File:COLLECTIE TROPENMUSEUM Reliëf O 116 op de verborgen voet van de Borobudur TMnr 10015853.jpg

Nederlands: Negatief. Negatief waarop reliëf O 116 van de verborgen voet van de Borobudur te zien is. De verborgen voet van de Borobudur is de oorspronkelijke basis van het Buddhistische heiligdom dat rond 800 gebouwd is. In een latere fase van de bouw werd deze basis verborgen, waarschijnlijk om verzakking te verkomen. De verborgen voet loopt om het hele bouwwerk heen en bevat 160 reliëfs die tezamen de Mahakarmawibhangga verbeelden, een Mahayanistische tekst die de werking van de leer van Karma uiteenzet. Deze leerrede wordt aan Buddha toegeschreven en handelt over oorzaak en gevolg.

N.J. Krom en Th. van Erp duiden in hun standaardwerk over de Borobudur (Beschrijving van Barabudur (Den Haag: Martinus Nijhoff, 1920-1931)) de reliëfs van de verborgen voet aan als serie O. Op de reliëfs zijn voorbeelden van de theorie uitgebeeld: goede daden hebben goede gevolgen en slechte daden hebben slechte gevolgen. De reliëfs vallen in twee delen uiteen: O 1 tot en met O 117 verbeelden een aantal daden die leiden tot één en hetzelfde gevolg. De reliëfs O 118 tot en met O 160 tonen verschillende gevolgen van één oorzaak. De uiteenzetting van de leer begint bij de trap aan de oostzijde en ontrolt zich met de klok mee om het bouwwerk heen. De reliëfs moeten dan ook gelezen worden van rechts naar links.

Lange tijd was onbekend wat op de reliëfs van de verborgen voet stond afgebeeld. Hoewel de reliëfs al in 1885 waren ontdekt door Dr Ir J.W. IJzerman (1851-1932) kon de Franse geleerde Sylvain Lévi pas in 1929, op het zesde Congres van het Oostersch Genootschap, constateren dat het op de verborgen voet ging om een Buddhistische tekst: Mahakarmawibhangga. Lévi had in 1922 een manuscript uit 1411 met deze tekst ontdekt in Kathmandu, Nepal. De tekst bleek populair in de Burdhistische wereld te zijn en een aantal verwante teksten te hebben: twee Chinese werken, waarvan één vertaald was in 582 door Gautama Dharmaprajna en één tussen 980 en 1000 door T'ien si Tsai. Daarnaast bevat de Tibetaanse Kanjur twee werken met de titel Karmawibhangga. In 1933 publiceerde de archeoloog N.J. Krom een uitgebreide analyse van het Mahakarmawibhangga op de reliëfs van de bedolven voet. Hierin legt hij een relatie tussen de afbeeldingen op de reliëfs en de tekstpassages in het Mahakarmawibhangga.

