:
"(..) Zij bezit de verborgen kwaliteit waarde voort te
brengen omdat zij zelf waarde is.

268
00:21:03,004 --> 00:21:09,005
Zij werpt levende jongen
of legt althans gouden eieren."

269
00:21:09,005 --> 00:21:14,914
Nu, Marx maakt vaak gebruik van ironie
en gebruikt vaak zware grappen.

270
00:21:15,409 --> 00:21:21,320
En je moet oppassen om de grappen
niet al te serieus te nemen.

271
00:21:21,032 --> 00:21:26,050
Natuurlijk heeft hij het over een schijnwereld.

272
00:21:26,005 --> 00:21:30,794
Het lijkt alsof het occult is, en een groot deel van
Het Kapitaal gaat over het ophelderen van

273
00:21:31,289 --> 00:21:42,210
wat er achter die schijnbare occulte kwaliteit zit
van het leggen van gouden eieren voor zichzelf.

274
00:21:42,021 --> 00:21:46,021
Ik was eens gevraagd als examinator voor een

275
00:21:46,021 --> 00:21:50,030
proefschrift in de filosofie
die deze passage serieus nam

276
00:21:51,011 --> 00:22:00,045
en inging op het occulte van
Marx' waarde-creatie.

277
00:22:00,045 --> 00:22:03,254
En ik zei iets als: 'Nou, heb je het gedeelte
over warenfetisjisme gelezen?

278
00:22:03,659 --> 00:22:06,880
Heb je je niet gerealiseerd dat
wat Marx hier gaat doen,

279
00:22:06,088 --> 00:22:12,106
is het opzetten van een fetisjconcept, om het te
deconstrueren en om het te demystificeren?'

280
00:22:13,006 --> 00:22:19,059
Alle adviseurs van de student waren zeer in
verlegenheid gebracht, en zeiden: 'Wat was dat?'

281
00:22:19,059 --> 00:22:24,106
Dus wees voorzichtig bij het lezen van Marx,
om niet iets aan te nemen als dit,

282
00:22:25,006 --> 00:22:30,070
dat een ironie is of een grap,
en het té serieus behandelen.

283
00:22:30,007 --> 00:22:34,069
Veel problemen komen hieruit voort.

284
00:22:35,032 --> 00:22:38,073
Dus hij zet het op in deze schijnwereld.
Wat laat Het Kapitaal verschijnen?

285
00:22:38,073 --> 00:22:43,075
U kan zien vanwaar de occulte kwaliteit komt.

286
00:22:43,093 --> 00:22:46,109
Als je spaargeld hebt zet je het

287
00:22:47,009 --> 00:22:55,057
op een spaarrekening. Tegen het einde van
het jaar eindig je met een intrest …

288
00:22:55,057 --> 00:22:56,099
gouden eieren … magie … toch?

289
00:22:56,099 --> 00:23:00,100
Je denkt dat het natuurlijk is.

290
00:23:01,009 --> 00:23:03,100
Maar Marx zegt iets als: 'Ja, we leven allemaal

291
00:23:04,000 --> 00:23:11,000
in een wereld waar het lijkt alsof het
onvermijdelijk is dat ons kapitaal groeit.'

292
00:23:13,094 --> 00:23:19,433
Dus het punt is hier, dat inderdaad het
de schijn heeft dat er een occulte kwaliteit is.

293
00:23:20,279 --> 00:23:27,870
En als we tevreden zijn met die occulte kwaliteit en
ons voorstellen dat ’t gaat om gouden eieren te leggen,

294
00:23:27,087 --> 00:23:34,162
wat in zekere zin het argument was voor de
privatisering van de sociale zekerheid,

295
00:23:35,062 --> 00:23:41,145
we waren uitgenodigd, of je was uitgenodigd - het is
te laat voor mij, maar u bent uitgenodigd

296
00:23:42,045 --> 00:23:47,126
om uw geld ergens te plaatsen en
slechts te wachten tot het groeit.

297
00:23:48,026 --> 00:23:53,063
En om daadwerkelijk te geloven in deze occulte
kwaliteit, die op een of andere wijze uw

298
00:23:53,063 --> 00:23:55,145
appeltje voor de dorst zou worden.

299
00:23:56,045 --> 00:23:59,128
Dus wat Marx hier doet, is
gewoon erop wijzen dat, in feite,

300
00:24:00,028 --> 00:24:02,082
we leven in een wereld,

301
00:24:02,082 --> 00:24:07,136
en dit was het geval met het
renteniersinkomen in Marx’ tijd,

302
00:24:08,036 --> 00:24:13,108
en dat is het verhaal van Eugénie Grandet, dat

303
00:24:14,008 --> 00:24:23,063
hij gouden eieren zal krijgen
die afkomstig zijn van investeringen.

304
00:24:25,026 --> 00:24:29,034
Dus dit leidt hem dan naar het volgende:

305
00:24:29,034 --> 00:24:36,053
Dat uit deze twee vormen, geld - waren - geld,

306
00:24:36,053 --> 00:24:42,096
op welk punt in dat proces

307
00:24:42,096 --> 00:24:47,134
bent u in staat om te meten hoeveel waarde je hebt?

308
00:24:48,034 --> 00:24:51,071
Het antwoord is: in de geldvorm.

309
00:24:51,071 --> 00:24:54,890
Dus is er een bepaalde asymmetrie in dit alles.

310
00:24:55,529 --> 00:24:59,700
Ik weet niet wat de waar waard is
totdat ik het op de markt breng.

311
00:24:59,007 --> 00:25:03,023
Alleen als ik het naar de markt breng, weet
ik dat ik de geldvorm krijg, en dan pas weet ik

312
00:25:03,086 --> 00:25:07,127
dat ik de meerwaarde heb.

313
00:25:08,027 --> 00:25:21,033
Dus hij zegt op [p. 98 bovenaan]: "Bij de eenvoudige
circulatie kreeg de waarde van de waren ten opzichte

314
00:25:21,087 --> 00:25:26,135
van haar gebruikswaarde hoogstens de zelfstandige
vorm van geld; hier echter komt zij plotseling te

315
00:25:27,035 --> 00:25:38,050
Voorschijn als groter wordende en zichzelf bewegende
substantie, van welke substantie waar en geld slechts
vormen zijn."

316
00:25:38,005 --> 00:25:44,011
En dan heeft hij het over de wijze waarop dit werkt.

317
00:25:44,056 --> 00:25:48,080
En eerder, maakte hij de opmerking: "Er is
hier geen antagonisme, zoals in het geval van

318
00:25:48,008 --> 00:25:51,081
schatvergaren, tussen het geld en waren."

319
00:25:52,053 --> 00:25:56,151
Dan gebruikt hij deze uitdrukking, waarvan ik
zeker weet dat het sommige van jullie verwondert.

320
00:25:57,051 --> 00:26:02,074
"De kapitalist weet dat alle waren, hoe onooglijk ze
er ook mogen uitzien en hoe kwalijk de door hen

321
00:26:02,074 --> 00:26:05,161
verspreide geur ook mag zijn, naar geloof en in
waarheid geld zijn, innerlijk besneden Joden,

322
00:26:06,061 --> 00:26:12,120
en daarenboven wonderdadige middelen om van geld
meer geld te maken."

323
00:26:13,002 --> 00:26:18,077
Verderop komt hij tot de conclusie.
"De waarde wordt dus aangroeiende waarde, toenemend

324
00:26:18,095 --> 00:26:24,074
geld en als zodanig kapitaal."

325
00:26:24,929 --> 00:26:32,180
Dat is geld, het is de plaats waar we beginnen.

326
00:26:32,018 --> 00:26:34,110
Nu zijn hier een aantal zaken

327
00:26:35,001 --> 00:26:39,084
aan de hand, die belangrijk zijn om te bekijken.

328
00:26:39,093 --> 00:26:42,111
Over de passage over de Joden is er een debat,

329
00:26:43,011 --> 00:26:46,052
waar ik zeker van ben, dat zo je wil eindeloos is.

330
00:26:46,052 --> 00:26:50,111
Met betrekking tot de de mate waarin
Marx antisemitisch is.

331
00:26:51,011 --> 00:26:56,064
Zijn opmerkingen over Joden zijn vaak van deze aard.

332
00:26:56,064 --> 00:26:58,153
Er zijn verschillende manieren
waarop je dit kan lezen.

333
00:26:59,053 --> 00:27:05,065
Er zijn verschillende verklaringen over hoe
en waarom hij dit soort taal gebruikte.

334
00:27:05,065 --> 00:27:09,074
Natuurlijk, het was niet ongewoon,
deze taal op dat moment.

335
00:27:10,055 --> 00:27:16,064
Je hebt maar te denken aan Dickens
en Fagin en de anderen.

336
00:27:16,064 --> 00:27:18,069
Dus dit was niet ongewoon.

337
00:27:19,014 --> 00:27:24,082
Maar dan, denk ik, is er ook een andere manier
waarop u dit kan lezen.

338
00:27:24,082 --> 00:27:28,124
Het is te zeggen: wat Marx zegt

339
00:27:29,024 --> 00:27:35,057
is dat al die echt vervelende en vreselijke dingen
die zijn gezegd over de Jood,

340
00:27:35,057 --> 00:27:40,111
al een hele tijd zijn gezegd over de Jood,
in de christelijke samenleving,

341
00:27:41,011 --> 00:27:44,109
in feite moeten worden gezegd over de kapitalist.

342
00:27:45,009 --> 00:27:49,040
Dat je eigenlijk al dat stigma
en al die retoriek, gericht op

343
00:27:49,004 --> 00:27:52,020
een bepaalde etnische groep
die wordt geassocieerd met geld

344
00:27:52,056 --> 00:27:56,062
moet overdragen op

345
00:27:56,062 --> 00:28:03,062
die groep die echt het geld gebruikt op die
manier - dat is de kapitalistenklasse.

346
00:28:03,084 --> 00:28:05,152
Te nemen, of te laten.

347
00:28:06,052 --> 00:28:17,060
Lees het debat en de discussie,
er is veel discussie over dit onderwerp.

348
00:28:18,032 --> 00:28:24,070
Maar we komen er keer op keer op terug,
in dit hoofdstuk, op het idee dat

349
00:28:24,007 --> 00:28:27,011
kapitaal waarde in beweging is.
Het is een proces.

350
00:28:27,074 --> 00:28:30,103
Het is bepaald in deze termen.

351
00:28:30,769 --> 00:28:35,660
Maar het is een proces dat alleen
kan worden gemeten en begrepen

352
00:28:35,066 --> 00:28:38,159
in termen van de geldwaarde.

353
00:28:39,059 --> 00:28:42,103
De geldvorm is als het ware

354
00:28:43,003 --> 00:28:50,003
voorafgaand in het circulatieproces.

355
00:28:51,037 --> 00:28:57,066
Hij komt dan terug tot een onderwerp
dat hij kort aanraakte in het tweede hoofdstuk.

356
00:28:57,399 --> 00:29:04,500
Dat wil zeggen: 'Wel, er zijn verschillende
manieren waarop G-W-G kan voorkomen,

357
00:29:04,005 --> 00:29:07,022
we hebben handelskapitaal,

358
00:29:07,067 --> 00:29:14,067
we hebben rentegevend vermogen,
we hebben industrieel kapitaal.'

359
00:29:16,011 --> 00:29:23,038
Dus moeten we rekening houden met al die
verschillende vormen van circulatie en herkennen

360
00:29:23,038 --> 00:29:35,717
dat zij allen vallen onder deze algemene noemer
van G-W-G plus de delta-G vorm van circulatie.

361
00:29:36,059 --> 00:29:43,059
Volgend [deel].

362
00:29:50,179 --> 00:29:54,380
Hij brengt meteen het probleem ter sprake

363
00:29:54,038 --> 00:30:01,038
waar deze meerwaarde vandaan kan komen.

364
00:30:06,013 --> 00:30:16,052
Op [p. 100] begint hij te praten over het probleem.

365
00:30:16,052 --> 00:30:22,063
Onderaan, eerst spreekt hij over:

366
00:30:22,063 --> 00:30:25,122
"Zelfs de vulgair-economie - hoe weinig zij ook
vermoedt wat het begrip waarde inhoudt - gaat bij

367
00:30:26,022 --> 00:30:30,035
haar bestudering van het zuivere verschijnsel uit
van de veronderstelling

368
00:30:30,035 --> 00:30:33,084
dat vraag en aanbod elkaar dekken,

369
00:30:33,399 --> 00:30:35,780
dat wil zeggen dat zij geen enkel effect hebben."

370
00:30:35,078 --> 00:30:38,155
Ik heb meerdere malen dit argument vermeld,

371
00:30:39,055 --> 00:30:44,120
dat Marx frequent introduceert.
Namelijk dat de condities van vraag en aanbod

372
00:30:45,002 --> 00:30:50,093
verklaren waarom de prijzen altijd jojo’en, maar

373
00:30:51,011 --> 00:30:55,020
het is de evenwichtsprijs die we gaan bekijken.

374
00:30:56,001 --> 00:31:01,057
En zelfs de kapitalistische theoretici

375
00:31:01,057 --> 00:31:06,046
aanvaarden dat gelijkheid
een voorwaarde voor ruil is.

376
00:31:06,559 --> 00:31:12,770
Op [p. 100] zegt hij dus:
"Waar gelijkheid is, is geen winst.

