File:ZESPÓŁ PIELGRZYMKOWY W KALWARII ZEBRZYDOWSKIEJ, fot. M. Klag (MIK, 1999) (3508471308).jpg

I Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego, 15-26 września 1999 r.

Na południe od miasta, u szczytu góry Kalwarii położony jest barokowy kościół i klasztor Bernardynów. Kalwaryjski zespół pielgrzymkowy obejmuje także czterdzieści dwie kapliczki i kaplice dróg Męki Pańskiej i Matki Bożej, rozmieszczone na południe i wschód od klasztoru, wśród malowniczych pagórków i dolin. Założenie to jest charakterystyczną dla epoki kontrreformacji fundacją rodziny Zebrzydowskich. Zainicjował ją ok. 1600 r. Mikołaj, wojewoda krakowski, a kontynuowali (aż do 1667 r.) Jan, miecznik koronny, i Michał, wojewoda krakowski. Dalszej rozbudowy zespołu dokonali Magdalena z Konopackich Czartoryska oraz o. Gaudenty Thynell, przełożony klasztoru w latach 1793-1833. Kościół i klasztor zostały zbudowane przez włoskiego architekta Jana Marię Bernardoniego oraz architekta i złotnika flamandzkiego Pawła Baudartha. Ten ostatni jest także autorem większości kaplic przy dróżkach, ufundowanych przez Mikołaja Zebrzydowskiego. Świątynię poprzedza plac nazywany Rajskim. Po obu jego stronach znajdują się XIX-wieczne, filarowe podcienia z dwudziestoma czterema konfesjonałami, a zamyka go żelazna balustrada z kamiennymi słupami i posągami. Do kościoła pw. Matki Boskiej Anielskiej (Portiunculae) wiodą szerokie schody, zbudowane w latach 1927-1932. Wejście do wnętrza prowadzi przez portal z kolumnami, umieszczony na osi dwuwieżowej fasady. Kościół zbudowano w dwóch etapach: zwrócone ku zachodowi prezbiterium powstało w latach 1603-1609, a szerszą i wyższą nawę ukończono w 1702 r. Polichromię na kolebkowym sklepieniu nawy i na ścianie tęczowej wykonał Włodzimierz Tetmajer. Nad tęczą i chórem muzycznym zachowały się fragmenty dekoracji stiukowej z 1781 r. W późnobarokowym, dwustronnym ołtarzu głównym znajduje się srebrny posąg Matki Boskiej Anielskiej, zakupiony w 1590 r. w Loreto, a od strony chóru można zobaczyć wczesnobarokowy krucyfiks. Trzypiętrowe zabudowania klasztoru zgrupowane są wokół dwóch wirydarzy. Bliżej kościoła mieści się mniejszy i starszy wirydarz (1603-1609), na którym znajduje się studnia; przylega do niego większy, założony w latach 1654-1666. Drogi Męki Pańskiej (Pojmania i Krzyżowa) zbudowano na wzór dróg jerozolimskich na początku XVII w. Drogi Matki Bożej (Pogrzebu i Tryumfu) założono w 1632 r. Co roku, przed Wielkanocą, na kalwaryjskich dróżkach odbywa się Misterium Męki Pańskiej.

---

Kalwaria Zebrzydowska Pilgrimage Site

South of Kalwaria Zebrzydowska town, atop the Calvary Mount, lies the Baroque Church and Monastery of Saint Bernard. The pilgrimage site encompasses also 42 chapels and Stations of the Way of the Cross and the Way of the of Virgin Mary, scattered to the south and east of the monastery, amongst rolling hills and picturesque valleys. Founded by the Zebrzydowski family, the whole site is emblematic of the counter-reformation age. The construction was initiated around 1600 by the Kraków Voivode Mikołaj, and continued (through 1667) by a royal cavalier named Jan, and the voivode Michał. The compound was further extended by Magdalena Czartoryska née Konopacki and Father Gaudenty Thynell, the monastery’s superior between 1793 and 1833. The church and monastery were created by an Italian architect, Giovanni Maria Bernardoni and a Flemish goldsmith and architect Pauwel Baudarth. The latter designed the majority of the votive chapels, endowed by Mikołaj Zebrzydowski. In front of the temple there is a plaza, called Paradise Square. On either side it is lined with a 19th-century colonnaded gallery, and enclosed with an iron balustrade incorporating stone pillars and statues. Ascending to the church of Saint Mary of the Angels (Portiunculae) is a wide stairway built between 1927 and 1932. The entrance to the interior is through a colonnaded portico, placed in the centre of the two-hundred-year-old façade. The church was constructed in two stages: the presbytery, facing west, was built from 1603-1609, and the wider, higher nave was completed in 1702. The colourful mural, which covers the vaults of the nave and the rood wall, is the work of Włodzimierz Tetmajer. Above the rainbow and the choir we can see surviving fragments of 1781 stucco decoration. Placed within the late Baroque, double-sided altarpiece is a silver statue of Saint Mary of the Angels, purchased in Loreto in 1590, and on the side of the choir, an early Baroque crucifix. Three-storey high, monastic buildings are grouped around two cloisters: below the church, the smaller and older one (1603-1609) with a well, and adjoining it, the larger one, constructed 1654-1656. The paths of Christ’s Passion (The Way of Condemnation, and the Stations of the Way of the Cross) were modelled upon those in Jerusalem, and constructed in the early 17th century. The paths of Virgin Mary (The Funerary Path and the Way of Triumph) were founded in 1632. Every year, during the Holy Week leading up to Easter, a Passion play is performed on the Calvary paths.