Greek subtitles for clip: File:Ikusgela – Platon.webm

1
00:00:03,783 --> 00:00:04,931
Ακαδημία.

2
00:00:05,090 --> 00:00:09,210
Αυτό είναι το όνομα το οποίο δίνουμε σε
ιδρύματα μέσης ή ανώτερης εκπαίδευσης.

3
00:00:09,400 --> 00:00:13,180
Ακαδημία λέγεται το σώμα που έχει
σταθερή άποψη σε ένα πεδίο γνώσης.

4
00:00:13,580 --> 00:00:15,720
Αλλά το όνομα είναι
λίγο παλαιότερο,

5
00:00:15,880 --> 00:00:17,810
γιατί επινοήθηκε 2.400 έτη πριν.

6
00:00:18,271 --> 00:00:21,251
Ήταν το όνομα που έδωσε
ο Πλάτωνας στην σχολή του,

7
00:00:21,500 --> 00:00:24,910
για να τιμήσει τον
μυθικό ήρωα Ακάδημο.

8
00:00:25,250 --> 00:00:28,310
Το όνομα που έδωσε στην σχολή
του επιβίωσε μέχρι τις μέρες μας,

9
00:00:28,500 --> 00:00:33,700
αλλά απηχεί πολλές από τις ιδέες που
ο Πλάτωνας ανέπτυξε στην σχολή του.

10
00:00:34,610 --> 00:00:39,570
Ο Πλάτων γεννήθηκε
στην Αθήνα το 427 π.Χ.

11
00:00:39,940 --> 00:00:42,264
Έλαβε εκπαίδευση που
αντιστοιχεί σε μια εύπορη οικογένεια

12
00:00:42,289 --> 00:00:45,194
για τα δεδομένα του
αρχαίου ελληνικού πολιτισμού.

13
00:00:45,720 --> 00:00:48,520
Στην ηλικία των είκοσι
ετών γνώρισε τον Σωκράτη.

14
00:00:48,760 --> 00:00:51,586
Αυτό τον εντυπωσίασε και
αποφάσισε να γίνει μαθητής του.

15
00:00:51,740 --> 00:00:56,450
Από τότε αφιέρωσε την ζωή του στο να
μελετήσει την φιλοσοφία και την αλήθεια.

16
00:00:57,030 --> 00:00:59,594
Ο Πλάτων ήταν επικριτικά
διακείμενος στην ιδέα της δημοκρατίας

17
00:00:59,620 --> 00:01:01,571
όπως ήταν κριτικά διακείμενος
ενάντια των σοφιστών που ήταν

18
00:01:01,596 --> 00:01:03,486
και οι άνθρωποι που διαμόρφωναν
απόψεις την εποχή εκείνη.

19
00:01:03,690 --> 00:01:06,590
Οι σοφιστές κυριαρχούσαν
στη ρητορική τέχνη.

20
00:01:06,790 --> 00:01:10,070
Με τον ελληνικό πολιτισμό
να βρίσκεται σε πορεία ύφεσης,

21
00:01:10,350 --> 00:01:12,720
υποστήριζαν ότι
όλα είναι σχετικά.

22
00:01:12,890 --> 00:01:15,011
Ο Πλάτων, αντιθέτως,
έψαχνε να βρει τις

23
00:01:15,023 --> 00:01:17,530
αλήθειες που θα έβγαζαν
τον κόσμο από το χάος,

24
00:01:17,910 --> 00:01:20,450
αλλά και την οριστική
μορφή του καλού.

25
00:01:21,400 --> 00:01:25,710
Το 387 π.Χ. άνοιξε την
ακαδημία των Αθηνών.

26
00:01:25,900 --> 00:01:30,020
Σε αυτή εκπαίδευε αυτούς που θα γίνονταν
στο μέλλον κυβερνήτες και πολιτικοί.

27
00:01:30,320 --> 00:01:33,760
Ήταν ο δάσκαλος του
Αριστοτέλη και πολλών άλλων.

28
00:01:34,630 --> 00:01:37,942
Ο Σωκράτης χρησιμοποιούσε διαλόγους στις
οποίες υπήρχαν δύο αντικρουόμενες απόψεις,

29
00:01:37,967 --> 00:01:41,214
την γνωστή διαλεκτική,
για να αναπτύξει ιδέες,

30
00:01:41,460 --> 00:01:44,105
και ο Πλάτων ήταν βασικός
χρήστης της τεχνικής.

31
00:01:44,130 --> 00:01:45,195
Επίσης:

32
00:01:45,220 --> 00:01:49,191
Στα κείμενα του ο Πλάτων συχνά
χρησιμοποιούσε τον Σωκράτη ως χαρακτήρα.

