File:MCC-42849 Aanbidding der koningen (3).tif

Nederlands: Links op de voorgrond zit Maria op een stoel met hoge rugleuning, waarvan de zitting is bekleed met een gevlochten stromat. Zij is naar rechts gewend en draagt het naakte Christuskind in beide handen. Met haar rechterhand steunt zij zijn linkerbeen en met haar linkerhand zijn bovenlichaam. De kleine Christus heeft zijn gezicht driekwart naar rechts gewend, waar één van de drie koningen voor hem neerknielt. Hij grabbelt met zijn linkerhand in de bokaal met goudstukken die de koning hem voorhoudt. De koning draagt de met bloemmotieven versierde bokaal in zijn linkerhand. Met zijn rechterhand houdt hij het deksel open. Hij is en profil naar links weergegeven en steunt op zijn rechterknie. Jozef kijkt, leunend over de rugleuning van de zetel, nors toe. Hij steunt zijn hoofd met zijn rechterhand, waarmee hij tevens een nu afgebroken kaars (?) omklemd houdt. Achter Maria en de knielende koning staat de tweede koning, iets naar links gewend. Zijn kroon wordt afgenomen door de zich achter hem bevindende dienaar. Hij draagt een gedecoreerde beker. De steel omklemt hij met zijn rechterhand, met de linker houdt hij het deksel open. Naast hem is de Moorse koning frontaal weergegeven. Hij lijkt te luisteren naar de woorden die een dienaar rechts achter hem, hem toefluistert. Achter de Moorse koning staat nog een figuur. Geheel rechts op de voorgrond komt een jonge Moorse bediende van rechts aan en lijkt zijn meester iets aan te reiken. Achter hem staat een man met twee gekapte valken op zijn linkerpols. De figuren zijn geplaatst op een met fijne groeven aangeduide grond.

Maria is gekleed in een lang gewaad en een mantel die ze over haar schoot heeft gedrapeerd en die in hoekige plooien de grond bedekt. Haar hoofd is bedekt door een sluier. Jozef draagt een schouderkap, een gewaad en een mantel die zijn rechterarm vrijlaat. De knielende koning is gekleed in een korte, gegorde tunica met bewerkte randen aan de mouw en aan de onderzijde. De versiering bestaat uit een schulprand met gestileerde bloemmotieven en nopjes. Onder de mouw van de tunica is de mouw van een hemd zichtbaar. Eroverheen draagt hij een mouwloos overkleed, dat op de rug bij de hals V-vormig is ingesneden en aan de zijkant is vastgemaakt met een gesp. Langs de onderzijde van de tunica hangt een dolk af. De tweede koning draagt een onderkleed en een bovenkleed dat op de rechterschouder met drie knoopjes is gesloten en is voorzien van een bontkraag en sleufvormige armsgaten, eveneens met bont afgezet. Zijn mantel bedekt zijn linkerschouder. De Moorse koning draagt een onderkleed met opstaande kraag en een lang bontgezoomd bovenkleed met splitten en sleufvormige armsgaten (tabbaard?). Om zijn hals hangt een getorste band waaraan een rozetvormig medaillon. Om zijn middel een met rozetten versierde gordel waaraan een dolk hangt. Zijn hoofd is bedekt door een tulbandachtige kroon. De man, die de eveneens tuldbandachtige kroon van het hoofd van de tweede koning neemt, heeft zelf een dergelijk type hoofddeksel. Boven een getorste doek rijst een muts breed uitlopend op om vervolgens weer in een punt te eindigen. Van zijn onder- en bovenkleed zijn slechts de resp. nauwe en wijde mouw zichtbaar. De figuur achter de Moorse koning draagt een gewaad met rechtopstaande kraag en twee knopen. Ook zijn hoed bestaat uit een gedraaide doek, waarboven een konische open kap, waarin een puntige kap. De man met de valken op de arm is gehuld in een overkleed met armsplitten, waarin de mouwen van zijn onderkleed zichtbaar zijn. Op het hoofd een hoed met opgeslagen randen. De Moorse bediende draagt een korte, gegorde tuniek met franjes aan de mouwen. Aan één van de drie gordels hangt een langwerpige tas met klep. Zijn bonthoed met pluim hangt op zijn rug. Hij draagt laarzen met sporen; de kappen zijn onder de knie omgeslagen. De achterste Moorse bediende heeft een bonthoed in zijn rechterhand en draagt een bovengewaad en een ondergewaad met opstaande kraag. Het schoeisel is gepunt. Alle mannen hebben baarden met uitzondering van de Moorse koning, de man achter hem en de Moorse bedienden.

