File:De omgekeerde wereld, RP-P-2004-896.jpg

Nederlands:

Identificatie
Titel(s): De omgekeerde wereld
Objecttype: prent
Objectnummer: RP-P-2004-896
Catalogusreferentie: New Hollstein Dutch A2. Opmerking: appendix
Opschriften / Merken: adres, recto, rechtsonder op zeis, gegraveerd: ‘Huberti excudit cum Privil. Regis Bus’onderschrift, recto linksonder in de marge, gegraveerd: ‘Nijt met Gheveijsthz wreet, hout de Weerelt verkeert / Trouwe en Liefde slaept onteert soo den Tijt wel leert’onderschrift, recto midden onder in de marge, gegraveerd: ‘Aequi nullus amor dubium Fraus impia mundum / Concutit,et solitas Dea Livida concipit ignes.’onderschrift, recto rechtsonder in de marge, gegraveerd: ‘Haijne et lypocrit Tyran, tiennent le Mo[n]de a rebous / Foy et Charité dort, tesmoin le Temps et nous tous.’verzamelaarsmerk, verso linksonder, gestempeld: Lugt 2228
Omschrijving: De prent toont een landschap waar op de achtergrond een boerderij door een groep soldaten wordt geplunderd. Op de voorgrond is een rebus afgebeeld die allegorisch commentaar geeft op de politieke situatie in de Nederlanden anno 1576-1579. De rebus moet van links naar rechts worden gelezen. Uiterst links staan de personificaties van Nijd (Nijt) en Oorlog (Wreet). Samen houden ze een enorme omgekeerde wereldbol vast. Een geit (met) die tussen hen in staat en een bidsnoer (Gheveijnst) vervolledigen de eerste zin: 'Nijt en Gheveijnst wreet hout de weerelt verkeert'. In het midden van de prent staat het teken van trouw (twee ineengeslagen handen), een eend (ende) en de slapende, naakte personificatie van Liefde (Liefde slaapt onteert). Deze zin leest als volgt: 'Trouwe en Liefde slaept onteert'. Tenslotte staan uiterst rechts een graszode (soo), een zolderdak (den) en de personificatie van Tijd (Tyt) die een boek openslaat met op de linkerpagina een deegrol (wel) en op de rechterpagina een ladder en de letter t (leert). De laatste zin leest 'soo den Tyt wel leert'.

Vervaardiging
Vervaardiger: prentmaker: Pieter van der Borcht (I), naar tekening van: Marten van Cleve (I), naar prent van: Antonie Wierix (II), samensteller: Willem van Haecht (I), uitgever: A. Huberti (vermeld op object)
Plaats vervaardiging: Antwerpen (mogelijk)
Datering: ca. 1576 - 1608
Fysieke kenmerken: ets en gravure
Materiaal: papier
Techniek: etsen / graveren (drukprocedé)
Afmetingen: plaatrand: h 197 mm × b 278 mm

Toelichting
zie ook Wierix NHD 1921 voor de gravure van A. Wierix naar Maarten van Cleve en Willem van Haecht. De rebustaal van de prent werd oorspronkelijk bedacht door Willem van Haecht.

Onderwerp
Wat: 'mundus inversus', the reversed world, the topsy-turvy world, 'le monde bestourné Envy; 'Invidia' (Ripa) ~ personification of one of the Seven Deadly Sins. Father Time, man with wings and scythe, Charity, 'Caritas'; 'Carità' (Ripa) ~ one of the Three Theological Virtues. Cruelty, Ferocity; 'Crudeltà', 'Ferocità' (Ripa), Faithfulness, 'Bona Fide', plundering ~ soldiers, rebus, Tachtigjarige Oorlog

Verwerving en rechten
Credit line: Schenking van de heer H. Leeflang, Amsterdam
Verwerving: schenking 2004
Copyright: Publiek domein