User:Bajerze

Bajerscy (von Beyersee) mają herb własny [1][2]. W swoich herbarzach Paprocki, Łodzia Czarniecki za Niesieckim a za nimi Uruski oraz inni, błędnie przypisują Bajerskich do herbu Fogelveder[3] [4][5]. Beyersee/Bajerze to rycerska posiadłość lenna rycerzy z Beyersee (Dolna Frankonia, Bawaria), zamożnej niemieckiej rodziny von Beyersee herbu własnego, która w średniowieczu otrzymała od Zakonu krzyżackiego, Komturii Człuchowskiej i Starogrodzkiej znaczne majątki w Prusach. Otrzymali m.in. wieś, którą nazwali Beyersee, (przywołując nazwę gniazda z Bawarii) obecnie Bajerze[6][7]. Z Bawarii do ziemi chełmińskiej Bajerscy (von Beyersee) dotarli przez Śląsk[8].

Spis treści 1 Opis herbu 2 Gniazdo 3 Nazwisko 4 Najstarsze istotne wzmianki 5 Przedstawiciele rodu 6 Przypisy 7 Bibliografia 8 Linki zewnętrzne Opis herbu Herb własny : na czerwonym polu tarczy, pas ukośny, prawy, błękitny, a w nim 3 złote, smukłe, sześcioramienne gwiazdy[2][5][9].

Gniazdo Wieś Bajerze (Beyersee, Beygersee, Beygerzse, Beyersche, Beyerszee, Beiersehe, Beigersehe, Beiersze, Baiersee, Bayersee, 1526 Maius et Minus Bayerze, Bajerze), 11 km na SE od Chełmna w gminie Kijewo Królewskie[10][11][12][13].

Nazwisko Niemieckie nazwisko von Beyersee zostało spolszczone na Bajerski. W XV i XVI w. przekształcenia nazwiska podążały za stopniowymi zmianami nazwy gniazda z Beyersee na Bajerze[1][10][14][15].

W niemieckim herbarzu J. Siebmacher’a stwierdzono: niemiecka rodzina von Beyersee całkowicie spolonizowana o przekształconym nazwisku na Bajerski[1].

Najstarsze istotne wzmianki • 11.08.1316 – Henryk (Heinrich) von Beyersee (Beygerzse) wymienił dobra z oliwskim klasztorem Cystersów tj. pół majątku Sydow i Succoczyn; zgoda komtura Davida von Danzig i wielkiego mistrza Zakonu Karola von Tier (z Trewiru)[16][17].

• 29.06.1338 – Henryk (Heinrich) von Beyersee (Beygerzse) otrzymał od Zakonu nadanie na prawie chełmińskim połowy wsi Gersdorf (Görsdorf/Ogorzeliny, gm. Konitz/Chojnice), liczącej 120 łanów. Dyplom lokacyjny dla tej wsi wystawił w Malborku wielki mistrz Zakonu Dytryk von Altenburg. Odbiorcami dokumentu, w którym określono powinności podatkowe i rycerskie wobec Zakonu był w połowie Henryk von Beygerzse a w drugiej połowie nadania jego szwagier Henniken Lange oraz synowie Heinniken’a : Tomasz, Henryk i Herbord[18].

• 23.10.1409 – Amelung von Beyersee otrzymał od Zakonu 10 grzywien za konia, za swój udział w wyprawie na Dobrzyń[13][19].

- - Wielki mistrz Zakonu krzyżackiego Ulrich von Jungingen wypowiada wojnę Polsce 06.08.1409 r. Zapłata dla Amelunga 23.10.1409 związana była z jego udziałem w najechaniu na ziemię dobrzyńską wraz z wojskami Zakonu.

• 16.07.1421 – Wielki mistrz Zakonu Michał Küchmeister von Sternberg po raz kolejny nadaje na prawie magdeburskim rycerzowi Mikołajowi von Beyersee z Leszcza, wieś Beyersee, na wspomożenie dóbr Kijewa Szlacheckiego, z obowiązkiem daniny : 1 korca żyta i korca pszenicy od radła, 1 funta wosku oraz 1 denara kolońskiego, wartowego i schalwenskornu[11][13][20][21].