377
00:31:12,077 --> 00:31:16,736
Natuurlijk kunnen waren worden verkocht tegen prijzen
die van hun waarde afwijken, maar deze afwijking

378
00:31:17,429 --> 00:31:23,140
is een inbreuk op de wet van de warenruil."

379
00:31:23,014 --> 00:31:30,090
Nu, de wetten zijn de wetten van
de politieke economie opgesteld

380
00:31:30,009 --> 00:31:38,033
in de perfect functionerende concurrerende
marktwereld van Adam Smith en Ricardo.

381
00:31:39,014 --> 00:31:41,025
Dus hij zegt:

382
00:31:41,025 --> 00:31:45,044
"In de zuivere vorm is het een
ruil van equivalenten, dus

383
00:31:45,044 --> 00:31:49,119
geen middel om zich aan waarde te verrijken."

384
00:31:50,019 --> 00:31:54,076
Hij gaat verder met te zeggen: een van
de manieren die de klassieke politieke economen,

385
00:31:54,076 --> 00:31:56,133
en hij vist Condillac er uit,

386
00:31:57,033 --> 00:31:59,792
hiermee omgingen, is door een soort van

387
00:32:00,089 --> 00:32:04,121
onmiddellijke verwisseling, zeggende:
wel, het moet iets zijn van gebruikswaarden.

388
00:32:04,409 --> 00:32:09,900
Maar Marx weerlegt, en zegt: weet je, onze hele
analyse zegt dat het niet de gebruikswaarden zijn.

389
00:32:09,009 --> 00:32:12,040
En hun analyse zegt dat het niet
de gebruikswaarden zijn.

390
00:32:13,021 --> 00:32:15,030
Geconfronteerd met dit raadsel,
van waar de winst vandaan komt,

391
00:32:16,011 --> 00:32:21,089
kunnen ze niet hun toevlucht
nemen tot gebruikswaarden.

392
00:32:21,089 --> 00:32:24,094
Wat hem brengt tot de volgende

393
00:32:24,094 --> 00:32:28,943
conclusie op [p. 102]:
"Wanneer waren, of geld en waren, van

394
00:32:29,789 --> 00:32:33,990
gelijke waarde, kortom equivalenten geruild worden,
dan wordt kennelijk niet meer

395
00:32:33,099 --> 00:32:35,191
waarde uit de circulatie onttrokken

396
00:32:36,091 --> 00:32:37,147
dan er in werd gebracht.

397
00:32:38,047 --> 00:32:41,056
Er vindt dan geen vorming van meerwaarde plaats.

398
00:32:42,037 --> 00:32:45,110
In de zuivere vorm eist het circulatieproces van de

399
00:32:46,001 --> 00:32:48,570
waren een ruil van equivalenten.

400
00:32:48,669 --> 00:32:53,040
In werkelijkheid gaan de zaken niet zo zuiver.

401
00:32:53,004 --> 00:32:56,008
Laten we daarom eens uitgaan
van ruil van niet-equivalenten."

402
00:32:56,008 --> 00:33:01,027
Dan gaat hij door een reeks gevallen.
En we veronderstellen dat de verkoper bevoorrecht

403
00:33:01,027 --> 00:33:04,108
is om wat voor reden ook. Verkopers zijn
bevoorrecht om wat voor reden ook.

404
00:33:05,008 --> 00:33:09,074
Maar als je de rollen onderzoekt kom je erachter,
als verkopers bevoorrecht zijn,

405
00:33:09,074 --> 00:33:10,963
de kopers misdeeld zijn.

406
00:33:11,629 --> 00:33:14,920
Dus, ze gaan geen nettowinst krijgen.
Hetzelfde geldt

407
00:33:14,092 --> 00:33:17,096
indien de kopers bevoorrecht zijn
om welke reden ook.

408
00:33:17,096 --> 00:33:22,144
Als verkopers zullen ze verliezers zijn.
Dus is er geen nettowinst.

409
00:33:23,044 --> 00:33:26,133
Wat hem leidt, op [p. 103] de kwestie te overwegen

410
00:33:27,033 --> 00:33:34,033
van wat hij noemt 'krachtige vraag'
en wat we nu noemen 'effectieve vraag'.

411
00:33:38,399 --> 00:33:43,040
Waar het hier om handelt, is het antwoord dat

412
00:33:43,004 --> 00:33:53,050
aan dit raadsel werd gegeven door sommige economen,
in het bijzonder Malthus, in zijn politieke economie.

413
00:33:53,005 --> 00:34:01,092
Welke plachten te zeggen: wel, er is ergens een
groep consumenten, die tot taak heeft

414
00:34:02,037 --> 00:34:06,128
zo veel en zo vaak mogelijk te consumeren,
omdat ze teveel geld hebben.

415
00:34:07,028 --> 00:34:14,867
En dat is waar de extra vraag vandaan zal komen,
dat geeft u delta-G.

416
00:34:15,119 --> 00:34:20,790
En in het bijzonder redeneerde Malthus op de volgende
wijze: Er zijn 3 grote klassen in de samenleving:

417
00:34:20,079 --> 00:34:26,518
Werkers, die onmogelijk een bron
van krachtige vraag kunnen zijn.

418
00:34:27,229 --> 00:34:32,292
Kapitalisten, die hun geld herinvesteren. Zodat
ze geen bron van krachtige vraag kunnen zijn.

419
00:34:32,859 --> 00:34:39,944
En dan is er een boel parasieten in de samenleving,
aristocraten en lords en dominees

420
00:34:40,709 --> 00:34:43,410
en al de rest, ze zitten

421
00:34:43,041 --> 00:34:48,070
met veel geld, en hun taak is om te
consumeren tot het uiterste

422
00:34:48,007 --> 00:34:53,066
om het systeem te stabiliseren.

423
00:34:53,759 --> 00:34:59,844
En Malthus suggereerde ook dat bij het ontbreken
van een consumerende klasse in eigen land

424
00:35:00,609 --> 00:35:05,410
je misschien ook kon gaan voor buitenlandse handel.

425
00:35:05,041 --> 00:35:07,340
Marx beantwoordt deze beide

426
00:35:07,709 --> 00:35:09,717
kwesties negatief door te zeggen:

427
00:35:10,509 --> 00:35:13,575
Wel, als daar ergens een klasse van landeigenaren is,
moeten ze op een bepaald moment

428
00:35:14,169 --> 00:35:18,228
in het systeem komen en in de mate dat ze

429
00:35:18,759 --> 00:35:24,840
daadwerkelijk geld gebruiken, zal het geld ergens
vandaan komen, dus dit is niet het antwoord.

430
00:35:25,569 --> 00:35:27,642
Al die sycofanten in het staatsapparaat

431
00:35:28,299 --> 00:35:32,480
krijgen hun geld van ergens, het komt van dit
circulatieproces, dus het is onttrokken.

432
00:35:32,048 --> 00:35:36,087
Dus wat onttrokken was,
wordt gewoon opnieuw ingebracht.

433
00:35:36,519 --> 00:35:41,531
Dan gebruikt hij de strijd over de schatting aan Rome,
om te stellen, weet je, zelfs als u ruilt

434
00:35:41,639 --> 00:35:44,710
met buitenlanders en u berooft ze

435
00:35:45,349 --> 00:35:48,431
dan beroven zij je op hun beurt, dus nogmaals,
er is geen meerwaarde, die zo

436
00:35:49,169 --> 00:35:50,218
ontstaat. Zodat het argument van de

437
00:35:50,659 --> 00:35:57,712
effectieve vraag, de externe bron van de
effectieve vraag, niet werkt volgens Marx.

438
00:35:58,189 --> 00:36:03,232
Ook niet wat de interne consumenten betreft.

439
00:36:03,619 --> 00:36:09,678
Ik bedoel, een van de grote paradoxen bij Malthus,
was dat zijn politieke economie

440
00:36:10,209 --> 00:36:19,216
sprak over de noodzaak van een groep consumenten
die verbruiken als gekken

441
00:36:19,279 --> 00:36:22,420
om de economie in evenwicht te houden.

442
00:36:22,042 --> 00:36:25,981
Tegelijkertijd sprak hij over
arme mensen die arm waren

443
00:36:26,359 --> 00:36:29,456
omdat ze zich zo reproduceerden,
dat er niet genoeg middelen waren om rond te komen

444
00:36:30,329 --> 00:36:32,396
en er waren … al dit soort van problemen.

445
00:36:32,999 --> 00:36:38,015
Dus, in zekere zin, toen hij
zijn politieke economie schreef

446
00:36:38,159 --> 00:36:42,178
had Malthus een heel andere uitleg
over hoe de wereld werkt dan wanneer

447
00:36:42,349 --> 00:36:44,435
hij zijn van de bevolkingstheorie neerschreef.

448
00:36:45,209 --> 00:36:48,221
En het is heel interessant om te kijken naar die

449
00:36:48,329 --> 00:36:50,416
twee representaties waarmee Malthus afkwam,

450
00:36:51,199 --> 00:36:54,262
maar zijn erkenning van het probleem van de krachtige
vraag was belangrijk. Zoals ik vorige keer al zei,

451
00:36:54,829 --> 00:37:00,875
Keynes heeft dat opgepikt als

452
00:37:01,289 --> 00:37:06,346
heel kritisch en zei: wel, eigenlijk is
schuldfinanciering een van de

453
00:37:06,859 --> 00:37:11,898
manieren waarop we kunnen dit doen.
Maar voor Marx kan dit niet werken.

454
00:37:12,249 --> 00:37:15,324
En dan gaat hij naar het laatste

455
00:37:15,999 --> 00:37:18,051
argument: wel, misschien vloeit onze moeilijkheid
voort uit het feit, dat we de personen

456
00:37:18,519 --> 00:37:22,526
slechts als gepersonificeerde categorieën
en niet als individuen hebben behandeld.

457
00:37:23,219 --> 00:37:26,271
En als we kijken naar individuen, zien we
inderdaad in zekere zin veel roof

458
00:37:26,739 --> 00:37:32,813
van Peter, om Paul te betalen; maar er is geen
toegevoegde meerwaarde in de samenleving op die wijze.

459
00:37:33,479 --> 00:37:37,486
De ene zijn verlies, is de andere zijn winst.

460
00:37:37,549 --> 00:37:39,646
Maar dan wordt het snel omgekeerd,
dus er is geen totale

461
00:37:40,519 --> 00:37:43,524
baat daarvan afkomstig.

462
00:37:43,569 --> 00:37:49,577
Wat leidt naar de conclusie op [p. 104]:
"Men kan zich wenden en keren zoveel men wil,

463
00:37:49,649 --> 00:37:54,737
de uitkomst blijft dezelfde: worden equivalenten
geruild dan ontstaat geen meerwaarde en

464
00:37:55,529 --> 00:38:00,583
worden niet-equivalenten geruild dan ontstaat
evenmin meerwaarde.

465
00:38:01,069 --> 00:38:05,116
Circulatie of warenruil schept geen waarde."

466
00:38:05,539 --> 00:38:10,563
Een belangrijke propositie bij Marx,
iets waar je echt moet aan denken.

467
00:38:10,779 --> 00:38:15,786
Circulatie creëert geen waarde. Waarde kan niet
worden gecreëerd door op de markt te ruilen.

468
00:38:16,479 --> 00:38:21,556
Het kan worden herverdeeld door marktruil,
maar het kan niet worden aangemaakt

469
00:38:22,249 --> 00:38:27,306
door marktruil,
als de marktruil perfect concurreert.

470
00:38:27,819 --> 00:38:30,837
Dit laat hem vervolgens zeggen:

471
00:38:30,999 --> 00:38:40,010
'Oké, we hebben ook te maken met
handelskapitaal en woekerkapitaal.'

472
00:38:40,109 --> 00:38:47,144
En hij zegt: 'Ja, oké, handelskapitaal was een
van de antediluviaanse vormen van kapitaal,

473
00:38:47,459 --> 00:38:52,518
in het begin van de zestiende eeuw, zeventiende eeuw.'

474
00:38:53,049 --> 00:39:04,180
En het handelskapitaal was inderdaad gebaseerd
op het overtreden van de ruilwetten.

475
00:39:04,609 --> 00:39:10,621
Op [p. 105] citeert hij Franklin:
"Oorlog is roof, handel is bedrog".

476
00:39:10,729 --> 00:39:14,750
Dus ja, handelaars bedrogen
een groot deel van de waarde-wereld.

477
00:39:14,939 --> 00:39:18,978
Ze stalen; roofzuchtige praktijken, enz.

478
00:39:19,329 --> 00:39:21,376
Maar dat is een schending van de marktwetten

479
00:39:21,799 --> 00:39:25,864
en de ruil zoals bedoeld bij
de klassieke politieke economen.

480
00:39:26,449 --> 00:39:33,458
Hetzelfde geldt voor woekerkapitaal.

481
00:39:33,539 --> 00:39:37,635
En woekerkapitaal stelt het probleem

482
00:39:38,499 --> 00:39:42,380
van Aristoteles’ onderscheid tussen economie,

483
00:39:42,038 --> 00:39:45,687
voor Aristoteles ging dat over gebruikswaarden.

484
00:39:51,013 --> 00:39:54,942
Waar Aristoteles over sprak,
over chrematistiek, was

485
00:39:55,059 --> 00:40:00,150
geldverdienen, en geldverdienen was
smerig, slecht, enz.;

486
00:40:00,015 --> 00:40:07,224
economie was goed omdat het
ging over ruil van gebruikswaarden.

