File:Nederlandgodsdienst1849-de.PNG

From Wikimedia Commons, the free media repository
Jump to navigation Jump to search

Original file ‎(1,270 × 1,796 pixels, file size: 218 KB, MIME type: image/png)

Captions

Captions

Add a one-line explanation of what this file represents

Summary[edit]

Description
Deutsch: Religionsverhältnisse in den Niederlanden nach Gemeinden bei der Volkszählung 1849.
Daten in der Karte sind aus Volkszählungsergebnissen bearbeitet, welche auf www.volkstellingen.nl verfügbar sind.

Auf Gemeindeebene ist jeweils mit einer Farbe angegeben, welche Religionsgruppe die Mehrheit hat: rot für evangelisch, grün für katholisch. Wenn diese Mehrheit größer ist als 66,66%, wird eine dunkle Farbe gezeigt; liegt die Mehrheit zwischen 50,0% und 66,66%, so wird eine leichte Farbe gezeigt. Es gibt sieben blau gefärbte Gemeinden, wo keine beider Gruppen die Mehrheit erreicht. In sechs davon sind beide Gruppe fast oder genau gleich groß: Avenhorn (NH), Mijdrecht (Ut), Oegstgeest (ZH), Oudwulven (Ut), Portengen (Ut) und Stad Delden (Ov). Die Gemeinde Tempel (ZH) ist unbevölkert und deshalb ebenfalls in Blau angegeben.

Zur Ergänzung sind auch Religionsenklaven eingezeichnet, alle katholisch in evangelischem Gebiet, soweit diese sich nicht schon aus der (leichteren) Farbe der Gemeinde ergeben. Als Enklave wird betrachtet ein Dorf oder eine Gruppe mehrerer Dörfer / Weiler, wo die Mehrheit der Bevölkerung eine andere Religion hat als im ganzen umliegenden Gebiet. Es ergeben sich somit dreizehn Enklaven: in Groningen Kloosterburen / Den Hoorn; in Friesland Bakhuizen, Blauwhuis, Buren (auf Ameland), Roodhuis en Sint Nicolaasga; in Drenthe De Maten, Nieuw-Schoonebeek, Steenwijksmoer, Zandberg en Zorgvlied; in Overijssel Slagharen; in Zuid-Holland Achthuizen (auf Goeree-Overflakkee). Dörfer, die in religiöser Hinsicht zwar innerhalb der Gemeinde abweichen, jedoch gleichgesinntem Gebiet (fast) angrenzen, werden nicht gezeigt. Eine Ausnahme bilden die katholische Enklaven De Maten und Nieuw-Schoonebeek, die das katholische Emsland in Deutschland angrenzen und trotzdem eingezeichnet wurden, weil das benachbarte deutsche Gebiet außerhalb der Karte liegt. Nach 1849 wurden, hauptsächlich dank Einwanderung aus Deutschland, im südostlichen Moorgebiet Drenthes noch einige mehrheitlich katholische Dörfer gegründet: Barger-Compascuum, Barger-Oosterveld, Klazienaveen-Noord, Weiteveen und Zwartemeer.

Alles in allem bieten die Volkszählungsergebnisse, vor allem weil es damals noch beinahe keine Konfessionslose gab, eine gute Übersicht des religiösen Hintergrundes der verschiedenen Gemeinden und Regionen der Niederlande. Deutlich erkennbar ist die Konfessionsgrenze, die vom Südwesten zum Osten verläuft. Diese Grenze ist größtenteils zurückzuführen auf den zwölfjährigen Waffenstillstand (1609-1621). Ebenso auffallend ist der gemischte Charakter des Westen der Niederlande (Provinzen Nord- und Südholland und Utrecht). Die Katholiken sind hier, genauso wie in den Enklaven, Nachkommen von diejenigen, die während der Reformation den 'alten Glauben' beibehalten haben.
Nederlands: Gegevens in de kaart zijn afkomstig van de volkstellingsuitslagen, te vinden op www.volkstellingen.nl De kaart zelf is eigen werk.

Op gemeenteniveau is telkens met een kleur weergegeven welke godsdienstgroep er de meerderheid heeft: rood voor protestants, groen voor katholiek. Is deze meerderheid groter dan 66,66% (= 2/3 van de bevolking), dan is een donkere kleur gebruikt; is de meerderheid tussen de 50,0% en 66,66%, dan is een lichte kleur gebruikt. Er zijn zeven gemeenten blauw gekleurd: hier is geen van beide groepen in de meerderheid. In zes gemeenten zijn beide groepen ongeveer of precies even groot: Avenhorn (NH), Mijdrecht (Ut), Oegstgeest (ZH), Oudwulven (Ut), Portengen (Ut) en Stad Delden (Ov). De gemeente Tempel (ZH) is onbevolkt en daarom eveneens blauw gekleurd.