• 1423 ÷ 1424 – Współwłaścicielem Beyersee był brat Mikołaja von Beyersee rycerz Cuncze von Beyersee, który za otrzymane od Zakonu nadania zobowiązany był do 3 służb w zbroi lekkiej[13][22].

- – Rycerz Mikołaj Bajerski z Beyersee za otrzymane od Zakonu nadania zobowiązany był do 2 służb w zbroi lekkiej[13][22].

• 1438 – Folwark Beyersee dawał Komturii Starogrodzkiej 8 szkojec i 1 grzywnę czynszu[13][23].

• 14.03.1440 ÷ 20.07.1454 – Mikołaj Bajerski von Beyersee był współzałożycielem i aktywnym działaczem Związku Pruskiego, wymieniony w jego statucie i akcie erekcyjnym[13][24][25].

• 17.08.1452 – List wielkiego mistrza Zakonu Ludwiga von Erlichshausen do króla Kazimierza IV Jagiellończyka - O zamiarze sprzedaży swoich dóbr przez Mikołaja von Beyerszee oraz innych, którzy chcieli się przesiedlić do Polski[26].

• 1457 – Folwark Beyersee należy do rycerza Jerzego Bajerskiego z Beyersee[11][27].

• 24.11.1484 – Zgoda króla Kazimierza IV Jagiellończyka na sprzedaż starostwa tczewskiego Pawłowi Jasieńskiemu z rąk sukcesorów Jana Bajerskiego, po jego śmierci[28].

• 02.08.1526 – Urszula Bajerska z Bajerza, żona Michała otrzymuje przywileje na posiadłości Sumowo i Lindzie[13][28].

• 1570 – Michał Bajerski z Beyersze i Lindzie ma 28 łanów chłopskich, karczmę, kuźnię, wiatrak, 6 zagrodników z bydłem[13][29][30].

Przedstawiciele rodu • Mikołaj Bajerski von Beyersee (1394-1460), współzałożyciel i jeden z przywódców Związku Pruskiego14.03.1440, pierwszy starosta radzyński (chełmiński) 24.08.1454÷15.07.1459[2][8][13][15](33);

• Jan Bajerski von Beyersee (1425-1484), miecznik pomorski (pruski) 29.11.1471÷02.07.1476, podkomorzy chełmiński 21.04.1482÷19.03.1483, starosta tczewski 20.08.1483÷22.07.1484, wojewoda pomorski 19.03.1483÷01.06.1484[2][15][27](32);

• Gabriel Bajerski von Beyersee (1444-11490), student Akademii Krakowskiej 1465, wyższe święcenia kapłańskie Rzym 24.02.1482, proboszcz parafii w Nowym Stawie a następnie Św. Mikołaja w Elblągu1479÷1484, sekretarz, notariusz i poseł Króla Kazimierza IV Jagiellończyka 1480÷1485[2][31][32][33];

• Michał Bajerski z Bajerza (1490-1569), ławnik chełmiński 18.03.1548÷28.09.1550, sędzia ziemski chełmiński 28.09.1550÷19.09.1569[2][15];

• Stanisław Bajerski z Bajerza (1585-1654), burgrabia grodzki chełmiński 15.10.1627÷1654[2][15];

• Franciszek Józef Bajerski z Bajerza (1670-1732), założył szpital w Przecznie (Przesmnie) 1697, ławnik chełmiński 25.06.1716÷18.08.1718, sędzia ziemski michałowski 19.11.1718÷29.11.1732, cześnik chełmiński 1722, deputat na trybunał koronny 1722[2][15][34];

• Józef Bajerski (1800-1867), Szkoła Podchorążych w Warszawie, udział w przygotowaniach i działaniach Nocy Listopadowej 29.11.1830, uczestnik Powstania Listopadowego - kapitan 04.10.1831, otrzymał złoty krzyż Virtuti Militari[35][36];

• Włodzimierz Bajerski (1901-1945), generał-major ВС КОНР[37][38][39][40].

