File:MCC-61090 Evangelistarium (Ansfriduscodex) (198).tif

Nederlands: De kern van de boekband van de Ansfriduscodex wordt gevormd door twee eikenhouten platten. Het voorplat bestaat uit een verdiept middenveld omgeven door een brede rand. Het is beslagen met dunne, verguld zilveren platen. In het middenveld bevindt zich een verguld zilveren kruis met een verhoogd, ingezwenkt, achtkantig middenstuk en breed uitlopende armen. Het kruis is versierd met filigraan en vijf halfedelstenen, te weten een ronde steen van amethist en kornalijn op het snijpunt van de beide kruisarmen, een lichtblauwe kwarts respectievelijk een agaat op de brede uiteinden van de verticale kruisarmen en twee nog niet nader bestemde stenen op de horizontale kruisarmen. Het filigraanwerk bestaat uit cirkelvormige, uitwaaierende ranken met bolletjes aan de uiteinden en in het midden hier en daar kleine rozetjes.

In de vier velden tussen de kruisarmen zijn steeds twee stenen in een diagonale lijn geplaatst. Van boven naar beneden en van links naar rechts betreft het bergkristal en amethist, amethist en kwarts, kwarts (de andere steen is verloren gegaan), kwarts en amethist. De brede rand rond het verdiepte middenveld is eveneens rijkelijk versierd. Op de hoeken zijn geëmailleerde medaillons met de evangelistensymbolen aangebracht. De banderol die de figuren dragen, vermeldt de naam van de evangelist. Van links boven naar rechts onder betreft het de adelaar van Johannes, de gevleugelde mens van Mattheus, de gevleugelde leeuw van Marcus en de gevleugelde stier van Lucas. Tussen de grote medaillons, verdeeld over de lange en korte zijden van de rand, bevinden zich zes kleinere, geëmailleerde medaillons. Hiervan vormen de bovenste twee op de lange zijden tezamen de kroning van Maria: links de gekroonde Moeder Gods en rechts de zegenende Christus. Eronder bevinden zich twee medaillons waarop met wierookvaten zwaaiende engelen. Op de korte zijden tonen de twee medaillons een afbeelding van een opspringend hert. Op de rand bevinden zich verder nog vier alsengemmen met gegraveerde, primitieve figuurtjes en zestien halfedelstenen waaronder kwarts, amethist, bergkristal, jaspis en een lagensteen niccolo genaamd. Zeven van deze stenen zijn voorzien van een gegraveerde, mythologische voorstelling. (Zie Snijder 1932 voor een gedetailleerde beschrijving van de stenen en voorstellingen). De rode, rechthoekige jaspis in de onderrand bevat een koefische inscriptie die betekent 'Stel uw vertrouwen in Allah en zoek contact met den heer der getrouwen'. Alle sierstukken alsmede de armen en de acht segmenten van het middenstuk van het kruis zijn omlijst met gedraaid gouddraad.

De rug en het achterplat zijn overtrokken met van oorsprong rood fluweel met rozenmotief. Op het achterplat zijn vijf gegraveerde, zilveren stukken aangebracht, te weten vier ronde medaillons op de hoeken en in het midden een amandelvormige plaquette met een afbeelding van een bisschop omgeven door een rand met palmettenmotief. In de buitenste rand staat de volgende Latijnse tekst gegraveerd: ORNATU LAPIDUM RUTILANS AUROQUE POLITUM / PRAESULIS ANSFRIDI MARTINO MUNUS OBIVI (vert. 'versierd met flonkerende edelstenen en schitterend goud ben ik [het boek] een geschenk van bisschop Ansfridus aan Martinus [de Utrechtse Martinuskerk]').