487
00:40:07,359 --> 00:40:15,392
En dus hebben we hier een belangrijke kritiek.

488
00:40:15,689 --> 00:40:19,690
Dan zegt Marx iets interessants op [p. 106]: "In het
verloop van ons onderzoek zullen we zien dat zowel

489
00:40:19,789 --> 00:40:23,858
het handelskapitaal als het rentegevend
kapitaal afgeleide vormen zijn;

490
00:40:24,479 --> 00:40:28,920
tegelijkertijd zal het duidelijk worden waarom zij,
historisch gezien, eerder

491
00:40:28,092 --> 00:40:34,191
opkwamen dan de moderne grondvorm van het kapitaal."

492
00:40:35,091 --> 00:40:38,960
Wat hem tot hier brengt, is het volgende idee:

493
00:40:39,779 --> 00:40:41,848
het kapitalisme moest aan de slag gaan.

494
00:40:42,469 --> 00:40:46,532
Vanaf de zestiende eeuw speelde het
handelskapitaal en woekerkapitaal

495
00:40:47,099 --> 00:40:50,108
een cruciale rol bij de ontbinding

496
00:40:50,999 --> 00:40:56,053
van de pre-kapitalistische machtsvormen;
met name het feodalisme in Europa,

497
00:40:56,539 --> 00:41:03,539
sommige dateren van vóór de staatsvormen.

498
00:41:03,659 --> 00:41:07,990
Woekeraars leenden aan de landadel en de
landadel kon niet terug betalen en de

499
00:41:07,099 --> 00:41:09,698
landadel verloor het land.

500
00:41:10,589 --> 00:41:17,593
Kooplieden die in het land geen geld
konden verdienen gingen naar het buitenland,

501
00:41:17,629 --> 00:41:19,650
en beroofden de rest van de wereld van

502
00:41:19,839 --> 00:41:22,840
gebruikswaarden, kwamen terug, maakten veel geld.

503
00:41:22,849 --> 00:41:26,872
Met dat geld begonnen zij een politieke
macht te ontwikkelen,

504
00:41:27,079 --> 00:41:31,172
waardoor ze, op een bepaald punt,
de confrontatie en het vernietigen

505
00:41:32,009 --> 00:41:35,032
van de macht van de grondeigendom konden aangaan.

506
00:41:35,239 --> 00:41:39,256
Dus: een historisch verhaal over het ontstaan van
het kapitalisme, daar alludeert Marx op.

507
00:41:39,409 --> 00:41:42,418
En dat historische verhaal

508
00:41:42,499 --> 00:41:48,526
heeft een zeer krachtige en belangrijke rol,

509
00:41:48,769 --> 00:41:52,847
door handelskapitaal en woekerkapitaal.

510
00:41:53,549 --> 00:42:00,620
Maar op een bepaald punt neemt de
moderne industriële vorm van kapitaal het over.

511
00:42:01,259 --> 00:42:08,266
En de industriële kapitaalsvorm heeft
kooplieden nodig, en een intrestsysteem.

512
00:42:08,959 --> 00:42:14,016
Maar dat systeem moet worden gedisciplineerd
aan de behoeften van de industriële kapitaal.

513
00:42:14,529 --> 00:42:16,545
Dus waar Marx het over heeft,

514
00:42:16,689 --> 00:42:19,703
is een transformatie van de
rol van het handelskapitaal en

515
00:42:19,829 --> 00:42:24,848
woekerkapitaal, van ongedisciplineerdheid, die er is,

516
00:42:25,019 --> 00:42:27,042
en allerlei schandelijke dingen doet,

517
00:42:27,249 --> 00:42:30,276
niet-toelaatbaar volgens de marktregels.

518
00:42:30,519 --> 00:42:34,547
Ze werden bedwongen en in

519
00:42:34,799 --> 00:42:43,170
het kapitalistisch systeem gebracht, gedisciplineerd
aan de eisen van het industrieel kapitaal.

520
00:42:43,017 --> 00:42:51,546
Bijvoorbeeld, het historische onderscheid dat
wordt gemaakt tussen woeker en rente.

521
00:42:51,699 --> 00:42:55,773
Waar ging het bij Maarten Luther om?

522
00:42:56,439 --> 00:42:59,447
Zijn stellingen aan de muur
genageld, enz., zegde hij:

523
00:43:00,239 --> 00:43:04,283
Rente is een eerlijk rendement op kapitaal.

524
00:43:04,679 --> 00:43:10,698
Woeker werd verafschuwd, en zoals we weten,
is het nog steeds zo dat rente

525
00:43:10,869 --> 00:43:13,878
niet in overeenstemming is met de islamitische wet.

526
00:43:13,959 --> 00:43:20,971
Maar wat we vaak niet weten is, dat de
katholieke kerk een verbod op rente had

527
00:43:21,079 --> 00:43:29,145
tot in de jaren 1840, 1850, zelfs tot de jaren 1860.

528
00:43:29,739 --> 00:43:31,771
En rente …

529
00:43:32,059 --> 00:43:37,061
rente werd rechtstreeks geassocieerd met prostitutie.

530
00:43:37,259 --> 00:43:39,267
In het 19e-eeuwse Frankrijk, bijvoorbeeld,
was dit een zeer gebruikelijke manier

531
00:43:40,059 --> 00:43:45,141
van rechtse katholieken om erover te praten.
Er is een prachtige cartoon die ik gebruikte

532
00:43:45,879 --> 00:43:53,910
in mijn boek over Parijs, van de cartoonist
Gavarni, ongeveer midden van de eeuw, waarin

533
00:43:54,189 --> 00:44:00,285
een mollige dame poogt een oude heer te verleiden
tot een investering in een huis.

534
00:44:01,149 --> 00:44:03,158
En ze zegt tot hem:

535
00:44:04,049 --> 00:44:09,051
'Je kunt zo veel investeren als je wilt,
ik weet zeker dat je rendement heel goed zal zijn.

536
00:44:09,249 --> 00:44:14,249
Wat je mij ook geeft, ik zorg ervoor dat je
het terug krijgt met rente.'

537
00:44:14,249 --> 00:44:18,320
En de arme man loopt gillend weg van dit
soort dingen. Deze associatie met

538
00:44:18,959 --> 00:44:20,962
investeringen in een lusthuis,

539
00:44:20,989 --> 00:44:24,056
in 19e-eeuws Frankrijk, was erg sterk. Dus de

540
00:44:24,659 --> 00:44:29,693
vraag naar de rol van intrest in relatie tot
industrieel kapitaal is problematisch.

541
00:44:29,999 --> 00:44:33,037
En het blijft problematisch en we
kunnen vandaag dit verder overdenken

542
00:44:33,379 --> 00:44:36,401
omdat er de vraag is:

543
00:44:36,599 --> 00:44:39,692
In welke mate is het industrieel kapitaal heersend?

544
00:44:40,529 --> 00:44:48,623
In welke mate is op dit moment het rentegevend
kapitaal, het financieel kapitaal, controlerend?

545
00:44:49,469 --> 00:44:52,476
Gedurende vele jaren in Groot-Brittannië,
met name in de naoorlogse periode,

546
00:44:53,169 --> 00:44:58,203
was er een strijd tussen de belangen van het
industrieel kapitaal in Groot-Brittannië

547
00:44:58,509 --> 00:45:03,640
en het financiële belang van Londen.

548
00:45:03,064 --> 00:45:07,943
En als Londen financiële
belang zouden worden gediend,

549
00:45:08,519 --> 00:45:12,594
zou het vaak ernstig geschaad hebben aan
het Britse industriële belang.

550
00:45:13,269 --> 00:45:19,334
Het was Labour-premier, Harold Wilson,
ongeveer in 1964/65, die de belangrijke beslissing

551
00:45:19,919 --> 00:45:26,935
nam van Londen te bevoordelen
ten opzichte van de industriële belangen.

552
00:45:27,079 --> 00:45:32,173
En een van de resultaten was uiteindelijk de
de-industrialisatie van Groot-Brittannië,

553
00:45:33,019 --> 00:45:35,041
op dezelfde wijze

554
00:45:35,239 --> 00:45:40,325
dat de toenemende macht van de financiële
belangen in de Verenigde Staten samen valt

555
00:45:41,099 --> 00:45:46,168
met een grote golf van de-industrialisering
in de Verenigde Staten.

556
00:45:46,789 --> 00:45:50,871
De grote vraag is dan: wie heeft de macht?

557
00:45:51,609 --> 00:45:53,707
Maar waar het Marx om gaat is de situatie waarin,

558
00:45:54,589 --> 00:45:57,604
wat hem betreft,

559
00:45:57,739 --> 00:46:03,804
het industrieel kapitaal de sleutel was
tot het begrip van hoe

560
00:46:04,389 --> 00:46:06,430
meerwaarde zal worden geproduceerd,

561
00:46:06,043 --> 00:46:08,182
hoe het zou gaan circuleren.

562
00:46:08,569 --> 00:46:10,667
En industrieel kapitaal, daarom,

563
00:46:11,549 --> 00:46:14,637
was de vorm van kapitaal waar hij zich
op zou gaan concentreren,

564
00:46:15,429 --> 00:46:21,506
maar hier schetst hij de historische rol.

565
00:46:22,199 --> 00:46:26,208
Dus we komen terug, op [p. 106],

566
00:46:26,289 --> 00:46:29,356
het laatste raadsel:
"We hebben gezien dat de meerwaarde niet

567
00:46:29,959 --> 00:46:33,140
uit de circulatie kan voortvloeien en dat bij

568
00:46:33,014 --> 00:46:37,673
de vorming van meerwaarde iets gebeurt
achter de circulatie om …",

569
00:46:37,799 --> 00:46:43,799
dat is de occulte kant, oké,
"dat in de circulatie zelf onzichtbaar is."

570
00:46:43,799 --> 00:46:46,850
Onderaan de pagina: "Kapitaal kan dus niet
uit de circulatie voortvloeien,

571
00:46:47,309 --> 00:46:50,317
maar evenmin is mogelijk dat het kapitaal
niet uit de circulatie zou voortvloeien.

572
00:46:51,109 --> 00:46:56,112
Het kapitaal moet dus tegelijkertijd zowel
binnen als buiten de circulatie ontstaan.

573
00:46:56,409 --> 00:46:59,413
(…) De omzetting van geld
in kapitaal moet worden ontwikkeld

574
00:46:59,809 --> 00:47:05,851
op basis van de aan de warenruil immanente
wetten," dat is het gelijkheidsbeginsel,

575
00:47:06,229 --> 00:47:10,236
"zodat dat de ruil van equivalenten uitgangspunt is.
Onze geldbezitter,

576
00:47:10,929 --> 00:47:15,982
die nu nog slechts als kapitalisten-rups aanwezig is,
moet de waren tegen hun waarde kopen,

577
00:47:16,459 --> 00:47:20,468
hen tegen hun waarde verkopen, en er desondanks
aan het einde van het proces meer waarde uithalen

578
00:47:21,359 --> 00:47:23,446
dan hij er in stopte. Zijn ontplooiing

579
00:47:24,229 --> 00:47:29,700
tot vlinder moet tegelijkertijd zowel binnen als
buiten de sfeer van de circulatie plaatsvinden.

580
00:47:29,007 --> 00:47:34,136
Dit zijn de voorwaarden van het probleem.
Hic Rhodus, hic salta!",

581
00:47:34,829 --> 00:47:37,830
[Hier is Rhodos, spring hier!]
hier is de bal, bewijs het nu!

582
00:47:37,929 --> 00:47:43,941
Dus dat is het op te lossen raadsel
en bekijken we in het volgende hoofdstuk.

583
00:47:44,049 --> 00:47:52,400
Laten we dus eens kijken naar de
aan- en verkoop van de arbeidskracht.

584
00:47:52,004 --> 00:47:55,053
En een retorische vraag gesteld hebbende

585
00:47:55,449 --> 00:48:01,531
op het einde van het laatste [deel], iets als:
van waar komt in hemelsnaam deze meerwaarde vandaan,

586
00:48:02,269 --> 00:48:03,348
zegt hij meteen: wel, er is een

587
00:48:04,059 --> 00:48:07,440
onmiddellijk antwoord en we
gaan er rechtstreeks naar op [p. 107]:

588
00:48:07,044 --> 00:48:11,323
"Om uit het verbruik van een waar waarde te halen,
moet onze

589
00:48:11,719 --> 00:48:16,773
geldbezitter zo gelukkig
zijn binnen de sfeer van de circulatie,

590
00:48:17,259 --> 00:48:22,880
op de markt, een waar te ontdekken, waarvan de
gebruikswaarde zelf de bijzondere eigenschap bezit

591
00:48:22,088 --> 00:48:26,827
bron van waarde te zijn,
dus waarvan het werkelijke verbruik

592
00:48:27,619 --> 00:48:32,622
belichaming van arbeid is,
dat wil zeggen schepping van waarde.

593
00:48:32,649 --> 00:48:36,696
En op de markt vindt de geldbezitter
een dergelijke bijzondere waar:

594
00:48:37,119 --> 00:48:42,180
het arbeidsvermogen of de arbeidskracht."

595
00:48:42,729 --> 00:48:48,817
Nu komt Marx een groot onderscheid
tussen arbeid en arbeidskracht te maken.

596
00:48:49,609 --> 00:48:57,450
Arbeidskracht is het vermogen om waarde te creëren.