33
00:01:49,230 --> 00:01:51,398
Οι ιδέες που ανέπτυξε
στα κείμενα του μπορούν

34
00:01:51,410 --> 00:01:53,400
να συνοψιστούν σε
τέσσερις βασικές ιδέες:

35
00:01:54,413 --> 00:01:55,923
1- Οντολογικός δυϊσμός:

36
00:01:56,060 --> 00:01:58,700
υπάρχει για αυτόν ο κόσμος των
αισθήσεων και ο κόσμος των ιδεών.

37
00:01:59,230 --> 00:02:01,302
Ο Πλάτωνας υπερασπίστηκε
την ιδέα της ύπαρξης

38
00:02:01,314 --> 00:02:03,580
ενός δυικού κόσμου, και
χώρισε τον κόσμο στα δύο.

39
00:02:03,950 --> 00:02:07,692
Ο κόσμος των αισθήσεων μπορεί
να γίνει ορατός από τις αισθήσεις.

40
00:02:07,730 --> 00:02:11,630
Είναι φτιαγμένο από την ύλη,
τις απόψεις και τα πιστεύω μας.

41
00:02:11,700 --> 00:02:16,150
Τα αντικείμενα που αποτελούν
τον κόσμο αλλάζουν, είναι σε κίνηση

42
00:02:16,240 --> 00:02:18,840
και επομένως μπορούμε να είμαστε
σίγουροι ότι αυτά τα αντικείμενα

43
00:02:18,865 --> 00:02:21,862
δεν θα είναι ποτέ
η τελική αλήθεια.

44
00:02:21,920 --> 00:02:24,987
Ο Πλάτων δεν αρνείται ότι
υπάρχει ο κόσμος των αισθήσεων·

45
00:02:25,050 --> 00:02:27,068
αυτό που υποστηρίζει, στην
πραγματικότητα, είναι ότι,

46
00:02:27,100 --> 00:02:29,535
επειδή ο κόσμος είναι
μεταβλητός και ατελής,

47
00:02:29,560 --> 00:02:31,180
δεν μπορούμε να
τον εμπιστευτούμε.

48
00:02:31,620 --> 00:02:35,410
Ενάντια στο κόσμο των αισθήσεων
υπάρχει ο κόσμος των ιδεών.

49
00:02:35,850 --> 00:02:38,324
Φτάνουμε στο να μάθουμε
το κόσμο, τον πραγματικό

50
00:02:38,336 --> 00:02:40,670
κόσμο, μέσω της ορθής
λογικής και της σοφίας,

51
00:02:41,000 --> 00:02:44,840
όχι μέσω αντικειμένων που
καταλαμβάνουν ένα δεδομένο χώρο και χρόνο.

52
00:02:45,100 --> 00:02:48,686
Οι ιδέες είναι μόνιμες,
ασίγαστες και ολοκληρωμένες.

53
00:02:48,770 --> 00:02:50,860
Αυτό μπορεί να εξηγηθεί
μέσω ενός παραδείγματος:

54
00:02:51,230 --> 00:02:54,305
Εάν αναλύσουμε ένα
άλογο μέσω των αισθήσεων,

55
00:02:54,330 --> 00:02:55,895
πάντα θα αλλάζει.

56
00:02:55,920 --> 00:02:58,102
Θα μεγαλώσει και
τελικά θα πεθάνει, ή  θα

57
00:02:58,114 --> 00:03:00,725
αλλάξει τη συμπεριφορά
μαζί με το περιβάλλον του.

58
00:03:00,750 --> 00:03:05,170
Η ιδέα του αλόγου αποτελείται
όμως από απόλυτες αλήθειες.

59
00:03:05,340 --> 00:03:08,180
Η ιδέα του αλόγου που δεν
μεγαλώνει και δεν αλλάζει,

60
00:03:08,390 --> 00:03:11,830
έχει ιδιότητες ασίγαστες
και αδιαμφισβήτητες.

61
00:03:12,540 --> 00:03:15,200
2- Επιστημολογικός δυϊσμός:

62
00:03:15,460 --> 00:03:17,360
άποψη εναντίον γνώσης.

63
00:03:17,870 --> 00:03:22,720
Ο Πλάτων χωρίζει την γνώση,
όπως και το κόσμο, σε δύο μέρη.

64
00:03:22,950 --> 00:03:24,540
Προτείνει την ύπαρξη
δύο ειδών γνώσης:

65
00:03:24,800 --> 00:03:25,500
πρώτον,

66
00:03:25,610 --> 00:03:27,520
την απλή γνώμη (δόξα).

