File:1621 Banda Brief Coen 1.04.02 inventarisnummer 1073 pagina 2.jpg

Banda eilanden Heel lang zijn de Banda eilanden het enige productiegebied van nootmuskaat en foelie ter wereld. Nootmuskaat is een van de belangrijkste en duurste specerijen in de 17e eeuw. De kleine Banda eilanden liggen ruim 2.500 km van Batavia vandaan (dus nog 1 á 2 maanden varen).

Pauzeer Carousel Carousel content with 2 slidesEen carousel is een draaiende set images. Draaien stopt wanneer er keyboard focus is op de carousel tab knoppen. Gezicht op Banda Neira, Johannes Vingboons circa 1665 Gezicht op Banda Neira, Johannes Vingboons circa 1665 Open in een modal Slide 1: Een deel van de Het octrooigebied van de VOC circa 1660 Open in een modal Slide 2: Gezicht op Banda Neira, Johannes Vingboons circa 1665 Open in een modal Genocide op Banda De Bandanezen handelen met de Engelsen, Portugezen en Nederlanders. De VOC probeert, zonder succes, het monopolie te krijgen over de handel in nootmuskaat. De Bandanezen laten zich niet de wet voorschrijven. De VOC besluit er in 1609 eenzijdig een vesting te bouwen. Vervolgens vermoorden de Bandanezen enkele Nederlanders. Het begin van een periode vol oorlog. Gouverneur-generaal Jan Pieterszoon Coen (de hoogste man van de compagnie in Oost-Indië) organiseert in 1621 een strafexpeditie naar Banda. Op die manier wil hij het monopolie op de handel in nootmuskaat en foelie voor de VOC in handen krijgen. Van de 15.000 bewoners zijn er nog maar 1.000 over. De rest is gedood, gevlucht of in slavernij afgevoerd naar Batavia. Allemaal om het monopolie op nootmuskaat voor de compagnie veilig te stellen.

Pauzeer Carousel Carousel content with 2 slidesEen carousel is een draaiende set images. Draaien stopt wanneer er keyboard focus is op de carousel tab knoppen. In een brief aan de Heren XVII doet Coen verslag van de gebeurtenissen op Banda 6 mei 1621 NA 1.04.02 Archief Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC), inv.nr. 1073 In een brief aan de Heren XVII doet Coen verslag van de gebeurtenissen op Banda 6 mei 1621 NA 1.04.02 Archief Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC), inv.nr. 1073 Open in een modal Slide 1: In een brief aan de Heren XVII doet Coen verslag van de gebeurtenissen op Banda 6 mei 1621 NA 1.04.02 Archief Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC), inv.nr. 1073 Open in een modal Slide 2: Verslag Coen van de gebeurtenissen op Banda 6 mei 1621 (p2) Open in een modal Ontslag van J.P. Coen? Na het excessieve geweld op de Banda-eilanden, roepen de Heren Zeventien hem terug naar Nederland en vragen hem het geweld te temperen. Toch belonen ze hem voor de verovering van het nootmuskaat-monopolie en er wordt hem een tweede termijn als gouverneur-generaal aangeboden.

Wat staat er precies in het verslag van Coen? Hertaling Na het schrijven van het voorschrevene hebben wij de 2e dezer een troep van 80 musketiers en 2 compagniëen van 70 koppen ieder als achterhoede van de andere het gebergte op gestuurd om de ligging van het gebergte en de versterking van de vijand te bekijken. De volgende dag, toen wij onverwacht naderbij kwamen, heeft de vijand ons met drie bassen (=scheepskanon of klein kanon zonder affuit) begroet en hebben wij hem zeer dapper aangevallen. Zij werden weer teruggedreven, maar toen wij terugtrokken heeft de vijand ons langs de rug van het gebergte (die tot hun voordeel smal was) zo kort gevolgd, dat veel ongeregelde matrozen in wanorde doorliepen en de vijand door de dappersten met veel moed niet zijn tegengehouden. Zij zouden ons allen schandelijk verslagen hebben. In deze ontmoeting kregen wij 35 gewonden en 9 doden, waaronder kapitein De Ros met zijn vaandeldrager. Duidelijk zij dat de vijand drie dubbele beschansing boven de anderen heeft. Dat de rug van het gebergte smal en het water ver weg is, zodat het met geweld niet makkelijk vandaar te krijgen is. Daarover zullen zij door honger vandaar en uit het land verdreven moeten worden. Om een eind aan de oorlog te maken en ten enenmale meester te blijven, zal meer volk dan tevoren is gezegd toegelaten moeten worden. Want zelfs met de voornaamste schepen mogen wij daarna niet wachten, maar wij kunnen evenwel niet meer volk toelaten, tenzij er schepen (en dan nutteloos) blijven, omdat wij geen ander volk hebben en de schepen niet van pas komen. Welke schade de Compagnie door gebrek aan volk lijdt kunnen de heren hieraan zien. de gevluchte Bandanezen zouden graag vrede sluiten, maar omdat zij hun wapens niet eerst willen overgeven, vinden wij het niet geraden met hen te een verdrag te sluiten. Deze brief gaat met de schepen de Dragon, Schiedam en t' Postpaert. De Schiedam is geladen met nagelen, noten en

(2e pagina)

foelie die wij naar Jakarta zenden, opdat die U Edelen met de eerste gelegenheid toegezonden worden, hetzij met dit schip of een ander, naar gelegenheid. De Dragon zenden wij naar Jakarta met de voorschreven overwonnen Bandanezen. Onder de resterenden (alhier gehouden) zijn 45 Orangkaijs die wegens hun oneerlijke handel en boos voornemen opnieuw uit de Dragon gehaald en gearresteerd zijn. Met onze volgende zending zullen U Edelen nader bericht over de spotterij van de Bandanezen ontvangen. In totaal hebben wij omtrent 1200

zielen gekregen (red. :zijn circa 1200 man overleden). Daarnaast zijn nog verscheidene andere gedood. T'Postpaert gaat mee om de gevangenen te helpen bewaren en tot Jakarta