597
00:48:57,045 --> 00:49:04,045
En natuurlijk weten we dat waarde
maatschappelijk noodzakelijke arbeidstijd is.

598
00:49:08,259 --> 00:49:12,140
Het belangrijkste idee is hier dat

599
00:49:12,014 --> 00:49:21,883
de kapitalist een waar dient te vinden,
en in het bijzonder de waar arbeidskracht,

600
00:49:22,009 --> 00:49:29,081
die kan worden gekocht en verkocht op
zodanige wijze dat absoluut zeker is

601
00:49:29,729 --> 00:49:35,400
dat de arbeidskracht die aan de kapitalist
wordt gegeven, groter is

602
00:49:35,004 --> 00:49:42,052
dan de arbeid die nodig is
om de arbeider te reproduceren.

603
00:49:42,088 --> 00:49:45,377
Deze calculus gaan we krijgen.

604
00:49:46,169 --> 00:49:49,252
Nu, een van de grote gevolgen van dit

605
00:49:49,999 --> 00:49:54,070
is dat Marx van het kapitalisme een analyse
gaat maken die niet gepaard gaat met

606
00:49:54,709 --> 00:50:02,773
bedrog in de ruil.

607
00:50:03,349 --> 00:50:10,363
Alle goederen, in deze analyse,
gaan geruild worden tegen hun waarde.

608
00:50:10,489 --> 00:50:14,520
Er is geen schending van de vereiste van equivalentie.

609
00:50:14,799 --> 00:50:15,824
Dit is iets dat

610
00:50:16,049 --> 00:50:20,051
sommige mensen wat vreemd vinden bij Marx.
Hij zou gedacht hebben dat Marx zou hebben gezegd:

611
00:50:20,249 --> 00:50:25,286
O, die mensen schenden de ruil, je weet wel,
machtsverhoudingen, dat soort dingen.

612
00:50:25,619 --> 00:50:30,626
Maar hier komen we terug op, denk ik, een van Marx'

613
00:50:31,319 --> 00:50:39,398
centrale missies, dat is
het ondermijnen van de klassieke politieke economie.

614
00:50:40,109 --> 00:50:44,183
En de klassieke politieke economie,
zoals ik voorstelde,

615
00:50:44,849 --> 00:50:49,910
geeft voortdurend het verhaal dat als de wereld

616
00:50:50,459 --> 00:50:53,960
zou bestaan gemaakt uit perfect functionerende markten,

617
00:50:53,096 --> 00:50:58,105
dan zou iedereen beter af zijn.

618
00:50:58,969 --> 00:51:03,680
En perfect functionerende markten gaan uit
van een equivalentie in de ruil.

619
00:51:03,068 --> 00:51:07,927
Dus zegt Marx: Oké, ik neem ook
gelijkwaardigheid in de ruil aan.

620
00:51:08,539 --> 00:51:15,539
Nu, betekent dit dat hij gelooft dat het
kapitalisme zo is? Nee, niet noodzakelijkerwijs.

621
00:51:16,619 --> 00:51:21,662
Dus hier begint hij te kijken
naar de gehele verhouding tussen de

622
00:51:22,049 --> 00:51:26,051
klassieke politieke economie en de
realiteit op het terrein, en hij

623
00:51:26,249 --> 00:51:30,256
pakt de klassieke politieke economie stevig aan
in plaats van ze te proberen te beschrijven

624
00:51:30,319 --> 00:51:34,407
naar de realiteit op het terrein.

625
00:51:35,199 --> 00:51:45,203
Laat ons een perfect
functionerende markteconomie veronderstellen.

626
00:51:45,239 --> 00:51:48,311
Hij zegt: "Onder arbeidskracht of
arbeidsvermogen verstaan wij het geheel van de

627
00:51:48,959 --> 00:51:53,991
lichamelijke en geestelijke bekwaamheden, welke bestaan
in het lichaam, in de levende persoonlijkheid

628
00:51:54,279 --> 00:51:58,370
van een mens, en die hij gebruikt zo vaak

629
00:51:59,189 --> 00:52:03,194
hij een of andere gebruikswaarde voortbrengt."

630
00:52:03,689 --> 00:52:07,762
Maar aan verschillende voorwaarden
moet worden voldaan

631
00:52:08,419 --> 00:52:11,461
opdat de arbeidskracht een waar zal worden.

632
00:52:11,839 --> 00:52:15,901
De eerste voorwaarde is dat de arbeider moet,
zoals hij zegt op [p. 108],

633
00:52:16,459 --> 00:52:23,459
"(…) De vrije bezitter van zijn arbeidsvermogen,
van zijn persoon zijn.

634
00:52:24,559 --> 00:52:28,410
Hij en de geldbezitter oontmoeten elkaar op de markt
en treden met elkaar in contact als

635
00:52:28,041 --> 00:52:30,085
gelijkwaardige warenbezitters,

636
00:52:30,085 --> 00:52:32,624
die zich alleen daardoor onderscheiden
dat de een koper,

637
00:52:33,389 --> 00:52:37,471
de ander verkoper is, beide dus juridisch gelijke
personen." Dus nogmaals, we gaan ervan uit dat

638
00:52:38,209 --> 00:52:40,218
het recht oké zal zijn in dit alles

639
00:52:40,299 --> 00:52:49,400
hetgeen niet noodzakelijk het geval is,
maar Marx neemt het aan.

640
00:52:49,769 --> 00:52:52,840
Dus "(…) de eigenaar van de arbeidskracht”,
dat is de arbeider,

641
00:52:53,479 --> 00:52:57,551
"haar steeds voor
een bepaalde tijd verkoopt; (…)".

642
00:52:58,199 --> 00:53:00,238
Hij overhandigt "(…) het aan de koper

643
00:53:00,589 --> 00:53:04,677
voor een tijdelijk" [koper] "verbruik,

644
00:53:05,469 --> 00:53:09,532
en derhalve niet door verkoop afstand doet van

645
00:53:10,099 --> 00:53:16,125
zijn eigendom.

646
00:53:16,359 --> 00:53:21,416
De tweede essentiële voorwaarde", op [p. 108],

647
00:53:21,929 --> 00:53:24,978
is dit: "(…) dat haar bezitter in plaats
van waren te kunnen verkopen

648
00:53:25,419 --> 00:53:27,485
waarin zijn arbeid is belichaamd,

649
00:53:28,079 --> 00:53:31,088
alleen de arbeidskracht zelf,

650
00:53:31,169 --> 00:53:37,250
die slechts bestaat in zijn levende persoonlijkheid,
als waar kan aanbieden."

651
00:53:37,979 --> 00:53:44,021
Dit is Marx' versie van bio-politiek.

652
00:53:44,399 --> 00:53:47,487
"Voor de omzetting van geld in kapitaal moet de

653
00:53:48,279 --> 00:53:52,311
geldbezitter op de warenmarkt dus de vrije
arbeider aantreffen;

654
00:53:52,599 --> 00:53:56,642
vrij in de dubbele betekenis

655
00:53:57,029 --> 00:54:03,038
dat hij als vrij man beschikt over zijn
arbeidskracht als zijn waar en dat

656
00:54:03,119 --> 00:54:07,201
hij; anderzijds, geen andere waren te koop heeft,
geheel en al vrij is van alle zaken, die

657
00:54:07,939 --> 00:54:14,939
voor de verwezenlijking van zijn arbeidskracht
noodzakelijk zijn."

658
00:54:16,069 --> 00:54:19,164
Dit is nu een interessante vorm
van het begrip vrijheid.

659
00:54:20,019 --> 00:54:22,114
De arbeider is vrij in de dubbele betekenis:

660
00:54:22,969 --> 00:54:26,920
vrij om zijn of haar arbeidskracht
te verkopen aan wie ook,

661
00:54:26,092 --> 00:54:35,741
onder alle contractvoorwaarden,
altijd controle over het eigen lichaam

662
00:54:36,569 --> 00:54:42,605
als arbeider, als eigenaar van het eigen lichaam,
we hebben hier niet te maken met slavernij,

663
00:54:42,929 --> 00:54:44,995
hoewel natuurlijk slavernij nog steeds bestaat,

664
00:54:45,589 --> 00:54:48,603
maar Marx heeft het over de vrije arbeider.

665
00:54:48,729 --> 00:54:56,763
Maar ze zijn ook bevrijd van alle controle
op de productiemiddelen.

666
00:54:57,069 --> 00:55:00,122
Dus ze zijn vrij in die dubbele betekenis.

667
00:55:00,599 --> 00:55:05,694
Dus elke keer dat ik George Bush hoor praten
over het brengen van vrijheid aan de wereld

668
00:55:06,549 --> 00:55:12,642
denk ik: dit is waarover het gaat, hij wil iedereen
vrij maken van alle controle op de productiemiddelen

669
00:55:13,479 --> 00:55:18,490
Tegelijkertijd gaat hij ze veranderen in
individuele eigenaars en loonarbeiders.

670
00:55:18,589 --> 00:55:22,600
Dus de volgende keer dat je deze boodschap hoort,

671
00:55:22,699 --> 00:55:25,774
over de bevrijding van de wereld,

672
00:55:26,449 --> 00:55:32,514
herinner je dan wat Marx' definitie van vrijheid is,
onder het kapitalisme.

673
00:55:33,099 --> 00:55:35,157
En dan, als je werkelijk kijkt naar de

674
00:55:35,679 --> 00:55:39,687
feitelijke politiek onder het regime van Bush,
heb je een vrij goed idee dat inderdaad,

675
00:55:39,759 --> 00:55:44,784
dit Marx' definitie is
waar het vrijwel over gaat.

676
00:55:45,009 --> 00:55:51,091
Het is nauwelijks een toeval dat de
Coalition Provisional Authority in Irak,

677
00:55:51,829 --> 00:55:56,862
ongeveer een jaar na de bezetting,
daadwerkelijk wordt uitgevoerd en de

678
00:55:57,159 --> 00:56:01,160
arbeidsrechten vrij maakt, dat soort dingen,

679
00:56:01,259 --> 00:56:08,262
als centraal onderdeel van de Iraakse grondwet.
Tegelijkertijd,

680
00:56:10,559 --> 00:56:15,652
zoals ze zeiden, zou er geen belemmering voor
buitenlandse eigendom en geen belemmering voor

681
00:56:16,489 --> 00:56:26,525
financiekapitaal zijn, geen belemmeringen voor niets.
Weet je, ze bevrijden het grondgebied met het

682
00:56:26,849 --> 00:56:29,905
verlossen van mensen van
elke vorm van betrokkenheid

683
00:56:30,409 --> 00:56:35,427
met de controle op de productiemiddelen.

684
00:56:35,589 --> 00:56:40,655
Dit brengt ons dan natuurlijk
naar de historische vraag op [p. 109]:

685
00:56:41,249 --> 00:56:45,255
"De geldbezitter intereseert zich niet voor de vraag,
waarom deze vrije arbeider in de circulatiesfeer

686
00:56:45,849 --> 00:56:48,853
tegenover hem komt te staan; hij beschouwt de

687
00:56:49,249 --> 00:56:53,280
arbeidsmarkt slechts als een bijzondere
afdeling van de warenmarkt."

688
00:56:53,559 --> 00:57:01,616
Dit is waar we zien dat er sprake is
van een historisch proces.

689
00:57:02,129 --> 00:57:06,177
En Marx gaat verder met te zeggen: "En voorlopig
interesseert die vraag ons evenmin. We houden ons

690
00:57:06,609 --> 00:57:11,694
theoretisch aan dit feit, zoals de
geldbezitter dat practisch doet."

691
00:57:12,459 --> 00:57:14,521
Dan komt hij met een onmiddellijke kwalificatie:

692
00:57:15,079 --> 00:57:19,082
"Een ding is echter duidelijk. Het volgt niet uit de
natuur dat aan de ene kant geld- en warenbezitters

693
00:57:19,379 --> 00:57:25,387
staan en aan de andere kant zij, die niets anders
bezitten dan hun eigen arbeidskracht.

694
00:57:26,179 --> 00:57:29,260
Deze verhouding berust niet op een uit de natuur
voortvloeiende basis,

695
00:57:29,989 --> 00:57:33,064
evenmin als op een maatschappelijke basis die aan
alle historische perioden gemeen zou zijn.

696
00:57:33,739 --> 00:57:37,748
Deze verhouding is kennelijk zelf het resultaat

697
00:57:37,829 --> 00:57:41,908
van een voorafgegane historische ontwikkeling,
de uitkomst van vele economische omwentelingen,

698
00:57:42,619 --> 00:57:47,718
van de ondergang van een hele reeks oudere vormen
van maatschappelijke productie."

699
00:57:48,609 --> 00:57:52,677
Dan gaat hij verder: en de economische categorieën
hebben een soortgelijke revolutie ondergaan.

700
00:57:53,289 --> 00:57:55,332
Dat wat we verstaan onder arbeid

701
00:57:55,719 --> 00:58:02,170
onder feodalisme is iets heel anders dan wat wij
verstaan onder arbeid onder het kapitalisme.