67
00:03:27,910 --> 00:03:31,970
Αυτή λαμβάνεται από εμάς από
τις αισθήσεις ή από την παράδοση.

68
00:03:32,360 --> 00:03:33,370
Η άλλη μορφή γνώσης λέγεται

69
00:03:33,600 --> 00:03:36,010
επιστήμη ή πραγματική γνώση.

70
00:03:36,280 --> 00:03:38,510
Αποκτάται μέσω
της ορθής λογικής.

71
00:03:38,850 --> 00:03:42,830
Το καθήκον του φιλοσόφου είναι να
διεισδύσει στην πραγματική γνώση.

72
00:03:43,423 --> 00:03:46,480
3- Διαλεκτική και
αλληγορία του σπηλαίου.

73
00:03:46,970 --> 00:03:49,670
Η διαλεκτική είναι η μέθοδος που
προτείνει και χρησιμοποιεί ο Πλάτων

74
00:03:49,695 --> 00:03:52,034
για να φτάσει πιο
κοντά στην γνώση.

75
00:03:52,310 --> 00:03:55,370
Βασίζεται σε μια σειρά
ερωταπαντήσεων ή διαλόγων.

76
00:03:55,520 --> 00:03:58,545
Οι απόψεις πρέπει να
εξεταστούν και να δοκιμαστούν,

77
00:03:58,570 --> 00:04:01,144
για να δούμε αν είναι
δεόντως αιτιολογημένες.

78
00:04:01,560 --> 00:04:05,730
Όταν το κάνουμε, απωθούμε
προς τα έξω τις άλογες γνώμες.

79
00:04:05,980 --> 00:04:10,035
Θα δουλέψουμε με γνώμες που
έχουν περάσει αυτή την εξέταση,

80
00:04:10,060 --> 00:04:14,114
συσσωρεύοντας έτσι σταδιακά ορθές γνώμες
για να πλησιάσουμε περισσότερο την αλήθεια.

81
00:04:14,300 --> 00:04:17,460
Ακολουθώντας αυτή την μέθοδο θα
προσπαθήσουμε να βρούμε το καλό.

82
00:04:18,020 --> 00:04:22,060
Για να εξηγήσει την διαδικασία ο Πλάτωνας
χρησιμοποιεί την αλληγορία του σπηλαίου.

83
00:04:22,300 --> 00:04:25,320
Βάζει στην φαντασία του την ιδέα μερικών
ανθρώπων που είναι δεμένοι σε ένα σπήλαιο.

84
00:04:25,620 --> 00:04:28,730
Πίσω τους υπάρχει φωτιά που καίει
και αυτοί δεν βλέπουν κάτι παραπάνω

85
00:04:28,755 --> 00:04:31,624
πέρα από τις σκιές
που βγάζει η φωτιά.

86
00:04:32,090 --> 00:04:35,160
Το σπήλαιο είναι μια αλληγορική παρουσίαση
των πόλεων και των κοινωνιών μας,

87
00:04:35,450 --> 00:04:37,140
και αυτοί οι άνθρωποι
είμαστε εσύ και εγώ.

88
00:04:37,380 --> 00:04:41,470
Αυτές οι σκιές, είναι αυτό
που βλέπουμε με τις αισθήσεις:

89
00:04:41,760 --> 00:04:42,900
απλές γνώμες,

90
00:04:42,950 --> 00:04:45,070
Έτσι δεν είναι πραγματικότητα.

91
00:04:45,580 --> 00:04:48,210
Αν ένας άνθρωπος που
ζει στην σπηλιά αποδράσει,

92
00:04:48,300 --> 00:04:50,280
ίσως αποφασίσουν να
αποδράσουν και εκείνοι.

93
00:04:50,450 --> 00:04:52,680
Αλλά το να βγουν από
την σπηλιά δεν είναι εύκολο,

94
00:04:52,880 --> 00:04:56,700
επειδή το ανθρώπινο μάτι δεν
είναι συνηθισμένο στο ανοιχτό φως.

95
00:04:56,980 --> 00:05:00,080
Για αυτό ο δρόμος είναι
κουραστικός και δύσκολος.

96
00:05:00,430 --> 00:05:03,520
Αυτό σύμφωνα με τον Πλάτωνα
είναι ο δρόμος προς την γνώση.

97
00:05:03,800 --> 00:05:07,743
Πρώτα ένας πρέπει να απελευθερώσει
τον εαυτό του από τις απλές γνώμες,

98
00:05:07,768 --> 00:05:10,582
και μετά να περπατήσει
στον μακρύ και περίπλοκο

99
00:05:10,607 --> 00:05:13,360
δρόμο εξόδου από την
σπηλιά μέσω της διαλεκτικής.