Przypisy

George Adalbert von Mülverstedt, Johan Siebmacher’s grosses und allgemeines Wappenbuch, „Notes and Queries”, s3-II (37), 1862, s. 214–214, DOI: 10.1093/nq/s3-ii.37.214-b.url
Adam Boniecki, Herbarz polski, Warszawa 1911, s. 80, 81.
Kasper Niesiecki, Herbarz Polski, wyd. Jana Nepomucena Bobrowicza, Lipsk 1839-1845, t. 2, s. 42-42.
Seweryn Maciej Leon Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej. t. 1., Warszawa 1904, s. 69.
Emilian von Żernicki-Szeliga, Der polnische Adel und die demselben hinzugetretenen andersländischen Adelsfamilien, t. 1, Hamburg 1900, s. 40.
Sławomir Zonenberg, Geneza i dzieje „wsi kosznajderskich” do końca wojny trzynastoletniej, Bydgoszcz 2012, s. 1.
Jolanta Maćkiewicz, Bogusław Kreja, W świecie słów i znaczeń, Gdańsk 2001, s. 190.
Karol Górsk, Studia i szkice z dziejów państwa krzyżackiego, Olsztyn 1986, s. 9, 10, 16.
Bernhard Engel, Die mittelalterlichen Siegel des Thorner Rathsarchivs, Thorn 1895, t. 2, s. 1, tab. 1, s. 29.
Stanisław Kujot, Dzieje Prus Królewskich Cz. 2, Pomorze i Ziemia Chełmińska : 1309-1380, Roczniki TNT, Toruń 1922-1924, s. 22.
Franz Schultz, Geschichte der Stadt und des Kreises Kulm, Theil 1. Bis zum Jahre 1479, Danzig 1876, s. 194.
Wojciech Kętrzyński, Nazwy miejscowe polskie Prus Zachodnich, Wschodnich i Pomorza : wraz z przezwiskami niemieckiemi, Lwów 1879, s. 63.
Tomasz Jurek, Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii PAN 2010-2014, s. 3-4.
Kazimierz Lucyan Ignacy Römer, Beiträge zur Beantwortung der Frage nach der Nationalität des Nicolaus Copernicus, Breslau 1872, s. 63.
Krzysztof Mikulski, Urzędnicy Prus Królewskich XV-XVIII wieku : spisy, Wrocław 1990, s. 69, 70, 74, 134, 138, 175.
Max Perlbach, Die Aeltere Chronik von Oliva, Göttingen 1871, s. 115.
Leopold von Ledebur, Neues allgemeines Archiv für die Geschichtskunde des preussischen Staates, Berlin 1836, s. 255, 256.
Paul Panske, Handfesten der Komturei Schlochau, Danzig 1921, s. 19.
Erich Joachim, Das Marienburger Tresslerbuch der Jahre 1399-1409, Königsberg 1896, s. 570.
Coppernicus Vereins für Wisenschaft und Kunst, Heft 10, 13, Thorn 1895, s. 1.
D. Brauns, Geschichte des Culmerlandes bis zum Thorner Frieden, Thorn 1881. s. 99.
Sven Ekdahl, Das Dienstbuch des Kulmerlandes 1423-1424, „Jahrbuch der Albertus-Uniwersität”, t. 16, Würzburg 1966, s. 3, 4.
Peter Gustav Thielen, Das Grosse Zinsbuch des Deutschen Ritterordens, Marburg 1958, s. 94.
Franz Thunert, Acten der Ständetage Preussens, t. 1-5, Danzig 1896, t. 2, s. 174; t. 3, s. 319, 323-4, 330; t. 4, s. 442, 444.
Żaneta Bonczkowska, Relacja o konflikcie zwierzchnika Mennicy Toruńskiej….., Komunikaty Mazursko-Warmińskie 4 (274), s. 679-696.
D. Negwer, Universität Hamburg, Das virtuelle Preußische Urkundenbuch, 17 August 1452, Marienburg, PrUB, JH I 11360, Erlangen 2003, PrUB, JH I 11360.
Max Töppen, Acten der Ständetage Ost- und Westpreussens, Band IV, Leipzig 1884, s. 665.
Theodorus Wierzbowski, Matricularum Regni Poloniae Summaria, T. 1-5, Warszawa 1905-1919, t. 2. s. 86, nr. 1685; t.. 4, cz. 2, s. 341, nr. 14 825.
Ignacy Tadeusz Baranowski, Źródła dziejowe, T. 23; Polska XVI w. pod względem geograficzno-statystycznym; T. 12: Prusy Królewskie, s. 29.
Józef Krzepiela, Rody Ziem Pruskich, Kraków 1927, s. 2.
Suse Andersen, Rainer Christoph Schwinges, Über Mobillität von Studenten und Gelehrten zwischen dem Reich und Italien (1400–1600), Zürich 2011, s. 71, 72.
Karol Górski, Marian Biskup, Akta stanów Prus Królewskich, t. 1, (1479-1488), Toruń 1955, s. 564.
Karol Górski, Związek Pruski i poddanie się Prus Polsce, Poznań 1949, s. 10.
Hans Maercker, Geschichte der Ländlichen Ortschaften und der drei kleineren Städte des Kreises Thorn in seiner früheren Ausdehnung vor der Abzweigung des Kreises Briesen, Danzig 1888, s. 290, 292.
Robert Bielecki, Słownik biograficzny oficerów Powstania Listopadowego, t. 1, A-D., Warszawa 1995, s. 160.
Rocznik Towarzystwa Historyczno-Literackiego, Paryż 1867, s. 375.  
Кирилл Михайлович Александров, Офицерский корпус армии генерал-лейтенанта А.А. Власова 1944-1945, «БЛИЦ», Санкт-Петербург 2001,  s. 81 – 84.   
Цапаев Д., Введенский Б., Колунтаев В., Коцур О., Куприянов О., Русанов В., Русовская Г., Великая Отечественная. Комдивы. T 3., Москва 2014, s. 157–159.
Олег Сергеевич Смыслов, Проклятые легионы : Изменники pодины на службе Гитлера, Москва 2006, s. 133.
Олег Сергеевич Смыслов, Предатели и палачи 1941-1945, Москва 2013, s. 76–80.