702
00:58:02,017 --> 00:58:06,856
Wat we begrepen als waren,

703
00:58:07,009 --> 00:58:13,190
onderaan de pagina hier, maakt hij, denk ik,
een heel belangrijk argument,

704
00:58:13,019 --> 00:58:16,020
naar de onderkant van de [p. 109]:
"Het optreden van het product

705
00:58:16,002 --> 00:58:20,671
als waar veronderstelt een zo sterke
mate van arbeidsverdeling

706
00:58:20,869 --> 00:58:25,877
binnen de maatschappij, dat de scheiding tussen
gebruikswaarde en ruilwaarde,

707
00:58:25,949 --> 00:58:29,032
die bij de directe ruilhandel begint,
reeds volledig voltooid is.

708
00:58:29,779 --> 00:58:33,847
Economische maatschappijvormen,
die historisch gezien zeer uiteenlopen,

709
00:58:34,459 --> 00:58:38,520
hebben echter een dergelijk
ontwikkelingsstadium gemeen."

710
00:58:39,069 --> 00:58:43,156
Niet alle marktsamenlevingen
zijn kapitalistische samenlevingen.

711
00:58:43,939 --> 00:58:47,971
U kan geavanceerde marktsystemen hebben,

712
00:58:48,259 --> 00:58:55,259
warenruilsystemen, die niet-kapitalistisch zijn.

713
00:59:00,779 --> 00:59:07,779
Hij gaat dan verder, op de volgende pagina,

714
00:59:09,639 --> 00:59:21,682
dat al die andere vormen
voorlopers zijn, als je wilt.

715
00:59:22,069 --> 00:59:26,072
Dus zegt hij op [p. 110]:
"De historische bestaansvoorwaarden van het

716
00:59:26,369 --> 00:59:27,457
kapitaal vallen beslist

717
00:59:28,249 --> 00:59:32,304
niet samen met de circulatie van waren en geld.

718
00:59:32,799 --> 00:59:36,920
Het kapitaal ontstaat slechts daar,
waar de bezitter van productie- en bestaansmiddelen

719
00:59:36,092 --> 00:59:41,190
de vrije arbeider op de markt aantreft
als verkoper van zijn arbeidskracht;

720
00:59:42,009 --> 00:59:47,668
deze ene historische voorwaarde
omvat een wereldgeschiedenis. Het verschijnen

721
00:59:48,559 --> 00:59:55,640
van het kapitaal kondigt derhalve een nieuw tijdperk
aan in het maatschappelijk productieproces."

722
00:59:56,369 --> 01:00:01,425
Wat hier mee gemoeid is, is dat

723
01:00:01,929 --> 01:00:05,130
kapitaal niet kapitaal kan zijn zonder

724
01:00:05,013 --> 01:00:16,322
dat er sprake is van een heel creatieproces van
loonarbeid, proletarisering, dat eraan voorafging.

725
01:00:16,439 --> 01:00:19,448
Dus het is niet alleen geld en

726
01:00:19,529 --> 01:00:25,606
waren in hun geavanceerde vormen die nodig zijn.
Ja, ze zijn noodzakelijk,

727
01:00:26,299 --> 01:00:31,326
maar ook het andere element is nodig,
die een wereldgeschiedenis insluit,

728
01:00:31,569 --> 01:00:38,628
de creatie van een proletariaat,
de creatie van loonarbeid

729
01:00:39,159 --> 01:00:46,159
dat zijn arbeidskracht verkoopt als een waar.

730
01:00:48,389 --> 01:00:54,900
Dus nogmaals is er dit historische element.

731
01:00:54,009 --> 01:00:58,308
En we zullen dat nog zien op een andere manier.

732
01:00:59,199 --> 01:01:06,199
De grote vraag die nu rijst is:
wat vormt de waarde van de arbeidskracht?

733
01:01:06,829 --> 01:01:09,908
En in de volgende passages zegt hij:

734
01:01:10,619 --> 01:01:17,900
Wel, de arbeider moet bestaan, moet leven.

735
01:01:17,009 --> 01:01:21,518
Dus je moet voldoende waren aanbieden

736
01:01:22,409 --> 01:01:25,443
om de arbeider te laten leven.

737
01:01:25,749 --> 01:01:27,835
Maar dat stelt meteen het probleem:

738
01:01:28,609 --> 01:01:34,687
hoeveel waren heeft de arbeider nodig om te leven?

739
01:01:35,389 --> 01:01:41,435
Een deel daarvan heeft te maken met de aard van

740
01:01:41,849 --> 01:01:44,852
de arbeid die je eist van de arbeider.

741
01:01:45,149 --> 01:01:51,153
Laat je ze heel hard werken,
dan moet je ze beter voeden.

742
01:01:51,189 --> 01:01:56,286
Zoals hij zegt op [pp. 110 tot 111]: "(…)
bepaalde hoeveelheid menselijke spieren, zenuwen,
hersenen (…) moeten worden vervangen.

743
01:01:57,159 --> 01:02:00,186
Deze grotere uitgave vraagt om grotere ontvangst.

744
01:02:00,429 --> 01:02:04,463
(…) De hoeveelheid middelen van bestaan moet dus
voldoende zijn om het arbeidende individu

745
01:02:04,769 --> 01:02:07,854
in zijn normale levenomstandigheden instand te houden."

746
01:02:08,619 --> 01:02:11,683
Nu, normale toestand, wat is een normale toestand?

747
01:02:12,259 --> 01:02:20,280
"De natuurlijke behoeften (…) verschillen naar het
klimaat en de andere natuurlijke bijzonderheden van

748
01:02:20,469 --> 01:02:23,557
een land. Aan de andere kant is de omvang van de
zogenaamde noodzakelijke behoeften,

749
01:02:24,349 --> 01:02:26,350
evenals de wijze waarop ze worden bevredigd,

750
01:02:26,359 --> 01:02:30,436
zelf het resultaat van een historische
ontwikkeling en hangt derhalve grotendeels

751
01:02:31,129 --> 01:02:34,196
af van de trap van beschaving van een land,

752
01:02:34,799 --> 01:02:37,802
in het bijzonder o.a. van de voorwaarden, waaronder

753
01:02:38,099 --> 01:02:44,151
- en derhalve ook de gewoonten en de eisen waarmee -
de klasse van vrije arbeiders zich heeft gevormd.

754
01:02:44,619 --> 01:02:46,707
In tegenstelling tot de andere waren bezit de

755
01:02:47,499 --> 01:02:52,547
waardebepaling van de arbeidskracht dus
een historisch en moreel element.

756
01:02:52,979 --> 01:02:58,065
Voor een bepaald land en in een bepaalde periode
Echter is de gemiddelde omvang van de noodzakelijke

757
01:02:58,839 --> 01:03:06,846
middelen van bestaan gegeven."

758
01:03:06,909 --> 01:03:15,918
De waarde van de arbeidskracht is
niet alleen een fysische grootheid.

759
01:03:15,999 --> 01:03:19,085
Het is ook afhankelijk van de mate van beschaving
van landen, afhankelijk van

760
01:03:19,859 --> 01:03:24,902
de dynamiek van de klassenstrijd.

761
01:03:25,289 --> 01:03:29,338
Het hangt af van wat mensen gewend zijn,
het hangt af van het klimaat, het hangt af van

762
01:03:29,779 --> 01:03:31,836
de aard van arbeid.

763
01:03:32,349 --> 01:03:37,411
Met andere woorden, als we zeggen:
wat is de waarde van de arbeidskracht?

764
01:03:37,969 --> 01:03:41,064
Wat is de waarde van de arbeiders hun arbeidskracht?

765
01:03:41,919 --> 01:03:45,954
We moeten we dit erkennen als

766
01:03:46,269 --> 01:03:51,297
samengesteld uit meerdere bronnen.

767
01:03:51,549 --> 01:03:55,549
En het is natuurlijk een ingewikkelde geschiedenis.

768
01:03:55,549 --> 01:04:05,576
En het verschilt sterk van plaats tot plaats
en van tijd tot tijd.

769
01:04:05,819 --> 01:04:07,400
Maar, gaat hij verder,

770
01:04:07,004 --> 01:04:15,713
in een gegeven situatie weten we wat die waarde is.

771
01:04:16,109 --> 01:04:19,171
Nu is het interessant, als je kijkt naar

772
01:04:19,729 --> 01:04:25,804
de hedendaagse samenleving. We hebben verschillende
wijzen waarop er te beginnen is.

773
01:04:26,479 --> 01:04:34,558
Er is, bijvoorbeeld, de 'armoedegrens' in dit land.

774
01:04:35,269 --> 01:04:44,296
Wat is er nodig aan voeding, huis, kleding,
reproductie … een gezin van vier.

775
01:04:44,539 --> 01:04:47,611
Ik weet niet wat de hedendaagse cijfer is.
Iemand? Iets van 17, 18.000

776
01:04:48,259 --> 01:04:52,306
op een jaar? Zoiets.

777
01:04:52,729 --> 01:04:56,818
»STUDENT: 18 en het verandert op dit moment.
»HARVEY: 18 en het verandert op dit moment, bedankt.

778
01:04:57,619 --> 01:05:00,692
In zekere zin zou je dus kunnen zeggen:
wel, in deze maatschappij

779
01:05:01,349 --> 01:05:09,390
hebben we daarover nog wat gegevens, in deze
maatschappij is het zo. Maar als je in Ecuador bent,

780
01:05:09,039 --> 01:05:11,518
wat zou in Ecuador de armoedegrens zijn?

781
01:05:11,869 --> 01:05:15,966
Hoe zou het zijn in hedendaags Argentinië?
Hoe zou het zijn in hedendaags China?

782
01:05:16,839 --> 01:05:20,873
Het is duidelijk zeer verschillend in deze
verschillende plaatsen.

783
01:05:21,179 --> 01:05:25,231
Dus Marx aanvaardt: ja, het varieert overal,

784
01:05:25,699 --> 01:05:27,770
en als de klassenstrijd er greep op krijgt,

785
01:05:28,409 --> 01:05:35,409
dan pas verandert de bepaling,
van wat de waarde is van de arbeidskracht.

786
01:05:35,479 --> 01:05:38,551
En als de bourgeoisie schuld begint te voelen

787
01:05:39,199 --> 01:05:43,244
en besluit te willen leven in een beschaafd land,
waar er niet constant armoede voor hun deur is,

788
01:05:43,649 --> 01:05:52,650
kunnen ze zeggen: wel, misschien moeten we
iedereen opslag geven tot een bepaald

789
01:05:52,659 --> 01:05:54,668
'beschaafd' niveau.

790
01:05:55,559 --> 01:05:57,520
Er zijn dus allerlei krachten aan het werk

791
01:05:57,052 --> 01:06:00,701
bij de bepaling van de waarde van de arbeidskracht.

792
01:06:01,169 --> 01:06:05,217
Maar wat Marx gaat doen is dit te erkennen en
dan zeggen: maar voor onze analyse

793
01:06:05,649 --> 01:06:10,735
ga ik ervan uit dat het bekend is.

794
01:06:11,509 --> 01:06:18,509
En die aanname, zegt: wij weten wat de data zijn.

795
01:06:20,299 --> 01:06:26,380
En de data is verder flexibel omdat je ook

796
01:06:26,038 --> 01:06:29,777
in rekening neemt een aantal
kosten voor reproductie.

797
01:06:30,119 --> 01:06:35,181
Omdat je niet zomaar de arbeider ’s nachts
kan laten eten, zodat ze kunnen

798
01:06:35,739 --> 01:06:39,822
terug komen de volgende ochtend.
Weet je, je moet denken aan kinderen,

799
01:06:40,569 --> 01:06:44,591
reproductie van de arbeidersklasse.

800
01:06:44,789 --> 01:06:49,850
Je hebt ook te denken aan de
kwaliteit van de arbeidskracht,

801
01:06:50,399 --> 01:06:54,500
de vaardigheden, hoeveel je gaat besteden
aan vaardigheden, dit soort dingen, wat is de waarde

802
01:06:54,005 --> 01:07:00,524
van de vaardigheden enzovoort.

803
01:07:01,019 --> 01:07:07,040
Dus wat we hier hebben, is bewegende data

804
01:07:07,229 --> 01:07:09,254
die echter, waarvan we gaan zeggen,

805
01:07:09,479 --> 01:07:15,571
omwille van de analyse, dat we weten wat het is.

806
01:07:16,399 --> 01:07:23,399
Maar we zien meteen dat de arbeidskracht
geen handelswaar is als ieder ander product.

807
01:07:24,059 --> 01:07:29,086
Omdat er een moreel, cultureel,
element van klassenstrijd meespeelt.

808
01:07:29,329 --> 01:07:33,428
Nu kunnen er nog andere waren zijn,
waar dit ook gebeurt.

809
01:07:34,319 --> 01:07:40,358
Maar in het geval van arbeid is
dit voorafgaand en fundamenteel

810
01:07:40,709 --> 01:07:42,950
in het bepalen wat de waarde is
van de arbeidskracht.

811
01:07:42,095 --> 01:07:50,474
Daarom moet je er naar kijken in deze termen.

812
01:07:51,399 --> 01:07:58,399
Verder is er nog een bijzonderheid
aangaande de arbeidskracht als een koopwaar.

813
01:07:58,399 --> 01:08:07,491
De kapitalist gaat naar de markt, koopt al
deze waren en zet ze vervolgens aan het werk.

814
01:08:08,319 --> 01:08:12,480
Maar in het geval van de arbeidskracht
betaalt de kapitalist alleen

815
01:08:12,048 --> 01:08:15,297
de arbeider nadat het werk gedaan is.