100
00:05:13,650 --> 00:05:18,980
Μόνο με αυτό τον τρόπο κάποιος μαθαίνει την
ιδέα του καλού και συμπεριφέρεται δίκαια .

101
00:05:20,100 --> 00:05:23,670
4- Ανθρωπολογικός
δυϊσμός: σώμα και ψυχή

102
00:05:24,190 --> 00:05:27,060
Ο Πλάτων χωρίζει και το
ανθρώπινο σώμα σε δύο μέρη:

103
00:05:27,180 --> 00:05:28,530
στο σώμα και στην ψυχή.

104
00:05:28,940 --> 00:05:31,280
Η ψυχή είναι αιώνια και αθάνατη.

105
00:05:31,590 --> 00:05:33,430
Ωστόσο το σώμα είναι θνητό,

106
00:05:33,620 --> 00:05:35,490
όντας έτσι η φυλακή
και ο τάφος της ψυχής.

107
00:05:35,940 --> 00:05:37,170
Σύμφωνα με τον Πλάτωνα,

108
00:05:37,280 --> 00:05:39,630
η ψυχή υπάρχει στον
άνθρωπο πριν αυτός γεννηθεί,

109
00:05:39,950 --> 00:05:42,640
και μπορεί να μετενσαρκωθεί
μετά τον θάνατο.

110
00:05:43,109 --> 00:05:45,669
Μόνο το σώμα
γεννιέται και πεθαίνει.

111
00:05:46,243 --> 00:05:49,101
Αναγνωρίζει στην ψυχή
τρεις λειτουργίες και μέρη.

112
00:05:49,363 --> 00:05:51,570
Πρώτον έχουμε την
ορθολογική λειτουργία:

113
00:05:51,600 --> 00:05:54,090
η οποία αντιπροσωπεύει τις ανώτερες
δυνατότητες που έχει ο άνθρωπος ως ον.

114
00:05:54,150 --> 00:05:57,160
Η βάση της είναι η
δυνατότητα σκέψης και γνώσης.

115
00:05:57,500 --> 00:06:00,065
Η δεύτερη είναι η
λειτουργία του πάθους.

116
00:06:00,090 --> 00:06:02,728
Οι αρμοδιότητες του είναι να
αντιμετωπίζει τα κακά πράγματα

117
00:06:02,753 --> 00:06:05,704
και να υπερασπίζεται τα καλά.

118
00:06:06,340 --> 00:06:07,620
Τέλος, το τρίτο μέρος,

119
00:06:07,670 --> 00:06:09,385
είναι η λειτουργία
της φιληδονίας.

120
00:06:09,410 --> 00:06:11,239
Οι ιδιότητες περιλαμβάνουν
την αίσθηση της

121
00:06:11,251 --> 00:06:13,606
ευχαρίστησης, του πόνου
και το ένστικτο της επιβίωσης,

122
00:06:13,650 --> 00:06:16,530
και αισθάνεται το
πάθος για τα υλικά αγαθά.

123
00:06:16,880 --> 00:06:19,498
Σύμφωνα με το βάρος
που κάθε ιδιότητα έχει

124
00:06:19,523 --> 00:06:22,314
κάθε ανθρώπινο ον θα
φέρεται έτσι ή αλλιώς.

125
00:06:22,870 --> 00:06:24,070
Σύμφωνα με τον Πλάτωνα,

126
00:06:24,260 --> 00:06:27,150
ένας για να φέρεται καλά
πρέπει να φέρεται με γνώση,

127
00:06:27,260 --> 00:06:30,368
η ορθολογική λειτουργία είναι αυτή η
οποία πρέπει να επικρατεί των άλλων

128
00:06:30,393 --> 00:06:33,694
και στο τέλος της ημέρας αν θέλουμε να
φτάσουμε την αλήθεια και να φερόμαστε καλά.

129
00:06:33,800 --> 00:06:37,390
Επομένως όσοι κυβερνούν
πρέπει να έχουν μια ποιότητα.

130
00:06:38,590 --> 00:06:43,240
Αυτά είναι σε λίγα λόγια οι βάσεις της
σκέψης του Έλληνα φιλόσοφου Πλάτωνα.

131
00:06:43,450 --> 00:06:45,979
2400 χρόνια έχουν
περάσει από τότε που αυτές

132
00:06:45,991 --> 00:06:48,250
οι ιδέες διατυπώθηκαν
για πρώτη χρονιά.

133
00:06:48,780 --> 00:06:50,680
Έχουμε άραγε
εγκαταλείψει ήδη την σπηλιά;

134
00:06:51,010 --> 00:06:53,530
Ή κοιτάμε ακόμη
τις σκιές στη σπηλιά;