Polychromie: Jozef: rood op de buitenzijde van de mantel, groen op de binnenkant en rood op de mouw. Maria: rood op mond, kleed en mantel; ook blauw op de mantel waaronder rood (bolus?). Knielende koning: rood in het haar (bolus?), geel (?) op de tunica, rood op de beenling en op het overkleed. Tweede koning: rood op de kroon, de mond, in de baard (met vergulding?), het bovenkleed; lichtblauw onder de linkeram en een rest roze incarnaat aan de binnenkant van de linkerhand; geel op de beker. De man die de kroon afneemt: groen op de gewonden doek en de mouw, rood op de mond en de hoed, geel op de baard. Moorse koning: blauw tussen de punten van de kroon, rood op de band, roze in de mouwsplit en op het bovenkleed (hier ook vlekjes groen). Figuur achter de Moorse koning: groen op de band en de hoed, rood op de kraag, blauw in de split van de kraag. Achterste Moorse dienaar: rood op de mond en de hoed, blauwgroen op de kraag. Man met valken: rood op de mond en de mouw; roze incarnaat op de hals; rozerood rond de valken en op het kleed. Voorse Moorse dienaar: incarnaat op de kin, rood op de beenling, zwart en blauw op het bovenkleed. Olijfgroen waarop donkergroen aan de linkerzijkant, op de zetel en de grond.

Techniek: Het reliëf is gesneden uit twee gedeelten. Uit het smallere rechtergedeelte zijn de man met de valken, de voorste Moorse bediende en een deel van de achterste Moorse bediende gesneden. De twee delen zijn aanelkaar gezet d.m.v. een grote houten pen, die ongeveer ter hoogte van de knieën van de voorste bediende is ingestoken en doorloopt tot voorbij de enkel van de Moorse koning. Deze pen ligt deels aan de oppervlakte en is deels uitgewerkt: bij de enkel van de Moorse koning niet. Tevens zijn aan de achterzijde beide stukken met vijf gesmede nagels aan elkaar bevestigd. Mogelijk is dit een herstelling: de houten pen is namelijk gebroken. De kern van het linkergedeelte heeft voor het werkblok gelegen, van het rechtergedeelte links voor. Aan de achterzijde is de ongeveer onderste helft van beide werkblokken teruggezaagd en ongeveer de onderste 10 cm is nogmaals teruggesprongen, zodat daar slechts een smalle strook bleef staan. De figuren geheel links en rechts (Jozef en de man met valken) zijn tevens verticaal uitgehold. In de uitholling brede gutssporen. De figuur achter de Moorse koning is mogelijk t.b.v. het snijden losgemaakt en herbevestigd met vier gesmede nagels, ofwel is tijdens of vlak na het snijden losgesprongen. De oppervlaktebehandeling is zeer gedetailleerd. O.a. zijn de aderen op de handen van Jozef en de dienaar die de kroon afneemt uitgewerkt. De bontpartijen zijn aangeduid met puntjes en groeven en in de schoen van de knielende koning zijn ponspatronen aangebracht. Op driekwart van de hoogte is de achterzijde van beide delen t.p.v. de Moorse koning horizontaal ingezaagd. In de grond voor de knielende koning bevindt zich een gat dat mogelijk diende ter bevestiging van het stuk in het retabel.

Staat: Invulling bij de enkel van de Moorse koning. Het reliëf is vastgezet op een moderne, witte, houten sokkel. Ontbreken: enkele gedeelten langs de naad tussen de twee werkblokken: de linkerhand, een deel van de rechterhand en het attribuut van de voorste Moorse bediende (behoorden tot andere werkblok); een deel van het hoofd van de achterste Moorse bediende (hoorde tot andere werkblok). De rechterhoek vooraan ontbreekt. Hier is een stuk aangevuld met twee gesmede nagels. Afgebroken: de beide handen van de Moorse koning (2 spijkergaatjes in breukvlak linkerarm); een stuk van de hoed van voorste Moorse bediende, zijn pluim en een deel van zijn linkerbeen; de kaars in de hand van Jozef. Beschadigingen aan de fleurons van de kronen. Twee grote scheuren: links door het kindje en het gewaad van Maria en langs de knie van de eerste koning; rechts door de fluisterende Moorse bediende. Nog vele kleine scheuren en barsten. Drie spijker/schroefgaatjes achterin de rug van de man die de kroon afneemt. Een schroefgat achterin Jozef en een spijkergat in de achterin de Moorse koning.

Langs de linkerzijde van de werkblokken, aan de achterzijde houtwormaantasting.