816
01:08:15,729 --> 01:08:21,731
Dus in feite schiet de arbeider zijn
arbeid aan de kapitalist voor,

817
01:08:21,929 --> 01:08:25,931
in de hoop op het einde van de dag betaald te worden.

818
01:08:25,949 --> 01:08:29,961
En in China, zoals we weten, ik weet het niet, 30 %
van de beroepsbevolking in sommige landsdelen

819
01:08:30,069 --> 01:08:32,750
krijgen niet eens hun loon.

820
01:08:32,075 --> 01:08:38,504
Dus ze geven vooraf hun arbeid en ze
krijgen hun loon niet op het einde van de dag.

821
01:08:39,179 --> 01:08:42,180
En faillissement natuurlijk, is een manier waarop

822
01:08:42,018 --> 01:08:47,094
je er ook mee kan wegkomen in dat land.

823
01:08:47,094 --> 01:08:50,131
Er zijn allerlei eigenaardigheden met deze waar,
dus wanneer we beginnen te praten

824
01:08:51,031 --> 01:09:01,840
over de koopwaar 'arbeidskracht'
moeten we haar eigenaardigheden erkennen.

825
01:09:05,029 --> 01:09:16,101
Nu, wat is het dan dat zit in de waarde
van de arbeidskracht?

826
01:09:16,749 --> 01:09:19,620
Hier, denk ik, is de beste manier
om dit te bekijken,

827
01:09:19,062 --> 01:09:24,891
in feite dat is wat Marx beweert,

828
01:09:25,449 --> 01:09:29,620
hoe de oorspronkelijke armoedegrens is gedefinieerd
in dit land door Mollie Orshansky, ik denk dat het

829
01:09:29,062 --> 01:09:32,471
in 1965 of iets dergelijks was,

830
01:09:33,029 --> 01:09:37,078
en zij voor het eerst de definitie
van armoedegrens maakte.

831
01:09:37,519 --> 01:09:40,150
En de manier waarop het werd gemaakt was
deze - ze stelden de vraag:

832
01:09:40,015 --> 01:09:45,434
wat zijn de koopwaren,
dat een gezin nodig heeft om te overleven,

833
01:09:45,569 --> 01:09:48,591
hoeveel moeten ze betalen voor huisvesting,

834
01:09:48,789 --> 01:09:50,864
hoeveel voor kleding, hoeveel voor voedsel,

835
01:09:51,539 --> 01:09:52,613
hoeveel aan transport?

836
01:09:53,279 --> 01:09:57,260
Ze telden de waarde van alle waren op

837
01:09:57,026 --> 01:10:00,905
en de totale waarde van al die koopwaren

838
01:10:01,139 --> 01:10:06,193
naar rato van een jaar, gaf je de armoedegrens.

839
01:10:06,679 --> 01:10:11,718
met andere woorden het was een bepaalde
marktkorf van noodzakelijke goederen bij

840
01:10:12,069 --> 01:10:16,290
een gegeven levensstandaard op een bepaald moment.

841
01:10:16,029 --> 01:10:18,068
Nu, is het interessant om terug te gaan

842
01:10:18,329 --> 01:10:23,363
en te kijken naar de geschiedenis van wat er zou

843
01:10:23,669 --> 01:10:29,670
moeten zitten in die marktkorf.

844
01:10:29,679 --> 01:10:35,756
In 1965 hield men geen rekening
met mobiele telefoons.

845
01:10:36,449 --> 01:10:42,511
Zit het er nu in? Moet het er in?

846
01:10:43,069 --> 01:10:48,440
Sommige items zijn er uitgevallen,
sommige zijn er in gekomen.

847
01:10:48,044 --> 01:10:51,119
En natuurlijk wat conservatief rechts doet,
is zeggen: je hebt de verkeerde marktkorf gekozen,

848
01:10:52,019 --> 01:10:57,048
en ze vinden een marktmand die je een
armoedeniveau geeft van zestienduizend.

849
01:10:57,219 --> 01:11:01,251
En als je links bent maak je
dat het gaat om twintigduizend.

850
01:11:01,539 --> 01:11:05,270
Maar het is een sociale bepaling.

851
01:11:05,027 --> 01:11:12,896
Niettemin, het is gebaseerd op de waarde van de
waren die de arbeider nodig heeft om te overleven.

852
01:11:13,139 --> 01:11:16,070
Met andere woorden je stelt de definitie

853
01:11:16,007 --> 01:11:19,866
van de armoedegrens en het minimumloon
en de rest, of een menswaardig loon,

854
01:11:19,929 --> 01:11:22,933
zelfs het idee van een menswaardig loon,
bijvoorbeeld, is ongeveer

855
01:11:22,969 --> 01:11:25,990
wat je nodig hebt om te overleven, wat zit in de

856
01:11:26,179 --> 01:11:31,230
koopwarenmand vandaag, dat je nodig hebt
om in de Verenigde Staten te overleven?

857
01:11:31,689 --> 01:11:33,698
Dat is wat je gebruikt.

858
01:11:34,589 --> 01:11:37,667
Dus de waarde van de arbeidskracht

859
01:11:38,369 --> 01:11:40,850
wordt bepaald door de waarde van de koopwaren

860
01:11:40,085 --> 01:11:47,454
die nodig zijn om de arbeider te reproduceren
met een gegeven levensstandaard,

861
01:11:48,219 --> 01:11:54,580
op een bepaald tijdstip en een bepaalde plaats.

862
01:11:54,058 --> 01:12:01,058
Dat is hoe de waarde van de arbeidskracht wordt bepaald.

863
01:12:02,003 --> 01:12:09,009
En dat is een bepaalde waarde
op een bepaalde plaats en een bepaald tijdstip.

864
01:12:09,009 --> 01:12:11,958
En je kunt ook zien hoe gevoelig het is

865
01:12:12,849 --> 01:12:17,863
aan de veranderende waarde van waren.

866
01:12:17,989 --> 01:12:31,033
Bv.: als noodzakelijke waren plotseling in waarde
dalen, dan daalt de waarde van de arbeidskracht.

867
01:12:31,429 --> 01:12:36,430
Ze bevat nog dezelfde koopwaren,
maar de goederen zijn veel goedkoper, omdat

868
01:12:36,529 --> 01:12:42,690
de industrieën die ze maken
productiever zijn geworden.

869
01:12:42,069 --> 01:12:45,167
En een van de redenen waarom de arbeidskosten in dit
land laag zijn komt natuurlijk omdat

870
01:12:46,067 --> 01:12:51,366
WalMart China schandalig exploiteerd.

871
01:12:51,969 --> 01:12:54,974
Dus de marktmand is veel goedkoper dan ze zou zijn,
indien men niet over

872
01:12:55,469 --> 01:12:57,920
goedkope geïmporteerde koopwaren beschikte.

873
01:12:57,092 --> 01:13:01,148
Dit is een van de redenen waarom, weet je,
al deze dingen gaan over protectionisme

874
01:13:02,048 --> 01:13:06,140
enz. Wat echt problematisch is.

875
01:13:07,004 --> 01:13:13,069
Want als je echt de Chinezen dwingt
om al die prijzen te herwaarderen,

876
01:13:14,005 --> 01:13:18,534
of je begint met het tariferen van Chinese producten,

877
01:13:19,038 --> 01:13:22,607
zou plotseling de waarde van al die goederen toenemen
en zou men de arbeiders meer moeten betalen

878
01:13:22,949 --> 01:13:29,949
om hen te houden op de levensstandaard
waaraan zij gewend zijn.

879
01:13:30,719 --> 01:13:44,763
Dit betekent dat de waarde van de
arbeidskracht is vastgesteld op de markt

880
01:13:45,159 --> 01:13:50,163
door deze processen van samenstelling van wat de
waarde van arbeidskracht is in termen van de

881
01:13:50,199 --> 01:13:57,199
waarde van de gebruikte waren.

882
01:13:57,086 --> 01:14:00,182
Nu is hier een interessant element.

883
01:14:01,082 --> 01:14:06,821
In welk circulatieproces zit de arbeider?

884
01:14:07,559 --> 01:14:10,560
Ze zitten in het W-G-W circuit.

885
01:14:10,659 --> 01:14:14,780
Ze beginnen met de waar 'arbeidskracht'

886
01:14:14,078 --> 01:14:15,877
die ze gaan verkopen aan de kapitalist.

887
01:14:16,579 --> 01:14:19,612
Ze krijgen geld.

888
01:14:19,909 --> 01:14:24,360
En ze krijgen de hoeveelheid geld die nodig is voor
de koopwaren die het mogelijk maakt

889
01:14:24,036 --> 01:14:28,043
zichzelf en hun kinderen te reproduceren,

890
01:14:29,006 --> 01:14:35,775
reproductie van de arbeidersklasse,
zodat ze er voortdurend zijn.

891
01:14:35,829 --> 01:14:42,829
Vrij als de vogels, vrij zoals altijd (gelach).

892
01:14:45,037 --> 01:14:48,086
Interessante dynamiek hier:

893
01:14:48,419 --> 01:14:50,650
de arbeider zit in W-G-W,

894
01:14:50,065 --> 01:14:55,964
kapitaal in G-W-G. En dat onderscheid

895
01:14:56,549 --> 01:15:04,900
zal van groot belang zijn voor het begrijpen
van het resultaat van het raadsel

896
01:15:04,009 --> 01:15:16,103
dat we hebben bekeken. Dus hij zegt, op [p. 114]:

897
01:15:17,084 --> 01:15:24,117
"De gebruikswaarde die de geldbezitter
bij de ruil verwerft …",

898
01:15:25,017 --> 01:15:34,066
omdat in feite dat wat de kapitalist doet, het
kopen is van de gebruikswaarde van de arbeidskracht.

899
01:15:34,219 --> 01:15:40,245
Dus "De gebruikswaarde die de geldbezitter bij de ruil
verwerft, komt pas tot uiting bij het werkelijke

900
01:15:40,479 --> 01:15:45,563
verbruik, tijdens het proces waarbij
de arbeidskracht wordt geconsumeerd."

901
01:15:46,319 --> 01:15:52,337
Dat wil zeggen dat de kapitalisten de
arbeidskracht gaan verbruiken in de productie.

902
01:15:52,499 --> 01:15:57,544
"De consumptie van arbeidskracht vindt,
evenals de consumptie van iedere andere waar,

903
01:15:57,949 --> 01:16:04,025
buiten de markt of circulatiesfeer plaats."

904
01:16:04,709 --> 01:16:06,726
Dus zegt Marx, "Laat ons daarom deze

905
01:16:06,879 --> 01:16:10,957
luidruchtige, aan de oppervlakte gelegen
en voor ieders blik

906
01:16:11,659 --> 01:16:14,726
toegankelijke sfeer verlaten en de geldbezitter
en bezitter van arbeidskracht

907
01:16:15,329 --> 01:16:21,900
volgen naar de verborgen plaatsen der productie,
aan de drempel waarvan te lezen staat:

908
01:16:21,009 --> 01:16:27,278
'Verboden toegang voor onbevoegden'. Hier zullen we

909
01:16:28,169 --> 01:16:35,530
niet alleen ontdekken hoe het kapitaal produceert,
maar ook hoe het kapitaal zichzelf produceert."

910
01:16:35,053 --> 01:16:37,622
En wie produceert het?

911
01:16:38,099 --> 01:16:43,790
"Het geheim van de winstmakerij
moet toch ten slotte onthuld worden."

912
01:16:43,079 --> 01:16:49,448
Maar om dit te begrijpen
moeten we de circulatiesfeer verlaten.

913
01:16:50,159 --> 01:16:58,166
Zo zegt hij op [p. 115]:
we moeten uit deze sfeer weg en vertrekken naar

914
01:16:58,859 --> 01:17:02,946
"…een echt paradijs van de aangeboren mensenrechten.
Hier heersen slechts vrijheid, gelijkheid,

915
01:17:03,729 --> 01:17:08,600
bezit en Bentham."

916
01:17:08,006 --> 01:17:13,425
Hij gaat dan verder en praat over de manier waarop
"Vrijheid! Immers kopers en verkopers van een waar,

917
01:17:14,019 --> 01:17:20,077
(…) handelen slechts uit vrije wil. Als vrije
personen, gelijk voor de wet, sluiten zij contracten.

918
01:17:20,599 --> 01:17:24,634
(…) Gelijkheid! Want zij staan slechts als
Warenbezitters met

919
01:17:24,949 --> 01:17:26,996
elkaar in betrekking en zij ruilen
equivalent tegen equivalent.

920
01:17:27,419 --> 01:17:30,506
Bezit! Want een ieder beschikt
slechts over het zijne.

921
01:17:31,289 --> 01:17:36,332
Bentham! Want elk van hen
is het slechts om zichzelve te doen."

922
01:17:36,719 --> 01:17:38,792
En hier zijn we weer bij Adam Smith.

923
01:17:39,449 --> 01:17:42,449
Het enige dat hen samenbrengt "(…) is hun

924
01:17:42,449 --> 01:17:45,630
eigenbaat, hun eigen voordeel,
hun particulier belang.

925
01:17:45,063 --> 01:17:50,842
En juist omdat een ieder zich slechts om zichzelf en
niemand zich om een ander bekommert, werken allen -

926
01:17:51,409 --> 01:17:55,440
dankzij een vooraf vastgestelde harmonie der dingen

927
01:17:55,719 --> 01:17:58,790
of onder toezicht van een alwijze voorzienigheid -

928
01:17:59,429 --> 01:18:03,478
slechts tot wederzijds voordeel,
tot algemeen nut en in het algemeen belang."