Ter aanvulling zijn ook de godsdienstenclaves weergegeven, allemaal katholiek in protestants gebied, voor zover deze niet blijken uit de (lichtere) kleur van de gemeente. Als enclave wordt beschouwd een dorp of groep van dorpen/buurtschappen volledig omringd door andersgodsdienstig gebied, met zelf in meerderheid een afwijkende godsdienst. Er zijn dertien enclaves weergegeven: in Groningen Kloosterburen / Den Hoorn; in Friesland Bakhuizen, Blauwhuis e.o., Buren (op Ameland), Roodhuis e.o. en Sint Nicolaasga; in Drenthe De Maten, Nieuw-Schoonebeek, Steenwijksmoer e.o., Zandberg en Zorgvlied; in Overijssel Slagharen; in Zuid-Holland Achthuizen e.o. (op Goeree-Overflakkee). Dorpen die weliswaar in de eigen gemeente afwijken qua godsdienst, maar grenzen aan of in de buurt liggen van een gebied dat dezelfde godsdienst heeft, zijn niet weergegeven. Uitzondering vormen Nieuw-Schoonebeek en De Maten, die weliswaar grenzen aan katholiek gebied in Duitsland, maar toch zijn weergegeven omdat Duitsland buiten de kaart valt. Na 1849 zijn in het zuidoostelijk veengebied van Drenthe, hoofdzakelijk door immigratie uit Duitsland, nog een aantal in meerderheid katholieke dorpen ontstaan: Barger-Compascuum, Barger-Oosterveld, Klazienaveen-Noord, Weiteveen en Zwartemeer.

Al met al bieden de volkstellinggegevens van 1849, doordat onkerkelijkheid toen nog haast niet bestond, een mooi overzicht van de godsdienstige achtergrond van de verschillende gemeenten en streken in Nederland. Duidelijk zichtbaar is de godsdienstgrens die dwars door Nederland van zuidwest naar oost loopt (grotendeels te herleiden tot de bestandsgrens tijdens het Twaalfjarig Bestand, 1609 - 1621), maar ook opvallend is het gemengde karakter van grote delen van Noord- en Zuid-Holland en Utrecht. De katholieken zijn hier, net als in de enclaves, nakomelingen van hen die tijdens de Reformatie vasthielden aan het 'oude geloof'.
Date
Source Own work
Author Dimitri
Other versions
  • nederlands
    nederlands
  • english
    english

Licensing[edit]

Dimitri, the copyright holder of this work, hereby publishes it under the following licenses:
GNU head Permission is granted to copy, distribute and/or modify this document under the terms of the GNU Free Documentation License, Version 1.2 or any later version published by the Free Software Foundation; with no Invariant Sections, no Front-Cover Texts, and no Back-Cover Texts. A copy of the license is included in the section entitled GNU Free Documentation License.
w:en:Creative Commons
attribution share alike 		This file is licensed under the Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported license.
Attribution: Dimitri
You are free:
  • to share – to copy, distribute and transmit the work
  • to remix – to adapt the work
Under the following conditions:
  • attribution – You must give appropriate credit, provide a link to the license, and indicate if changes were made. You may do so in any reasonable manner, but not in any way that suggests the licensor endorses you or your use.
  • share alike – If you remix, transform, or build upon the material, you must distribute your contributions under the same or compatible license as the original.
This licensing tag was added to this file as part of the GFDL licensing update.
w:en:Creative Commons
attribution
This file is licensed under the Creative Commons Attribution 2.5 Generic license.
Attribution: Dimitri
You are free:
  • to share – to copy, distribute and transmit the work
  • to remix – to adapt the work
Under the following conditions:
  • attribution – You must give appropriate credit, provide a link to the license, and indicate if changes were made. You may do so in any reasonable manner, but not in any way that suggests the licensor endorses you or your use.
You may select the license of your choice.

File history

Click on a date/time to view the file as it appeared at that time.

Date/TimeThumbnailDimensionsUserComment
current17:13, 29 July 2007Thumbnail for version as of 17:13, 29 July 20071,270 × 1,796 (218 KB)Dimitri (talk | contribs){{Information |Description= Religionsverhältnisse in den Niederlanden nach Gemeinden bei der Volkszählung 1849 |Source=self-made |Date= 28 - 07 - 2007 |Author= Dimitri }} '''nl:''' zie Image:Nederlandgodsdienst1849.PNG '''en:''' s

You cannot overwrite this file.

There are no pages that use this file.

File usage on other wikis

The following other wikis use this file:

Retrieved from "https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=File:Nederlandgodsdienst1849-de.PNG&oldid=454198846"