Reliëf O 116 bevindt zich aan de noordzijde van de Borobudur. N.J. Krom verbindt de paragrafen 37, 38, 38a en 39 van het Mahakarmawibhangga aan de reliëfs O 115 tot en met O 117, hoewel het moeilijk is deze reliëfs expliet aan één van deze paragrafen te verbinden. XXXVII Wat is de daad, waardoor het individu, dat eraan verbonden is, rijk en gierig wordt? Antwoord: door iemand hier wordt slechts een geringe gave gegeven aan een deugdzaam mens, waardig die te ontvangen; zijn vrijgevige gezindheid herhaalt zich niet en hernieuwt zich niet. Als deze onder de mensen geboren wordt, wordt hij in grote, rijke gefortuneerde geslachten geboren door de voortreffelijkheid van zijn gave, maar omdat zijn vrijgevige gezindheid zich niet herhaald en zich niet hernieuwd heeft, wordt hij gierig. Zoals....Dat individu wordt rijk en gierig. XXXVIII Wat is de daad, waardoor het individu, dat eraan verbonden is, arm en vrijgevig wordt? Antwoord: door een individu hier zijn veel gaven geschonken aan dieren en mensen van slecht gedrag zonder brahmaanse levenswandel; herhaaldelijk hernieuwt zich zijn vrijgevige gezindheid. Als deze onder de mensen geboren wordt, is hij arm en vrijgevig door die hernieuwde gaven, maar omdat zijn gaven aan lieden gegeven zijn, die het niet waard zijn ze te ontvangen is hij arm. Zoals....Dat is de daad, waardoor het individu, dat eraan verbonden is, arm en vrijgevig wordt. XXXVIIIa Wat is de daad, waardoor het individu, dat eraan verbonden is, arm en gierig wordt? Antwoord: door een individu hier wordt niets gegeven aan deugdzame mensen en vrijgevige gezindheid is niet aanwezig. Als deze onder de mensen geboren wordt, is het in arme geslachten en omdat hij geen vrijgevige gezindheid had, wordt hij gierig. XXXIX Wat is de daad, waardoor het individu, dat eraan verbonden is, rijk en vrijgevig wordt? Antwoord: door een individu hier zijn veel gaven geschonken aan deugdzame mensen, die het waard zijn ze te ontvangen; deze vrijgevigheid herhaalt zich herhaaldelijk. Als deze onder de mensen geboren wordt, wordt hij door die daad in grote, rijke, gefortuneerde geslachten geboren en omdat herhaaldelijk zijn vrijgevige gezindheid zich heeft hernieuwd wordt hij vrijgevig. Zoals....Dat is de daad, waardoor het individu, dat eraan verbonden is, rijk en vrijgevig wordt.

Op de reliëfs is het volgende te zien: Op O 115a zien wij het schenken van kleding en andere zaken aan een aantal figuren in een paviljoen, die op monniken lijken, maar een ongewoon brede overslag langs het lichaam dragen. Op O 115b is het gevolg afgebeeld: een man in een paviljoen, die niet de kleding van de hele aanzienlijken draagt, maar toch iemand van welstand is, te oordelen aan de versierselen, potten en de kist met rijkdommen. Hij maakt een afwerend gebaar tegen twee brahmanen tegenover hem, van wie één de hand ophoudt. Op reliëf O 116a zien wij een monnik geschenken krijgen. Op O 116b krijgt een brahmaan giften. O 116c toont een rijke man die aan het uitdelen is. De hoofdpersoon op O 117 maakt een duidelijke afwijzing tegen de smekelingen, brahmanen en anderen. Een dienaar weert deze ook af. Op O 117b zijn een arme grassnijder en een vrouw met haar rug tegen hem aan afgebeeld. Zij weert een kind af dat bij een paar straatmuzikanten schijnt te horen. De grassnijder kijkt de andere kant op.

Krom meent dat over reliëf O 116 geen twijfel mogelijk is; hier is een herhaalde schenking te zien aan waardige personen. Het gevolg daarvan is een weldadige rijke. Dit reliëf hoort bij paragraaf XXXIX van het Karmawibhangga. O 117 schijnt het geval te zijn van arm en gierig, dat niet in de tekst voorkomt; het gevolg van het niet schenken aan wie daarvoor in aanmerking komen. (Uit: N.J. Krom, Het Karmawibhangga op Barabudur. Mededeelingen der koninklijke academie van wetenschappen, afdeeling letterkunde, deel 76, serie B, No. 8 (Amsterdam: Noordhollandsche Uitgevers-Maatschappij, 1933) 249-251).

Bronnen:

A.J. Bernet Kempers, Borobudur. Mysteriegebeuren in steen. Verval en restauratie. Oudjavaans volksleven (Wassenaar 1973/gewijzigde herdruk); Van Erp, Th., Krom, N.J., Beschrijving van Barabudur (Den Haag: Martinus Nijhoff, 1920-1931); N.J. Krom, Het Karmawibhangga op Barabudur. Mededeelingen der koninklijke academie van wetenschappen, afdeeling letterkunde, deel 76, serie B, No. 8 (Amsterdam: Noordhollandsche Uitgevers-Maatschappij, 1933).. Reliëf O 116 op de verborgen voet van de Borobudur