929
01:18:03,919 --> 01:18:08,015
Marx is een beetje ironisch.

930
01:18:08,879 --> 01:18:12,934
"Bij het verlaten van deze sfeer van de eenvoudige
circulatie of warenruil, (aan welke sfeer de

931
01:18:13,429 --> 01:18:17,130
huis-, tuin- en keukenvrijhandelaar opvatting,
begrip en maatstaf ontleent

932
01:18:17,013 --> 01:18:19,852
voor zijn oordeel over de op kapitaal en loonarbeid
gebaseerde samenleving),

933
01:18:19,969 --> 01:18:23,000
lijkt het net of er al iets verandert (…)

934
01:18:23,000 --> 01:18:28,015
De vroegere geldbezitter
schrijdt als kapitalist vooraan en

935
01:18:28,015 --> 01:18:30,079
de bezitter van arbeidskracht
volgt hem als zijn arbeider;

936
01:18:30,079 --> 01:18:32,968
de ene veelbetekenend meesmuilend en gewichtig,

937
01:18:33,679 --> 01:18:35,751
de andere schuw, schoorvoetend,

938
01:18:36,399 --> 01:18:38,473
als iemand die zijn eigen huid
naar de markt heeft gebracht

939
01:18:39,139 --> 01:18:46,650
en nu niets anders te verwachten heeft
dan - gevild te worden."

940
01:18:46,065 --> 01:18:47,514
Interessant punt hier.

941
01:18:48,099 --> 01:18:56,148
Dit begrip van recht en vrijheid.

942
01:18:56,589 --> 01:18:59,080
Wat Marx hier eigenlijk aan het doen is,
in zekere zin, is erop te

943
01:18:59,008 --> 01:19:13,897
wijzen dat de burgerlijke grondwettelijkheid
zich geheel bezig houdt met marktverhoudingen.

944
01:19:13,969 --> 01:19:23,260
En definities van vrijheid en recht
daarop betrekking hebben. Maar

945
01:19:23,026 --> 01:19:30,425
burgerlijke grondwettelijkheid heeft bijna niets
te zeggen over wat binnen de productie gebeurt.

946
01:19:30,659 --> 01:19:35,780
Wat gebeurt er binnen een fabriek?

947
01:19:35,078 --> 01:19:40,107
En wanneer staten zich bemoeien met wat er binnen
de fabriek gebeurt door het maken van wetgeving,

948
01:19:41,007 --> 01:19:47,100
zoals OSHA, krijg je woedende kapitalisten.

949
01:19:48,000 --> 01:19:53,699
Het is een schending van de eigendomsrechten.

950
01:19:53,699 --> 01:20:00,510
Je wilt niet dat iemand nieuwsgierig is naar
het interne productieproces.

951
01:20:00,051 --> 01:20:04,055
Burgerlijke grondwettelijkheid heeft niets te zeggen
over wat er in

952
01:20:04,055 --> 01:20:09,129
het productieproces omgaat, helemaal niets te zeggen.

953
01:20:10,029 --> 01:20:16,448
Ja, je kan proberen iemands marktverhoudingen
te nemen en ze terug te brengen in …

954
01:20:16,709 --> 01:20:22,726
… ze toepassen op de productiesfeer,
maar dat is heel moeilijk om doen.

955
01:20:22,879 --> 01:20:27,330
En dit, denk ik, is een fascinerend punt.

956
01:20:27,033 --> 01:20:33,041
Omdat momenteel de politiek op dit moment
precies gaat over vrijheid en rechten.

957
01:20:33,041 --> 01:20:40,860
Geheel in overeenstemming met de
burgerlijke visie op de wereld.

958
01:20:41,229 --> 01:20:43,291
En Marx zegt iets als:

959
01:20:43,849 --> 01:20:49,100
Ja, u kan een geweldige tijd hebben met Bentham,

960
01:20:49,001 --> 01:20:52,850
begrippen van vrijheid en de rechten,
al dat soort dingen, prive-eigendom enz.

961
01:20:52,949 --> 01:20:55,960
Ik bedoel, dit is de neoliberale ethiek.

962
01:20:56,059 --> 01:21:03,102
De vrije loop, het is de liberale theorie,
de vrije loop, liberale wettelijkheid.

963
01:21:03,489 --> 01:21:07,495
En wanneer er een revolutionaire beweging is,
zoals is gebeurd in Portugal in de

964
01:21:08,089 --> 01:21:13,097
jaren 1970, en ze proberen een grondwet op te stellen
die in feite probeert om wetgeving te maken over

965
01:21:13,169 --> 01:21:22,770
hoe de productie moet worden georganiseerd,
werd de bourgeoisie volkomen gek.

966
01:21:22,077 --> 01:21:28,151
Dat is iets wat je niet kan en niet moet doen.

967
01:21:29,051 --> 01:21:32,100
En wat voor mij interessant is,
is na te denken hoeveel

968
01:21:32,559 --> 01:21:39,571
de politiek van de afgelopen dertig jaar
dit eigenlijk vergeten is.

969
01:21:39,679 --> 01:21:42,691
Hoeveel de politiek, met het hebben

970
01:21:42,799 --> 01:21:47,310
van abstracte begrippen van mensenrechten en vrijheid
en de andere rechten, dit soort dingen,

971
01:21:47,031 --> 01:21:52,220
is eigenlijk praten over iets dat gaande is

972
01:21:52,499 --> 01:21:57,567
extern aan het eigenlijke productieproces zelf.

973
01:21:58,179 --> 01:22:05,193
Want wat Marx zegt is: je kan het geheim niet vinden
hoe het kapitaal wordt geproduceerd

974
01:22:05,319 --> 01:22:08,366
door simpelweg te kijken naar de markt.

975
01:22:08,789 --> 01:22:12,803
Je kan zien dat er een koopwaar is,
genaamd arbeidskracht,

976
01:22:12,929 --> 01:22:22,964
die duidelijk het vermogen heeft om meer waarde te
produceren, dan ze zelf heeft.

977
01:22:23,279 --> 01:22:30,315
Maar om het geheim van de winstmakerij en de
productie van het kapitaal te kraken

978
01:22:30,639 --> 01:22:35,230
moet je in het productieproces gaan,
moet je in het arbeidsproces gaan.

979
01:22:35,023 --> 01:22:37,022
En kijken wat er gebeurt

980
01:22:37,229 --> 01:22:44,229
in de fabriek, kijken naar wat er gebeurt in het
arbeidsproces aan de productielijn,

981
01:22:45,229 --> 01:22:52,510
het veld, agro-industrie, in de geest, in de

982
01:22:52,051 --> 01:22:59,860
fabrieken en al die enorme complexen in China,

983
01:23:00,319 --> 01:23:06,322
met duizenden en duizenden mensen
die sokken maken enz., de dingen die we dragen.

984
01:23:06,349 --> 01:23:09,590
Daar is het dat we moeten zijn.

985
01:23:09,059 --> 01:23:15,348
En als we hiertoe niet bereid zijn,
zullen we nooit vinden wat

986
01:23:15,879 --> 01:23:21,881
het echte geheim is van het winstmaken.

987
01:23:22,079 --> 01:23:32,030
Maar om dat te vatten moeten we begrijpen
dat er een proletariaat dient te bestaan.

988
01:23:32,003 --> 01:23:36,792
Proletarisering moet hebben plaatsgevonden.

989
01:23:36,819 --> 01:23:39,819
En weer zegt Marx:

990
01:23:39,819 --> 01:23:41,854
Kijk, ik ben niet van plan om hier te praten

991
01:23:42,169 --> 01:23:46,223
over de manier waarop het proletariaat werd gevormd.

992
01:23:46,709 --> 01:23:50,746
Eigenlijk, in Het Kapitaal, praat hij er over,
maar het is in [afdeling 7]

993
01:23:51,079 --> 01:23:59,760
waar hij zich bezighoudt met het onstaan van het
proletariaat en de primitieve accumulatie.

994
01:23:59,076 --> 01:24:01,095
Maar hier zegt hij:

995
01:24:01,779 --> 01:24:04,862
Ik neem aan dat er een arbeidsmarkt is,

996
01:24:05,609 --> 01:24:07,631
en het proletariaat is er al,

997
01:24:07,829 --> 01:24:13,852
loonarbeid is algemeen verspreid,
de waarde van de arbeidskracht is bekend.

998
01:24:14,059 --> 01:24:19,110
Al die gegevens zijn bekend.

999
01:24:19,569 --> 01:24:28,110
We gaan vervolgens een theorie construeren
op basis van die redenering.

1000
01:24:28,011 --> 01:24:31,090
Opnieuw: er zijn veronderstellingen ingebouwd.

1001
01:24:31,009 --> 01:24:39,040
Hij neemt duidelijk, hier en elders,
de stellingen van het liberalisme en de

1002
01:24:40,021 --> 01:24:44,190
stellingen van de klassieke politieke economie op.

1003
01:24:44,379 --> 01:24:47,438
Hij neemt hen op hun woord.

1004
01:24:47,969 --> 01:24:52,280
Hij wil dan laten zien,
als je ze op hun woord neemt,

1005
01:24:52,028 --> 01:24:55,927
het geheim van het van winstmakerij
niet op te lossen is,

1006
01:24:56,179 --> 01:25:01,258
tenzij je iets anders doet, dat is afdeling 3,

1007
01:25:01,969 --> 01:25:11,800
dat zal gaan over de productie van meerwaarde,
van absolute meerwaarde.

1008
01:25:12,919 --> 01:25:25,947
Dus de volgende keer lezen we
de volgende drie hoofdstukken.

1009
01:25:26,199 --> 01:25:38,287
Met bijzondere aandacht voor ongeveer de eerste 10
pagina's van [hoofdstuk 5], het arbeidsproces.

1010
01:25:39,079 --> 01:25:43,164
We hebben wat tijd voor algemene discussie
over deze drie hoofdstukken.

1011
01:25:43,929 --> 01:25:46,740
Wil iemand een vraag stellen?

1012
01:25:46,074 --> 01:26:05,513
» STUDENT: (onverstaanbaar)

1013
01:26:06,179 --> 01:26:12,760
» HARVEY: Je kan die redenering maken, maar dan …

1014
01:26:12,076 --> 01:26:16,495
dat zal afhankelijk zijn van een historisch,

1015
01:26:17,179 --> 01:26:19,960
je weet wel, op historische gebeurtenissen
die werkelijk gebeurd zijn.

1016
01:26:19,096 --> 01:26:27,875
We zullen zien dat enkelen worden beschreven in
Het Kapitaal. Nu, Marx zienswijze is, dat

1017
01:26:28,739 --> 01:26:34,744
het ontstaan van een proletariaat
echt begon in de veertien …

1018
01:26:35,239 --> 01:26:39,360
… dertiende/veertiende eeuw.
Het was een lang, lang proces.

1019
01:26:39,036 --> 01:26:42,130
En je krijgt elementen van een loonarbeidssysteem,

1020
01:26:43,003 --> 01:26:48,142
dat ontstaat als er nog geen
industrieel kapitaal is.

1021
01:26:48,439 --> 01:26:54,980
Er is zeker op een gegeven moment een agrarisch
kapitaal dat zich roert en begint

1022
01:26:54,098 --> 01:26:57,907
te proletariseren op het platteland, loonarbeid,

1023
01:26:58,789 --> 01:27:03,380
omvorming van boeren naar loonarbeiders op het
platteland door de privatisering van de grond.

1024
01:27:03,038 --> 01:27:07,125
Dus je begint elementen hiervan te zien. Dus ja,
je kan zeggen dat er een co-evolutie is

1025
01:27:08,025 --> 01:27:12,704
van een opkomend proletariaat
en een opkomende kapitalistische klasse,

1026
01:27:12,929 --> 01:27:15,590
maar de wijze waarop Marx dit toont, is dat

1027
01:27:15,059 --> 01:27:20,107
veel elementen van proletarisering
voorafgaan aan de opkomst van de,

1028
01:27:21,007 --> 01:27:24,026
zoals het was, industriële vorm van kapitaal,

1029
01:27:24,089 --> 01:27:27,093
dat fundamenteel zal worden in de exploitatie

1030
01:27:27,489 --> 01:27:30,810
van de arbeidskracht in de productie,
eind van de achttiende eeuw.

1031
01:27:30,081 --> 01:27:35,220
Tegen die tijd was er een uitgebreid proletariaat,

1032
01:27:35,949 --> 01:27:38,954
functionerend op allerlei manieren.
Inclusief, terloops,

1033
01:27:38,999 --> 01:27:44,061
en dit is zeer belangrijk voor de Britse zaak,
als een dienende klasse,

1034
01:27:44,619 --> 01:27:47,656
dat is een klasse van loonarbeiders

1035
01:27:47,989 --> 01:27:54,056
werkzaam als ondergeschikte bedienden en,
je kent het, koetsiers en dat soort dingen,

1036
01:27:54,659 --> 01:27:59,714
voor een redelijk welvarende consumerende klasse.
Dus er was een klasse van loonarbeiders,

1037
01:28:00,209 --> 01:28:02,570
verspreid en

1038
01:28:02,057 --> 01:28:06,676
aanwezig vóór het industriële kapitalisme het kon

1039
01:28:07,189 --> 01:28:13,770
gaan gebruiken. Dus, in zekere zin,
dit was het ei en de kip

1040
01:28:13,077 --> 01:28:15,736
en de industrialisatie deed zich
een beetje later voor.

