File:Diri Baba türbəsi (1402-ci il).jpg

Azərbaycanca: 1402-ci ilə aid kitabəsində Dərviş adlı şəxsə aid olub Şeyx İbrahim Şirvanin göstərişi ilə bina edildiyi barədə məlumat verilən Diri Baba türbəsi...

Məşhur türk səyyah Evliya Çələbi Diri baba türbəsi ilə bağlı yazırdı:

"...Pir Mərizat adlanır, amma insanlar arasında Pir Mərza, bəziləri də Pir Mirza deyərlər. Amma səhihi Pir Mərizatdır, yəni Diri Baba adı ilə afaqi-İran və Turanda məşhurdur. Amma Mərizat sözü fars danışıq dilində bükülmüş deməkdir. Həqiqətdə isə bir yüksək dağın ətəyində bir böyük əzəmət asitanə içrə bir guşədə səccadənişin olub şərəfli vücudları yun xirqələri ilə kəmər bağlayıb çöməlib oturur. Müqəddəs simaları qibləyə baxır...Şeyx Səfi həzrətləri Ərdəbildən gəlib bu sultanı ziyarət etdikdə əziz həzrətlərinin üzərinə on ədəd Azərbaycan xəzinəsi sərf edib bir Bəktaşi təkkəsi bina etmişdir ki, bəlkə Məşhəddəki İmam Musa Rza asitanəsi bənzəri ola bilsin. Tərifəgəlməz və təsviredilməz bir möhtəşəm asitanədir. Mübarək kandarından içəri daxil olan zəvvara bir heybət, bədəninə də bir lərzə gəlir. Sanki günahkar bir adam padşahın hüzuruna gəlir. Elə bir əzəmətli və ruhaniyyət məqamdır...təkkənişi Xoca Səlahəddin hekayət etdi ki...əziz həzrətləri Şeyx İbrahim Şirvani həzrətlərinin müəzzinliyi xidmətində imiş...Diri Baba sultanın şeyxidir. Bu da hər kəsin ziyarətgahıdır. Əcəm şahlarından Şah Xudabəndə bu əziz üzərində bir gümbəz və bir böyük təkkə bina etmişdir..."

Birinci mərtəbədə iki otaq vardır. Bu otaqlar cənub tərəfdən fasadda iki çatmatağla qeyd edilmişdir. Bir pəncərəli sol tərəfdəki otağın daxilində tavan çatma formasındadır. Ondan sağdakı kiçik kvadrat otağın tavanı isə səkkizkünc günbəzlə örtülmüşdür. Bu otaqdakı çatmatağlı çıxış yolu ikinci mərtəbəyə aparan pilləkənlərə çıxır. İkinci mərtəbə bir geniş mərkəzli günbəzli otaqdan ibarətdir. Bu otaq aşağıdakı iki otağın sahəsi ölçüsündədir. Otaq xaricdən sferik formalı günbəzlə örtülmüşdür. Günbəzin dayağı olan künc trompları daş üzərində oyma nəbati naxışlarla bəzədilmişdir. Böyük otağın fasada açılan, eləcə də Şərq və Qərb tərəfə baxan işıq gələn açırımları vardır. Otaqdan şimal tərəfə açılmış iki böyük açırım türbəni qayadakı mağara ilə əlaqələndirir. Memarlıq obrazının orijinallığı, tikinti kompozisiyasının təkraredilməzliyi və təbiət ilə sıx əlaqəsinin olmasına görə bu abidə Azərbaycan memarlığı tarixində xüsusi yer tutur. Bu binada memarın bir sıra maraqlı yaradıcılıq xüsusiyyətləri vardır. Onlardan fəza boşluğunun plastik formalarla həllinin gözəl mənzərəli təbiətlə əlaqələndirilməsi, qarmaqarışıq təbiət mənzərəsində memarlıq kütlələrinin ciddiliyini qeyd etməsi, daxili fəza boşluqlarının düzgün təşkili, daxili həcmlərin tapılmış nisbətləri, dekorativ oymaların gözəlliyi və sairəni göstərmək olar. Binanın mərtəbələrini bir-birindən ayıran dekorativ yazı kəmərində abidənin tarixi hicri 805 (miladi 1402)-ci il kimi göstərilmişdir.

Günbəzli salonun tromplarının hörmə naxışları öz gözəlliyi və məharətlə işlənməsi Şirvanşahlar saray kompleksinin eyni tipli dekorativ işləri səviyyəsindədir.Bu trompların birində həkk edilmiş yazıya görə bu türbə ustad Hacının oğlu tərəfindən tikilmişdir. Bu binanın memarlıq üslubu onu XV əsrdə Bakıda inşa edilmiş görkəmli abidələr, xüsusilə Şirvanşahlar saray kompleksi ilə bağlayır.