File:PMa 000762 B Gent StB.jpg

English: Sint-Baafskathedraal, Gent, Oost-Vlaanderen, Belgium. Interior. The pulpit. Laurent Delvaux. Baroque. 1741 - 1745. . Laurent Delvaux. pmrmaeyaert@gmail.com. www.pmrmaeyaert.eu; www.polmayer.com. © Paul M.R. Maeyaert; pmrmaeyaert@gmail.com. Original colour transparency 4x5. Ca 1990. . Cultural heritage; Cultural heritage|Monuments|Cathedral; Europe|Belgium; Europe|Belgium|Oost-Vlaanderen; Europe|Belgium|Oost-Vlaanderen|Gent; Europe|Belgium|Oost-Vlaanderen|Gent|Sint-Baafskathedraal. . Inv 122; PREEKSTOEL, 1741-1745, door Laurent DELVAUX.; Deense eik en wit Italiaans marmer, geverfd en verguld hout;; zwart marmeren trede; gesmeed ijzeren hek, 1746-1747 door Joannes; ARENS.; Het kontrakt tussen de vertegenwoordigers van het kapittel en de; beeldhouwer, dd. 6 maart 1741, voorzag de uitvoering, volgens goedgekeurd; model, binnen de tijd van vier jaar. Uit de voorgeschiedenis; blijkt dat het uit te voeren model paswas goedgekeurd nadat een aantal; andere modellen waren voorgelegd : in 1719-1720 wordt een model; van een onbekende ontwerper door P. Lammens in aarde gebakken.; In 1738-1739 wordt een ontwerp van (N) van der Brugghen door; François Allaert in rode was geboetseerd en door een zekere N. Piersens; beschilderd. Dezelfde Allaert boetseert in I 739- I 740 twee; andere modellen in potaarde; N. Heylbroeck tekent een variante; voor de groep onder de kuip en Theodoor Verhaeghen presenteert; eveneens een model voor de preekstoel. In 1740-1741 komt L. Delvaux; uit Nijvel naar Gent. Hij neemt een model mede om enige; veranderinghe te concipieren. In 1741-1742 heeft hij het teruggebracht.; Nog in 1742-1743 wordt Gaspar Lanoy, beeldhouwer-zilversmid,; betaald voor het teeckenen en overleveren van een model voor de preekstoel.; Mogelijk betrof dit alleen het kruisbeeld.; Bozzetti werden door het Bijloke Museum aangeworven in 1949.; De eerste betaling aan Delvaux geschiedde op 3 augustus 1743;; de laatste op 9 november 1745. Het werk werd gevisiteerd en goedgekeurd; door N. Spillebaut, Mr. Noma en François Aliaert. De; oude preekstoel, geschonken door Viglius Aytta (nog vermeld door; De Sadeleire, 1734) werd in 1746-1747 verkocht aan de pastoor; van Deinze.; De uitvoering van het hek rond de preekstoel, dat volgens kontrakt; (De Potter, 618) niet ten laste van L. Delvaux viel, werd betaald; aan Joannes Arens (rekening van de Fundatie-Triest, dd. 1746-; 1747, fol. 13).; Het signatuur L. DELVAUX / GANDAVENSIS INVENIT /&FECIT NIVELLIS /1745, is niet geheel eigenhandig.; Hellin (Supplément 1777, I) vermeldt dat na het verschijnen van; zijn Histoire, 1772, een verbetering zou aangebracht zijn : ,,Nous; y avons dit (p. 40) que cet artiste était natif de Nivelle, comme iI fut; d'abord gravé sur le marbre de la dite Chaire, apparemment parce; qu'il y resta des sa tendre jeunesse; mais prhentement cette faute; est corrigke. Daaruit blijkt dat ten minste het woord GANDAVENSIS; is toegevoegd tussen 1772 en 1777.; Het opvallend verschil in de letters, eensdeels van de naam, groot; en diep gebeiteld, anderdeels van de tekst, klein en dun, overigens; al over sommige gebeeldhouwde blaadjes heen, laat vermoeden dat; misschien alleen de naam eigenhandig door de kunstenaar werd aangebracht;; de rest mogelijk later in opdracht van het kapittel, en; nadien gewijzigd.; Circa 1953-1954 werd de preekstoel gereinigd en gerestaureerd.; Niet minder dan 70 stukjes hout werden toen door R. van Hout; aan het beeldhouwwerk toegevoegd. o.m. de bovenste vleugel van; het engeltje met kroon.; De middengroep bestaat uit twee wit marmeren allegorische figuren,; die in de termen van het kontrakt uitdrukkelijk genoemd worden; als de Waarheid, in de gedaante van een jonge vrouw, en de Tijd,; in de gedaante van een gevleugelde