1041
01:28:16,429 --> 01:28:22,436
Maar, om de loonarbeid te laten plaats hebben, moest
er een soort van loonarbeidverhouding

1042
01:28:22,499 --> 01:28:26,480
zijn op het platteland, in de dienstensector enz.

1043
01:28:26,048 --> 01:28:28,787
En de dienstensector in Groot-Brittannië, bv.,

1044
01:28:29,219 --> 01:28:34,251
was erg groot en veel ervan was
inderdaad zuiver loonarbeid.

1045
01:28:34,539 --> 01:28:44,553
Dat was niet een kapitalistische verhouding,
dat was een soort meester-knecht verhouding.

1046
01:28:44,679 --> 01:28:49,980
» STUDENT: Het mensenrechtenbegrip zoals we dat nu
kennen is meer … bestond niet op het moment dat Marx

1047
01:28:49,098 --> 01:28:52,517
schreef. Maar ik ben gewoon nieuwsgierig, omdat je
iets heel snel zei, en ik probeerde het te begrijpen

1048
01:28:53,399 --> 01:28:58,399
toen je het had over noties van rechten en vrijheden,
iets dat moest worden, moest

1049
01:28:58,399 --> 01:29:05,030
gericht worden, te evolueren binnen de productie
in het productieproces. Een van

1050
01:29:05,003 --> 01:29:11,962
de meest gemarginaliseerde mensenrechten vandaag
zijn economische, sociale en culturele rechten

1051
01:29:11,989 --> 01:29:20,990
die ik, toen ik las hoe hij het definieerde
de werkelijke waarde van de arbeidskracht is …

1052
01:29:20,999 --> 01:29:26,050
… Ik bedoel … economische en sociale rechten
gaan over het recht op een huis …

1053
01:29:26,509 --> 01:29:27,580
het is de strijd te bepalen en uittedagen

1054
01:29:28,219 --> 01:29:33,100
deze begrippen. Dus probeerde ik te begrijpen
wat je suggereerde …

1055
01:29:33,001 --> 01:29:36,130
… dat Marx of u zelf,

1056
01:29:36,229 --> 01:29:40,690
dat alle begrippen … is dat …
er al mee beginnen … ik bedoel …

1057
01:29:40,069 --> 01:29:45,298
uiteraard is het problematisch, ja, als je probeert
om dingen binnen het systeem te definiëren zonder …

1058
01:29:45,919 --> 01:29:51,840
u zei dat alle mensenrechten
zoals wij ze nu definiëren

1059
01:29:51,084 --> 01:29:52,176
niet het huidige systeem probeert uit te dagen,

1060
01:29:53,076 --> 01:29:57,975
dat het eigenlijk alleen maar een
weerspiegeling is van de bourgeoisie …

1061
01:29:58,659 --> 01:30:04,050
» HARVEY: Het hangt er natuurlijk van af,
waarover we praten, een van de

1062
01:30:04,005 --> 01:30:09,614
manieren waarop de klassenstrijd zich ontplooit,
is het recht van de arbeid op een fatsoenlijk loon.

1063
01:30:09,659 --> 01:30:11,960
Een menswaardig loon,

1064
01:30:11,096 --> 01:30:16,425
recht op huisvesting en geneeskundige verzorging enz.
Zo is er strijd op de markt

1065
01:30:17,289 --> 01:30:21,307
dat een heel belangrijke strijd is
die gevoerd moet worden.

1066
01:30:21,469 --> 01:30:25,491
Het speelt een zeer belangrijke rol bij het bepalen
van de waarde van de arbeidskracht en dus vanuit

1067
01:30:25,689 --> 01:30:30,340
het standpunt van het proletariaat,
een erg belangrijke strijd, oké?

1068
01:30:30,034 --> 01:30:37,853
Dat is echter heel anders voor rechten en
bevoegdheden die voortvloeien

1069
01:30:38,159 --> 01:30:42,257
uit de arbeid in het productieproces.

1070
01:30:43,139 --> 01:30:48,173
Er is veel bewijs voor, dat de hervormingen van de
arbeidsmarkt gekomen door,

1071
01:30:48,479 --> 01:30:55,479
ik bedoel, de National Labor Relations Board, die
werd opgericht in de jaren 1930, parallel met de

1072
01:30:56,149 --> 01:31:05,204
invoering van wetgeving die de vakbonden bevoegd
maakten in de collectieve onderhandelingen

1073
01:31:05,699 --> 01:31:09,703
strategieën toeliet waardoor ze hun positie
in de markt verbeterden.

1074
01:31:10,099 --> 01:31:14,710
En er was een wisseling van zeggenschap

1075
01:31:14,071 --> 01:31:21,460
op de markt en geen zeggenschap
in het productieproces. In de jaren

1076
01:31:22,099 --> 01:31:25,610
1920 en 1930 was een van de wijzen waarop arbeiders

1077
01:31:25,061 --> 01:31:31,890
macht hadden in het productieproces,
de vaardigheden.

1078
01:31:32,439 --> 01:31:40,260
En als je kijkt naar het aantal geschoolde

1079
01:31:40,026 --> 01:31:45,067
categorieën, bv. in de staalindustrie van
de jaren 1920, was het enorm. Het betekende

1080
01:31:45,067 --> 01:31:49,104
dat een arbeider in een geschoolde categorie
niet vervangen kon worden door een andere arbeider

1081
01:31:50,004 --> 01:31:51,953
uit een andere geschoolde categorie. M.a.w.:

1082
01:31:51,989 --> 01:31:57,073
Er was een flink arbeidersmonopolie als macht
binnen het productieproces.

1083
01:31:57,829 --> 01:32:02,290
Wat de National Labor Relations Board deed was
een aantal ervan te ontmantelen door middel van

1084
01:32:02,029 --> 01:32:07,858
bv. externe beslissingen over

1085
01:32:08,119 --> 01:32:13,144
vaardigheidsgeschillen binnen de productie.

1086
01:32:13,369 --> 01:32:18,450
En waartoe dit op den duur geleidelijk leide was het
weerloos zijn van de arbeiders op hun productieplaats,

1087
01:32:19,179 --> 01:32:22,187
in tegenstelling tot hun macht op de markt.

1088
01:32:22,259 --> 01:32:25,352
Dus wat er in zekere zin gebeurde,
was een wettelijke zet,

1089
01:32:26,189 --> 01:32:36,010
dat is bewust: laat de arbeiders behandeld
worden zoals u wenst

1090
01:32:36,001 --> 01:32:38,760
op hun productieplaats. Laat hen meer te zeggen
hebben op de markt.

1091
01:32:38,769 --> 01:32:41,710
Omdat in de jaren 1930 dit zeer belangrijk was voor

1092
01:32:41,071 --> 01:32:44,590
het probleem van de effectieve vraag.

1093
01:32:45,229 --> 01:32:49,272
Het punt is hier niet dat strijd om rechten,

1094
01:32:49,659 --> 01:32:54,664
over lonen en over de gezondheidszorg enz.
niet relevant zijn, maar om te zeggen

1095
01:32:54,709 --> 01:32:56,850
dat ze fundamenteel verschillend zijn

1096
01:32:56,085 --> 01:33:00,644
van de strijd om de rechten
op het punt van de productie.

1097
01:33:01,409 --> 01:33:06,417
En dat weerloosheid van de
arbeiders in de productie

1098
01:33:06,489 --> 01:33:13,690
een echt probleem is. Ik bedoel, we zagen dat
bv. in de mijnbouwtragedie in Idaho.

1099
01:33:13,069 --> 01:33:16,268
Waar mensen misschien een fatsoenlijk loon krijgen
en misschien een goede gezondheidszorg hebben enz.,

1100
01:33:16,889 --> 01:33:19,947
maar als je in de put sterft, omdat ze niets gedaan

1101
01:33:20,469 --> 01:33:23,820
hebben aan het productieproces, en ze niet van plan
zijn om er iets aan te doen,

1102
01:33:23,082 --> 01:33:28,481
want het kost te veel, dan heb je een andere wereld.

1103
01:33:29,219 --> 01:33:33,294
En ik denk wat Marx hier doet is het erop wijzen
dat er twee verschillende arena's,

1104
01:33:33,969 --> 01:33:35,670
zijn, die zeer verschillen van elkaar.

1105
01:33:35,067 --> 01:33:38,082
En zou je je alleen concentreren op een

1106
01:33:38,082 --> 01:33:39,801
ten nadele van de andere,

1107
01:33:40,539 --> 01:33:43,551
je gaat kijken naar degene waarvan de bourgeoisie
wil dat je er naar kijkt,

1108
01:33:43,659 --> 01:33:47,667
en waar de bourgeoisie graag onderhandelt. Omdat

1109
01:33:47,739 --> 01:33:53,806
het op het gebied van de wettelijkheid ligt
en men advocaten kan huren, enz.

1110
01:33:54,409 --> 01:34:00,417
Natuurlijk is dat geweldig voor advocaten en de rest.

1111
01:34:00,489 --> 01:34:04,560
Maar dan, wat Marx zegt,
macht wat betreft de productie.

1112
01:34:05,199 --> 01:34:10,245
Ik bedoel, bv. het recht van landarbeiders, werkende

1113
01:34:10,659 --> 01:34:17,400
met al die pesticiden.

1114
01:34:17,004 --> 01:34:22,069
Om te weten met welke pesticiden ze werken en wat
de gevolgen voor de gezondheid zijn.

1115
01:34:23,005 --> 01:34:28,010
OSHA probeerde op een gegeven moment
een systeem waar het verplicht was

1116
01:34:28,001 --> 01:34:34,028
voor elk belangrijk industrieel proces de lijst

1117
01:34:34,037 --> 01:34:38,566
chemicaliën waarmee men in het
productieproces moest werken, te hebben,

1118
01:34:38,899 --> 01:34:43,260
met informatie over hun kwaliteiten. Waren ze
kankerverwekkend?, Wat voor gezondheidsproblemen

1119
01:34:43,026 --> 01:34:47,225
zouden er kunnen komen, enz.

1120
01:34:47,459 --> 01:34:51,300
Natuurlijk zijn die allemaal verdwenen
met Reagan en co.

1121
01:34:51,003 --> 01:34:53,342
Maar het punt is dat:

1122
01:34:53,639 --> 01:34:56,610
wat er in de productie gebeurt is eigenlijk

1123
01:34:56,061 --> 01:34:59,067
zeer essentieel voor wat er gebeurt met de arbeider,

1124
01:35:00,021 --> 01:35:02,109
en wat er gebeurt met hem aan de productielijn,

1125
01:35:03,009 --> 01:35:09,105
in welke mate hij zich verzetten kan tegen
disciplinaire maatregelen aan de productielijn?

1126
01:35:10,005 --> 01:35:14,034
Is er intimidatie aan de productielijn?
Wat gebeurt er?, dat soort dingen.

1127
01:35:14,079 --> 01:35:16,079
Dus het is nogal ingewikkeld.

1128
01:35:16,079 --> 01:35:21,030
Wel, wat Marx eenvoudigweg zegt,
is dat het rechtsgebied

1129
01:35:21,003 --> 01:35:26,045
heel erg bekend is aan de bourgeoisie en daarom

1130
01:35:26,045 --> 01:35:29,102
spreken we er veel over en soms is het heel
belangrijk, uiteraard

1131
01:35:30,002 --> 01:35:32,061
in termen van het bepalen van de
waarde van de arbeidskracht,

1132
01:35:32,079 --> 01:35:36,300
de arbeidsomstandigheden enzovoort.
Maar, we moeten kijken naar dat andere veld,

1133
01:35:36,003 --> 01:35:40,084
de versterking van de werkplaats.

1134
01:35:41,011 --> 01:35:44,730
En de taal der rechten is heel moeilijk
toe te passen op dat punt.

1135
01:35:44,829 --> 01:35:47,843
Het gaat over machtsverhoudingen.

1136
01:35:47,969 --> 01:35:51,054
Over kennis en informatie
en allerlei dingen van die aard.

1137
01:35:51,819 --> 01:35:55,510
Dus het is moeilijk om het te verwoorden in
vereenvoudigde rechtstermen.

1138
01:35:55,051 --> 01:36:00,102
En in de mate dat de NGO's en co zich concentreren
op de rechtentaal,

1139
01:36:01,002 --> 01:36:05,581
concentreren ze zich eigenlijk op de
taal van het burgerlijke discours

1140
01:36:05,599 --> 01:36:08,641
waar progressieve dingen kunnen gebeuren.

1141
01:36:09,019 --> 01:36:10,114
Maar je beperkt nog steeds jezelf

1142
01:36:10,969 --> 01:36:13,995
door niet te kijken naar wat er gebeurt op het
gebied van het productieproces.

1143
01:36:14,229 --> 01:36:16,440
En dat is waarvan Marx zegt
dat je er ook moet naar kijken.

1144
01:36:16,044 --> 01:36:19,283
Je moet tegelijk kijken naar beide arena's.

1145
01:36:19,679 --> 01:36:23,767
Oké, we zijn wat over onze tijd, de wet van de
temporaliteit treed binnen, de

1146
01:36:24,559 --> 01:36:30,570
maatschappelijk noodzakelijke arbeidstijd is voorbij,
dus we zien ons volgende week.