Bibliografia Александров К.М., Офицерский корпус армии генерал-лейтенанта А.А. Власова 1944-1945, «БЛИЦ», Санкт-Петербург 2001, Bielecki R., Słownik biograficzny oficerów Powstania Listopadowego, t. 1, A-D., Warszawa 1995, Boniecki A., Herbarz polski, Warszawa 1911, Niesiecki K., Herbarz Polski, wyd. J.N.Bobrowicz, Lipsk 1839-1845, Uruski S., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, T.1., Warszawa 1904. Linki zewnętrzne http://www.sejm-wielki.pl/s/i.php?kolig=112784&koligtroi=dw.29773&qt=Bajerski&et=S

http://www.mtg-malopolska.org.pl/images/bibliotekacyfrowapod_ksiazki.html

http://www.genealogia.okiem.pl/genealogia.php?n=Bajerski

https://polona.pl/item/do-kapitana-jozefa-bajerskiego-iednego-z-podchorazych-i-towarzyszow-wysockiego-w-nocy-29,ODQ1MzQ2MA/4/#info:metadata

http://coollib.com/b/148403/read#t13

https://pamyat-naroda.ru/commander/2365/

http://artofwar.ru/k/kamenew_anatolij_iwanowich/urokiizharxkowskojoperacii.shtml

Kategoria: Herby szlacheckie, Heraldyka