ouderling. Derhalve ten onrechte; door Kervyn geïdentificeerd als ,,de triomf van het Christelijk geloof; over het heidendom. De Waarheid, met een voet op de wereldbol,; met een stralende zonnefiguur op de borst, toont het open boek,; waarop te lezen staat : SURGE QUI DORMIS ET EXSURGEA MORTUIS // ET; ILLUMINABIT TE CHRISTUS. EPH. V. 14 (inschrift vernieuwd kort; vó6r 1853). Een engeltje met lauwerkroon zweeft boven haar hoofd.; De Tijd zit op een rotsblok en leunt op een korte boomstam, waarop; het vermelde signatuur; hij verwijdert het mantelpand boven zijn; hoofd; twee engeltjes met een trompet schijnen hem te hebben; gewekt.; De groep is kennelijk geïnspireerd door Bernini's werk : De Waarheid; door de Tijd ontsluierd en waarvan alleen de Waarheid voltooid; is (Rome, Galleria Borghese).; Achter de figuren, als steun voor de kuip, een witmarmeren boomstam; die met klimop begroeid is ; op het voetstuk, kleinere plantje,; en diertjes, een hagedis en een slangetje.; Twee levensgrote engelen houden elk een wapenschild van Mgr,; A. Triest, die er moeten aan herinneren dat het kunstwerk door; het Triestfonds werd bekostigd. De engel ter rechterzijde wijst met; de rechterhand naar de plaats van de predikant, terwijl de andere; engel zijn blik in dezelfde richting heeft gevestigd.; De dubbele eikehouten trap is aangelegd op een curve, de beide; toegangen naar de middenbeuk gericht. De trapleuningen zijn opengewerkt; met uitmuntend weelderige, speelse rococoschelpen, geribde; voluten en bloemenslingers. Op de achterkant, in een sierlijke kartouche,; het wit marmeren portretmedaillon van A. Triest, dat niet; in het kontrakt was voorzien. De onderkant van de trap is in rococopaneelwerk; onderverdeeld.; De kuip is geheel in rococomotieven bewerkt, zodanig dat de geometrische; architektonische vorm ervan verdoezeld is. De takken van; de boom, die schijnbaar de kuip omvatten, zijn uit witgeverfd hout.; Drie marmeren reliëfmedaillons zijn ingeschakeld; zij stellen voor :; vóóraan, de Geboorte van Christus, omringd door engelen en cherubs ;; rechts, d.i. ten westen, de Bekering van Paulus op de weg naar Damaskus;; links, de Bekering van Sint-Bavo, enerzijds getroffen door; de prediking van Sint-Amandus, anderzijds biddend in een holle; boom. Op de zijkant van de kuip, is een verguld houten kruisbeeld; (52 cm X 28 cm) bevestigd.; Het verder bovengedeelte van de preekstoel is uit wit geschilderd,; deels verguld hout. Twee appelbomen, aan weerszijden van de kuip,; ondersteunen het klankbord dat met een draperie is behangen;; onderaan, de Duif in stralenkrans. Twee vliegende engeltjes torsen; een groot kruis; een engeltje ontrukt de appel uit de muil van de; slang die in de westelijke boom gekronkeld ligt; een vierde engeltje; houdt alleen de draperie. Kruis, slang en appelen zijn verguld.; De smeedijzeren omheining is een laag hekwerk, vóór en achter de; preekstoel wederzijds aansluitend bij de pijlers C en D; vóóraan; een brede drielobbige accolade beschrijvend, achteraan rechtlijnig.; Het bestaat uit vlechtwerk met roosjes, afgewisseld met smalle; paneeltjes met régencevoluten ; twee deurtjes langs boven afgerond; en eveneens met voluten; deklijstje met pinnen.; Achteraan : middenmedaillon met lauwerkrans en A T-monogram; in sierletters.; Rekeningen van de Fundatie Triest I 719-1720 tot I 746- 1747 volgens NOTA'S VW ;; HELLIN, 40; HELLIN, Sup., 1-2; DE GOESIN2,8 ; Notice, 68, 106; KERVYN100 en 295, rekeningen; DE POTTER, 332 en 617, kontrakt; GOETGHEBUER 120, G. VAN DEN GHEYN, IN V. ARCHG. . N. 19 (1897); G. WILLAME, L urent Delvaux (1914) vnl. 64-65. vermelding van bozzetti.; Inventaris van het Kunstpatrimonium van Oost-Vlaanderen, V: Sint-Baafskathedraal, Gent; door Dr Elisabeth Dhaenens, 1965. . . Ref: PMa_000762_B_Gent_StB.jpg.