File:Ιερός Ναός Αγ. Θεοδώρων Σερρών. Mitropoli.jpg

Ελληνικά: Ο άλλοτε καθεδρικός και περιώνυμος Ιερός Ναός των Αγ. Θεοδώρων Σερρών, γνωστός ως Παλαιά Μητρόπολη, όριζε το ιστορικό κέντρο της μεσαιωνικής πόλης των Σερρών, το οποίο στα αυτοκρατορικά χρυσόβουλλα, σε κώδικες και χρονικά μνημονεύεται ως "Κάστρον" ή "Βαρόσι (Τουρκοκρατία).

Είναι μεγάλη ορθογώνια ξυλόστεγη ελληνιστική βασιλική, τρίκλιτη, με κάτω διπλή κιονοστοιχία, υπερώο πάνω, με πλάγια κλίτη και στέγη με φωταγωγό. Το ιερό καλύπτεται από κτιστούς θόλους, η κεντρική αψίδα του από τεταρτοσφαίριο και με παραβήματα (πρόθεση και διακονικό) από τρουλίσκους πλίνθινους.

Η αρχική κατασκευή του μνημείου, που είναι το αρχαιότερο και πολυτιμότερο των Σερρών, ανάγεται σε χρόνους παλαιοχριστιανικούς, δηλ. κατά τον 5ο η 6ο αι. μ.Χ. Κατά καιρούς δέχτηκε διάφορες προσθήκες και επισκευές. Είναι πολύ πιθανό να χτίστηκε πάνω σε ειδωλολατρικό ναό. Μερικοί ισχυρίζονται ότι θεμελιώθηκε τον 11ο αιώνα και άλλοι τον τοποθετούν στις αρχές του 13ου αιώνα. Γεγονός είναι ότι πρώτη έμμεση αλλά σαφή μνεία του Ι. Ναού γίνεται σε μολυβδόβουλα του 11ου και 12ου αιώνα. Έκφραση της λαμπρότητας, της ομορφιάς και του μεγαλείου του ναού ήταν ο εσωτερικός του διάκοσμος με τις πολύχρωμες έξι κολόνες του και την ολόχρυση ψηφιδωτή του εικονογραφία. Χαρακτηριστικό δείγμα των ψηφιδωτών του ήταν η παράσταση της θείας μετάληψης των Αποστόλων (12ου αιώνα) πού κοσμούσε μέχρι το 1913 την κόγχη του ιερού.

Επίσης πολύ αξιόλογα ήταν ο περικαλλής άμβωνας στο κέντρο του ναοί, η αγία Τράπεζα με το ωραίο κουβούκλιο και το εντός του ναού παρεκκλήσιο, όπου φυλασσόταν η εικόνα των αγίων Θεοδώρων, στολισμένη στο λαμπερό ασήμι.

Σύμφωνα με τον κώδικα της Μητρόπολης Σερρών, ο όποιος εκλάπη από τους Βουλγάρους το 1917, ο ναός υπέστη πολλές επισκευές και ανακαινίσεις, οι οποίες άλλαξαν σε πολλά σημεία την αρχική μορφή του. Η πρώτη ανακαίνιση έγινε από το Μητροπολίτη Φίλιππο το 1430. Ακολούθησαν οι επισκευές επί Μητροπολίτου Ανθίμου, το 1700, ο οποίος διέθεσε μέρος των χρημάτων του για την ολοκλήρωσή τους. Σύμφωνα με πλίνθινη επιγραφή στο νότιο τείχος του ναού, επισκευές έγιναν και το 1725. Μεγάλη καταστροφή υπέστη από την πυρκαγιά του 1849, κατά την οποία κάηκε το μεγαλύτερο μέρος της πόλης των Σερρών. Το τελικό όμως χτύπημα το δέχτηκε τον Ιούνιο του 1913, όταν βομβαρδίστηκε και πυρπολήθηκε από τους Βουλγάρους, με αποτέλεσμα η καταστροφή να είναι ολοκληρωτική.